Ακόμη αντηχούν στα αυτιά της δημοσιογραφικής αποστολής, καθώς το πούλμαν κατευθυνόταν μέσω Αττάλειας -τώρα Andalya- και Φοινίκης – Fenice στον προορισμό μας, που ήταν, όπως γράψαμε χθες εκτεταμένα, τα Μύρα της Λυκίας – νυν Demre. «Να την αγαπάτε τη χώρα μου, την Τουρκία. Να πείτε όλα όσα είδατε εδώ και με ποιο τρόπο σάς φέρθηκαν όλοι, σε αυτό το ταξίδι σας». Ηταν ο «ξεναγός» που είχε βάλει η εταιρεία, από όπου νοικιάσθηκε το πούλμαν, κι ο οποίος μας εξηγούσε, με τουρκικές παρωπίδες στα περήφανα αγγλικά του, την ιστορία και τα διακριτικά χαρίσματα της κάθε περιοχής, ξεχνώντας ότι όλα αυτά τα μέρη υπήρξαν ελληνικά, από αρχαιοτάτων χρόνων – ρωμαϊκά, ελληνιστικά, βυζαντινά και έως το 1922 με αμιγή ελληνικό πληθυσμό που τα είχε οδηγήσει σε μεγάλη ακμή. Ηρθε το 1922, Σεπτέμβρης ήταν με το καινούργιο ημερολόγιο, κι όλος ο κόσμος αυτός καταδιώχθηκε, διώχθηκε, αφανίστηκε το βιος του, κι όσοι πήραν καράβια και δρόμους της προσφυγιάς ήταν για να μην ξαναγυρίσουν ποτέ πια… Αυτό ακριβώς ήθελε η στρατιωτική και πολιτική ηγεσία των Τούρκων και οι σύμμαχοί μας έπαιξαν το παιχνίδι τους. Κι αν τώρα όλοι, όντως, στην Τουρκία μας φέρονται φιλικά, είναι γιατί επιστρέφουμε τουρίστες στα χώματα αυτά και σε πόλεις που ακόμη φέρουν τα ελληνικά τους ονόματα, παραφθαρμένα. Οπως όλη η Ανατολή, που έγινε Ανατολία, για να καταλήξει Anadul, «που δεν σημαίνει το σημείο από όπου βγαίνει ο ήλιος», όπως στα ελληνικά, αλλά «τόπο – χώρα των Μητέρων», τέτοια κι άλλα πολλά έλεγε και ξανάλεγε να τα εμπεδώσουμε, -γι’ αυτό τον πληρώνανε άλλωστε- ο μεσήλικας Τούρκος, προοριζόμενος για πολίτης της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Να πούμε και όσα είδαμε; Είδαμε τη νέα Andalya, με το τείχος από πολυώροφες -16 ορόφους μετρήσαμε!- πολυκατοικίες, εργατικές, πανομοιότυπες, που έμοιαζαν, κι ήταν άδειες και ευελπιστούν οι κατασκευαστές ότι θα στεγάσουν Τούρκους από την ορεινή ενδοχώρα, τώρα που ο τουρισμός χτυπά το χρυσοφόρο καμπανάκι σε συγκέντρωση δυναμικού!
Είδαμε τις μαρίνες, χωρίς πολλά κότερα, λόγω εποχής ίσως, ακτές ελεύθερες ακόμη στο κοινό να εκτείνονται σε χιλιόμετρα. Ωραία μεγάλα πολυώροφα ξενοδοχεία, όλα στην Τουρκία 2005 είναι «πέντε αστέρων», έχει πέσει αστροφεγγιά εκεί – αλλά φέτος η τουριστική κίνηση στη γείτονα σημείωσε κάμψη, άνοδο είχε το ρεύμα από Ρωσία και Ουκρανία. Αλλοι έρχονται σαν πελάτες, με τις οικογένειές τους κι άλλοι, κυρίως οι ωραίες καλλίγραμμες Ουκρανές και οι νέοι, για να γίνουν υπάλληλοι και «διασκεδαστές». Δεξιά, πανύψηλα, δασωμένα άγρια βουνά, στη ρίζα τους χτίζονται πολυκατοικίες, ενώ η πρώτη έγνοια των πολεοδόμων είναι να δενδροφυτεύσουν με φοίνικες τη διαχωριστική νησίδα της λεωφόρου, για να ταιριάξει η περιοχή με τον χαρακτηρισμό που της έδωσαν «Τουρκική Ριβιέρα». Απεριποίητα μαγαζιά, με επιγραφές που θυμίζουν τα ανέκδοτα, τύπου «μπανιστήρ ντολάπ», όπως το «Pic-nic Alani», που το φωτογραφίσαμε για του λόγου το αληθές. Και όπου υπάρχει αξιοθέατο, ολόγυρα στημένο το πολύχρωμο παζάρι, με τα υφαντά, τα μπαχάρια, τα μπιχλιμπίδια και στο κεντρικό της Αττάλειας – Andalya γεμάτα τα ράφια με «μαϊμούδες» ρολόγια, φίρμες πουκάμισα, τσάντες. Με μεγάλη προσμονή ζητήσαμε «τουρκικό καφέ» κι όχι φίλτρο, νες καφέ και νεροζούμι – εσπρέσο που μας πρότειναν. Ηρθε ο καφές, σε μικρό φλιτζάνι, με τη ζάχαρη απ’ έξω, να τη βάλουμε εμείς, αραιός, χωρίς τελβέ. Κι όταν στο ξενοδοχείο κάποια παρήγγειλε «διπλό τούρκικο καφέ» στο πρωινό, της έφεραν… δύο φλιτζάνια πανομοιότυπο αραιό καφέ! Είναι και το ανέκδοτο της αποστολής – «ο διπλός τούρκικος!».
Με αυτά τα λόγια της παρέας δεν θέλουμε να υποβιβάσουμε την ακράδαντη θέληση που είδαμε παντού, να θέλουν να φτιάξουν, να ομορφύνουν τη χώρα τους, να φέρουν ξένους που θα φέρουν συνάλλαγμα. Καλόδεχτο το ευρώ κι από το δολάριο, κανείς δεν αλλάζει πια σε τουρκικές λίρες από τους ξένους επισκέπτες! H περιποίηση, το «σέρβις» είναι καλό, με την έννοια ότι όλοι είναι πρόθυμοι, προσεκτικοί, αλλά δεν ξέρουν καμιά γλώσσα για να συνεννοηθούν και σε αυτόν τον τομέα ο ελληνικός τουρισμός δεν έχει κανένα λόγο να φοβάται. Εξάλλου, μαγνήτης που τραβάει τους Ευρωπαίους και τους λιγοστούς ακόμη Αμερικανούς είναι τα μνημεία τα ελληνιστικά, οι βυζαντινοί ναοί, κατάσπαρτοι σε τοπίο υποβλητικό, με την πατίνα του χρόνου και τη σφραγίδα της Ιστορίας να τα αναδεικνύει σε αξιοθέατα και αντικείμενα ερευνών και μελέτης. Το υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, με υπουργό τον Αττίλα KoŒ, καμιά συγγένεια με τους πανίσχυρους KoŒ με έδρα την Κωνσταντινούπολη, δίνει κονδύλια στα πανεπιστήμια και νέοι Τούρκοι, με ανοιχτούς ορίζοντες από τη μάθηση, κάνουν τις ανασκαφές, γράφουν βιβλία, υποδέχονται τους επισκέπτες με επίσημη ιδιότητα. Στην Πέργη, στη Νεκρούπολη κάτω από την Ακρόπολη, στο Θέατρο της Ασπένδου, που λειτουργεί για παραστάσεις όπερας, μπαλέτου και συναυλίες, αυτοί οι νέοι άνθρωποι που μπορούν να συνεννοηθούν είναι το καινούργιο πρόσωπο της Τουρκίας. Οσο για μας, τους προσκυνητές στον ναό του Αγίου Νικολάου στα Μύρα, που κάναμε τον σταυρό μας στο έρημο σύνθρονο, και μόνο που είδαμε το πρόσωπο του Αγίου Νικολάου να ξεπροβάλλει, με βαθιές ρυτίδες περίσκεψης, μέσα από τον χρόνο, κάτω από την κιμωλία των αιώνων, γλυκό, ελπιδοφόρο, δακρύσαμε. Στα δελτία ειδήσεων μπήκε το ρεπορτάζ από αυτό το οδοιπορικό, τόσον οι συνάδελφοι Γιώργος Γεωργιάδης στην EPT-NET, όσο και ο Βαφειάδης στον ANT1, είναι από τους παππούδες – γιαγιάδες μικρασιατικής καταγωγής. Γι’ αυτήν την αναστηλωτική εργασία και τον καθαρισμό των τοιχογραφιών στον ναό που ήταν βυθισμένος σε νερό και άμμο τόσα χρόνια, για την πολιτιστική συνεργασία Ιδρύματος Ωνάση – Vehbi KoŒ και Πατριαρχείου, άξιζε να γίνει το ταξίδι. H «Ιθάκη» ήταν εκεί. Το μνημείο – ναός έμεινε στον τόπο του, στη μοναξιά του, οι άνθρωποι αναγκάσθηκαν να φύγουν, αλλά ο Μητροπολίτης Μύρων κ. Χρυσόστομος είναι πάλι εκεί, και το ποίμνιον έρχεται από τη Ρόδο και το Καστελόριζο. «Σαν καντήλι σβηστό» μπροστά στο εικόνισμα του Αγίου Νικολάου στέκει ο ναός – κρατικό μουσείο. Τα χέρια που έσμιξαν σε χειραψία, από τις δύο πλευρές, θα φροντίσουν να λειτουργηθεί και πάλι η εκκλησία. Ενα ακόμη θαύμα, για τον ναό του, θα το κάνει ο Αγιος Νικόλαος.