Τα πολιτιστικά γεγονότα, ειδικά όταν επιχορηγούνται από το υπουργείο Πολιτισμού, φανερώνουν ύπουλες κοινωνικές δομές, ιδίως στους ανυποψίαστους. Στην Εκθεση Βιβλίου, στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου, ο χώρος των εγκαινίων είχε ένα μικρό πέρασμα στο οποίο σε παραλάμβαναν ταξιθέτες για τα περαιτέρω. «Ανήκετε στους επισήμους ή στους συγγραφείς;» μάς ρώτησαν και η ερώτηση ήταν μια πολύ καλή εισαγωγή -ή μάλλον μια καλή περίληψη- της ανεπίσημης σχέσης των συγγραφέων με το βιβλίο. Κάθονταν πίσω από τους πολιτικούς κι ένα χαρτονάκι περασμένο στην πλάτη της καρέκλας τους διαλαλούσε την ιδιότητα. Ισως αυτά να συνηθίζονται: δεν έχω παραβρεθεί ξανά σε εγκαίνια έκθεσης βιβλίου για να το ξέρω.
Πιστεύω, πάντως, ότι αυτό που ακολούθησε τους συνήθεις ξύλινους λόγους (με εξαίρεση την ολιγόλεπτη ομιλία του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κάρολου Παπούλια) ήταν ασυνήθιστο: στον χώρο της δεξίωσης είχαν στηθεί δύο ροτόντες για την πολιτική ηγεσία και οι υπόλοιποι, ο «λαός» του βιβλίου, περιφέρονταν όρθιοι χαζεύοντας τα δύο τραπέζια των «επισήμων»! Ηταν το πιο αστείο και συνάμα το πιο τραγικό θέαμα αναβίωσης μιας εντελώς παλιομοδίτικης πάλης των τάξεων. Κάποια στιγμή η Κατρίν Βελισσάρη, διευθύντρια του EKEBI, κάθησε σ’ ένα μαρμάρινο πεζούλι και τη σήκωσαν – επειδή δεν ήταν αρκετά επίσημη προφανώς. Πραγματικά μελαγχόλησα όταν η Αλκη Ζέη και η Ιωάννα Καρατζαφέρη, γλυκύτατες και οι δύο, πήγαν να σφίξουν το χέρι πολιτικού ηγέτη, ο οποίος δεν σηκώθηκε για αντιχαιρετισμό, απλώς έστρεψε το πρόσωπό του προς τις δύο συγγραφείς. Καθόμουν και κοιτούσα αποσβολωμένη επειδή το θέατρο που παιζόταν μπροστά στα μάτια μας είχε έντονο κωμικό στοιχείο: ήθελες να δεις μέχρι πού θα φτάσει αυτή η ιδιόρρυθμη κατάσταση.
Στο τέλος κουραστήκαμε και πήγαμε να τσιμπήσουμε κάτι. Μετά, γραμμή στο Bios που έπαιζαν οι Raining Pleasure. Εκεί ήταν όλοι όρθιοι, η ενέργεια ξεχείλιζε, η δημοκρατία επίσης. Με πάτησαν και τους πάτησα πάνω στο χορό, αλλά ένιωσα νεότερη, πιο αισόδοξη και πιο πιστή στις αρχές μου. Ισως ξαναπάω στην έκθεση κάποιο απόγευμα να διαλέξω βιβλία, χωρίς να το κάνω θέμα.
Πήρα πάντως το μάθημά μου: ο καθένας πρέπει να πηγαίνει σε μέρη όπου νιώθει καλά και δεν αισθάνεται «μισοκαλεσμένος», σε μέρη όπου έχει περισσότερες πιθανότητες να συναντήσει ευγενείς ανθρώπους ή έστω αδιάφορους, πάντως όχι προγραμματικά άξεστους. H έντονη αποφορά συνδικαλισμού στις εκθέσεις βιβλίου, κι αμέσως μετά ο συγχρωτισμός αρχι-συνδικαλιστών και πολιτικής ηγεσίας στο στρωμένο τραπέζι με τα καναπεδάκια είναι μόνο για τις ειδήσεις της τηλεόρασης. Πάντως σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί είδηση της πραγματικής ζωής.