Οχι. Δεν παίρνω όρκο, βέβαια, αλλά όχι, νομίζω ότι, αν δεν ήμουν «υποχρεωμένος» λόγω επαγγέλματος, δεν θα έβλεπα την τηλεοπτική αναμέτρηση των αρχηγών. (Μεταξύ μας, και τώρα Παναθηναϊκό είδα, αλλ’ ας μην κοινολογηθεί. Πάντως, για να επεκτείνω λίγο την παρένθεση, σε όσους διαβεβαιώνουν ότι είδαν το ντιμπέιτ, κάνετε μερικές σχετικές ερωτήσεις: θα διαπιστώσετε ότι πολλοί απ’ αυτούς θυμούνται όλες τις φάσεις -του Παναθηναϊκού.) Δεν είναι κάτι προσωπικό. Τόσο οι αρχηγοί, όσο και οι σταρ-δημοσιογράφοι μού είναι συμπαθέστατοι (εκτός απ’ αυτούς που δεν μου είναι). Απλώς δεν αισθάνθηκα ποτέ ότι έμαθα κάτι κρίσιμο για την ψήφο μου ή για τα προβλήματα του τόπου και τις προτεινόμενες λύσεις τους από την τηλεόραση (μην πείτε «γιατί, έμαθες από πουθενά αλλού;», θα ήταν αγένεια), ώστε να πρέπει οπωσδήποτε να παρακολουθώ τέτοιου είδους «αναμετρήσεις». Δεν θα έλεγα, φυσικά, το ίδιο, αν οι αρχηγοί μονομαχούσαν με τουρτοπόλεμο ή με paint guns.
H άποψη, πρέπει να διευκρινίσω, δεν ενέχει καμιά ιδιαίτερη ένταση κατά της τηλεόρασης. Απλώς, κρίνοντας και μόνον από τη φύση του μέσου, δεν βλέπω πώς τέτοιου είδους μονομαχίες θα μπορούσαν να διατρήσουν τη μεμβράνη της συνθηματολογίας, που συγκαλύπτει τις αληθινές πολιτικές προθέσεις των κομμάτων εξουσίας ή το έλλειμμα εφαρμόσιμων εναλλακτικών προτάσεων των μικρών παρατάξεων. Οταν τόσες εκατοντάδες σελίδες κομματικών προγραμμάτων, τόσες συνεντεύξεις Τύπου, τόσες κατά μόνας εμφανίσεις των αρχηγών δεν παρέχουν τίποτε από μια γλυκιά -και προφανώς ψευδή- υπόσχεση ότι όλα θα πάνε καλύτερα (και η δημόσια υγεία και η φορολογική ελάφρυνση, και το δικό μου εισόδημα και εκείνο των επιχειρηματιών), όταν τόσες και τόσες ανακοινώσεις των αντιπάλων σημειώνουν τα κενά και τα προφανή ψεύδη στις εξαγγελίες των… άλλων, τι θα μπορούσε να προσθέσει μια παράσταση με απαντήσεις ενενήντα δευτερολέπτων; Ισως την επιβεβαίωση ότι ο X όντως σκέπτεται στα αγγλικά (πράγμα όχι κακό, γιατί αγγλικά ξέρουμε κι εμείς? αν σκεπτόταν στα γιαπωνέζικα θα ήταν πρόβλημα) ή ότι ο Ψ έχει αγωνία μήπως ξαναχάσει (λες και θα έπρεπε να μην τον ενδιαφέρει) -και σίγουρα μια ακόμη διαβεβαίωση όλων ότι έχουν όλες τις λύσεις. Ολα τούτα είναι, ασφαλώς, διαφωτιστικά, όμως αφενός τα γνωρίζουμε, αφετέρου δεν αντιλαμβάνομαι γιατί αποτελούν κριτήριο ψήφου.
Ισως πρόκειται περί παρερμηνείας. Οταν, παλαιότερα, κάποιοι παρουσίαζαν τα τηλεοπτικά προεκλογικά ντιμπέιτ της Δύσης ως προηγμένο προεκλογικό αγώνα σε σχέση με το χαρτομάνι και την οχλαγωγία των δικών μας συγκεντρώσεων, εννοούσαν ότι οι τηλεοπτικές συζητήσεις δεν ρυπαίνουν τους δρόμους, δεν διαταράσσουν την κοινή ησυχία και δεν επιβαρύνουν την κυκλοφορία. Ολα αυτά είναι πολύ σοβαρά πλεονεκτήματα, που οφείλουμε να αναγνωρίσουμε. Δεν χρειάζεται να έχουμε και αφελείς προσδοκίες ότι δήθεν από την τηλεόραση θα μαθαίνουμε περισσότερα.
Ας είμαστε ρεαλιστές. Το μότο είναι «τηλεοπτική προεκλογική καμπάνια, καθαρή πόλη». Οχι «τηλεοπτική καμπάνια, ενημερωμένος πολίτης». A, και κάτι εξίσου σημαντικό. H διεξαγωγή της προεκλογικής εκστρατείας πρωτίστως τηλεοπτικά έχει το προσόν ότι πλουτίζει τα κανάλια. Οπως λένε οι αγγλοσάξωνες, πάντοτε επιρρεπείς στον σαρκασμό, «εκλογές είναι η μεταβίβαση αγοραστικής δύναμης σε ιδιοκτήτες μέσων ενημέρωσης» (δυστυχώς -να παινέψουμε και το σπίτι μας- η μερίδα του λέοντος δεν οδεύει προς τις εφημερίδες). Δεν λένε οι άνθρωποι «μεταβίβαση ενημέρωσης στους πολίτες». Κάποιο λόγο θα έχουν.
Αλλωστε, για να είμαστε ειλικρινείς, ποια ενημέρωση να «μεταβιβαστεί»; Τα λίγα ψήγματα ουσίας, αν υπάρχουν, είναι κρυμμένα μέσα σε ωραία λόγια και συνθήματα, ακριβώς όπως στα -υποτίθεται βαρυσήμαντα- άρθρα πολιτικών αρχηγών στις εφημερίδες, για τη δημοσίευση των οποίων, υπό καθεστώς ακραίας οικολογικής συνείδησης, οι εκδότες θα κινδύνευαν με δίωξη για σπατάλη χαρτιού και καταστροφή των δασών. Πάλι αγγλοσαξωνικό το τσιτάτο (τελικά με έχει επηρεάσει ο Yiorgos), αυτή τη φορά με συγκεκριμένη πατρότητα: «Δεν υπάρχει, καθώς φαίνεται, κοινωνία που να έπεσε ποτέ θύμα της ανίας. O άνθρωπος έχει αποκτήσει μια κατάδηλη ικανότητα να αντέχει στο πλέον πομπώδες αράδιασμα κοινοτοπιών», έγραφε ο Γκαλμπρέιθ -και ο άνθρωπος δεν ήξερε ελληνικά, να παρακολουθεί τα δικά μας. Είχε, βέβαια, ακούσει ουκ ολίγα «So help me God» ή «each and every one of you», ώστε η έλλειψη μιας αλά γκρεκ εμπειρίας να μην είναι συντριπτική.
Ντιμπέιτ; «Πανάθα», κύριοι. Και δεν είμαι Παναθηναϊκός. Ούτε καν με ενδιαφέρει το ποδόσφαιρο.