«Τζάμπα κουραστήκαμε τότε…», του είπε. Και πριν ο άλλος προφτάσει να τον ρωτήσει τι εννοούσε, του θύμισε τα μαθητικά τους χρόνια στο ίδιο θρανίο, τον καθαρευουσιάνο δάσκαλο που πίστευε στην αξία της «παπαγαλίας» και τους υποχρέωνε όχι απλώς να διαβάζουν στα βιβλία «τα χρήσιμα εις τον βίον τους», αλλά να τα αποστηθίζουν, «να τα απομνημονεύουν επί λέξει δι’ επανειλημμένης αναγνώσεως…».
Τυχαία συνάντηση δυο παιδικών φίλων ύστερα από δεκαετίες, τυπικές ερωτήσεις για την επαγγελματική ανέλιξη και την οικογενειακή κατάσταση, αμοιβαία παράπονα επειδή δεν συνεχίσθηκαν οι κοινωνικές τους σχέσεις και σύντομη αναδρομή στα περασμένα, με αφορμή το θέμα μιας έκθεσης που έπρεπε να αναπτύξουν «άνευ υπερβολών» και σύμφωνα με τα δεδομένα εκείνης της εποχής. «Πώς αντιλαμβάνεσθε την αποταμίευσιν;», ήταν η ερώτηση που τους είχε ταλαιπωρήσει στη σχολική τάξη. Διότι, δεν έγιναν δεκτοί οι αυτοσχεδιασμοί στη δημώδη γλώσσα και θεωρήθηκαν «τετριμμένες» μερικές παροιμίες που ταίριαζαν στην περίπτωση, όπως εκείνη που λέει «φύλαγε κάτι για τον κακό καιρό», αυτή που υποστηρίζει ότι «φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι» και η άλλη «με τις σταλαγματιές που γεμίζουν τις στάμνες τις πλατιές».
Ασε που τα μειράκια αναγκάστηκαν να γράψουν πενήντα φορές στα τετράδια, τι σημαίνει το ρήμα «αποταμιεύω», για να μην το ξεχάσουν ποτέ και να το εφαρμόζουν στη ζωή τους… Τουτέστιν «εξοικονομώ από των καθ’ ημέραν δαπανωμένων ποσόν τι χρημάτων, ή άλλου χρησίμου υλικού, και διαφυλάττω αυτό διά μελλοντικάς ανάγκας, ή προς παραγωγικήν χρησιμοποίησιν».
Χαμόγελα έφεραν οι αναμνήσεις σε αμφοτέρους. «Αφασία, δικέ μου», είπε σε κάποια στιγμή ο πρώτος. «Δεν ξέρω αν ζει ακόμη ο καλόκαρδος δάσκαλος, που πάσχιζε να μας διδάξει την αξία της αποταμίευσης. Τι θα μας έλεγε, ωστόσο, αν μάθαινε όσα μας πονοκεφαλιάζουν σήμερα; Ποιες ευκαιρίες και ποιες ανέσεις; Τα πιο πολλά βαλάντια «στενάζουν» ή έχουν «στεγνώσει» από καιρό και δεν περισσεύουν λεφτουδάκια όχι για τις μελλοντικές, αλλά ούτε για τις τωρινές ανάγκες, που σε αμέτρητες περπτώσεις μένουν ακάλυπτες. Λιγοστά έσοδα, αυξημένα έξοδα και τρέχα γύρευε. Μας παρέσυρε ο καταναλωτισμός, μας κέντρισαν οι πειρασμοί της αγοράς, μας εντυπωσίασαν τα εύκολα κέρδη της φαντασίας και νομίσαμε ότι μπορούμε να κάνουμε οικονομικά ανοίγματα, να βελτιώσουμε τις βιοτικές συνθήκες με δάνεια πάσης μορφής, ετεροχρονισμένες δόσεις και πιστωτικές κάρτες, ξεχνώντας ότι τα χρέη είναι απαιτητά κι έχουν πανωτόκια, που φουσκώνουν τους λογαριασμούς και φέρνουν εφιάλτες. Χώρια το άγχος που αποδυναμώνει τις προσπάθειες και υπονομεύει τη ζωή. Αλήθεια, πότε θα συνειδητοποιήσουμε πως, «όσο κι αν παλιώνει ένα δάνειο, χάρισμα δεν γίνεται»;