Στις 25 Αυγούστου συνέρχεται το συμβούλιο των Μόνιμων Αντιπροσώπων της E.E. και την 1η Σεπτεμβρίου ακολουθεί η άτυπη σύνοδος των υπουργών Εξωτερικών, με μείζον θέμα την έναρξη των ενταξιακών συνομιλιών με την Τουρκία στις 3 Οκτωβρίου. Μέσα στο πιεστικό αυτό χρονοδιάγραμμα, οι κοινοτικοί εταίροι καλούνται να τοποθετηθούν -και να αποφασίσουν- επί διαφόρων ζητημάτων σχετικών με την τουρκική υποψηφιότητα, το πρώτο των οποίων αφορά το κατά πόσον είναι δυνατόν να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις όσο η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία.
Οπως έγινε γνωστό χθες, η Γαλλία, της οποίας ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Εξωτερικών είχαν από εβδομάδος υπογραμμίσει ότι η αναγνώριση της Κύπρου αποτελεί προϋπόθεση για την έναρξη των συνομιλιών, επανέλαβε τη θέση αυτή σε επίσημο έγγραφό της προς όλα τα μέλη της Ενωσης. Την τοποθέτηση έχουν ήδη συμμερισθεί η Αυστρία και η Δανία, όπως και οι Γερμανοί Χριστιανοδημοκράτες, που εμφανίζονται αρνητικοί απέναντι στην τουρκική ένταξη. Με τους τελευταίους συνταυτίστηκε ο Οσκαρ Λαφοντέν, επικεφαλής του νέου γερμανικού κόμματος της Αριστεράς.
Λίγες ημέρες πριν από τις κρίσιμες κοινοτικές διαβουλεύσεις, η προοπτική ένταξης της Τουρκίας αντιμετωπίζεται, λοιπόν, με αυξανόμενη επιφύλαξη. Το φαινόμενο δεν είναι παράδοξο. H Ευρώπη, που μέχρι πρό τινος αντιμετώπιζε τα τουρκικά σε επίπεδο παραγράφων στα κείμενα συμπερασμάτων των συνόδων της, βρίσκεται τώρα «καταπρόσωπο» με την Αγκυρα. Εδώ δεν πρόκειται για διατύπωση λίγων γραμμών σε διπλωματική γλώσσα, ούτε για ζητήματα που αφορούν «κάποιους άλλους», των οποίων οι αγωνίες αντιμετωπίζονται με συγκατάβαση. H E.E. και κάθε μέλος της χωριστά (μια που η φύση των συνομιλιών είναι διακυβερνητική) έχουν πλέον να κάνουν ευθέως με τις τουρκικές τακτικές και τις τάσεις της Αγκυρας να παραμερίζει τις επιταγές του διεθνούς δικαίου – ή και της κοινής λογικής. Και η Αγκυρα, όμως, βρίσκεται σε αναλόγως καινοφανή θέση. Δεν αρκεί πλέον να επηρεάσει, με τη βοήθεια των αμερικανικών και των βρετανικών υποδείξεων, τη διατύπωση ενός ανακοινωθέντος για ζητήματα, που δεν εγγίζουν άμεσα τις χώρες που το εκδίδουν. Τώρα χρειάζεται να διαπραγματευθεί με τις χώρες αυτές για θέματα που ευθέως τις αφορούν. Και δεν μπορεί να αντιπαρέλθει τις δυσχέρειες με μόνη την αμερικανική εύνοια, ούτε βεβαίως με ακατάληπτες επικλήσεις της ιστορικότητάς της και του μεγέθους της.
Ευρωπαϊκή Ενωση και Τουρκία βρίσκονται πλέον ενώπιον αλλήλων. Και η μεν E.E. διαπιστώνει ότι δεν μπορεί να διασώσει την αξιοπιστία και τη σοβαρότητά της ανεχόμενη τις τουρκικές ιδιορρυθμίες, η δε Αγκυρα αντιλαμβάνεται ότι η είσοδος στην E.E. δεν διασφαλίζεται με εύηχες πολιτικές ρητορείες διαψευδόμενες από καινοφανείς διπλωματικές πρακτικές.