Για το μονοτονικό και πολυτονικό μού γράφει ο αγαπητότατος φίλος και παλαιός συνεργάτης, ο Γιάννης Χάρης. Παραθέτω αμέσως την επιστολή του και τα λέμε μετά.
Αγαπητέ μου Αντώνη,
διάβασα το «μονοτονικό» σου της Παρασκευής 18/11: σεβαστές, εννοείται, οι απόψεις σου για το μονοτονικό, ακόμα και οι εκτιμήσεις σου ότι η «απλοποίηση» «θα καταλήξει στην κατάργηση του ελληνικού αλφαβήτου με το λατινικό»!
Ομως, υπάρχουν και αντικειμενικά δεδομένα, που αυτά εμφανίζονται, φοβούμαι, παραπλανητικά και παραποιημένα.
Και είναι αντικειμενικά και άμεσα «μετρήσιμα» ότι το μονοτονικό ΔΕΝ αποτελεί «κατάργηση της ιστορικής γραφής» και κυρίως ότι δεν υπήρξε καμία απολύτως «κατάργηση ή περιορισμός της «άσκοπης» ποικιλίας στη γραφή των φωνηέντων» κ.λπ.
Το μονοτονικό ΔΕΝ αποτελεί, έτσι κι αλλιώς, «ιστορική γραφή», κι ας έχει πίσω του παράδοση αιώνων. Αν μιλούμε γενικότερα για ιστορική ορθογραφία, ποτέ δεν καταργήθηκε από τίποτα και από κανέναν: έχει μόνο δεχτεί με τον χρόνο επιμέρους απλοποιήσεις (γι’ αυτό και γράφεις λ.χ. το όνομά σου «Αντώνης» και όχι «Αντώνις»), αφού βαίνει κι αυτή συμμορφούμενη, παρακολουθώντας την εξέλιξη της γλώσσας – με μεγάλη καθυστέρηση πάντως, κάποτε και αιώνων.
Αυτή είναι ακριβώς η περίπτωση του μονοτονικού, αφού το πολυτονικό, με τους τρεις τόνους και τα πνεύματα, από αιώνες είχε πάψει ακόμα και να υποδεικνύει (όπως ήταν πάντοτε ο περιορισμένος και ποτέ λειτουργικός ρόλος του) την πάλαι ποτέ μακρότητα, βραχύτητα ή δασύτητα κ.λπ. των φωνηέντων, γιατί η γλώσσα ήδη πορευόταν και παρήγαγε λ.χ. λέξεις ερήμην των παλαιών αυτών νόμων (έτσι και λέμε «αντηλιακό» και όχι «ανθηλιακό»). Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμα και ο Γ. Μπαμπινιώτης έχει επανειλημμένα τονίσει, και από την «Καθημερινή», πάνε δεκαετίες κιόλας, ότι το πολυτονικό δεν μπορεί να σταθεί επιστημονικά στη νέα ελληνική γλώσσα.
Λυπάμαι που, κατά τον γενικό κανόνα κι εγώ, γράφω τώρα για κάτι που με ενόχλησε, ενώ δεν σου ‘χω γράψει για τόσα σου κείμενα που και με έτερψαν και με δίδαξαν (εξαιρετικό π.χ. το πρόσφατο για την επίσκεψη του Προέδρου στην Αλβανία).
Με αγaπη Γιaννης
Υπενθυμίζω ότι η πρόσφατη συζήτηση για το μονοτονικό άρχισε με τη «γνωμάτευση» της Ιεράς Συνόδου πως ευθύνεται για… τη δυσλεξία και άλλα «μαθησιακά» προβλήματα των μαθητών. Ακολούθησε σύντομη και δεικτική επιστολή στην «Καθημερινή» του ψυχιάτρου Θανάση Τζαβάρα, στην οποία απάντησε ο Θαλής Παπαδάκης, της ψυχιατρικής ομάδας του Γιάννη Τσέγκου.
Η δική μου παρεμβολή περιοριζόταν σε δύο μόνο σημεία: Για να πω ότι αυτή η συζήτηση (σχέση μονοτονικού και δυσλεξίας) δεν είναι αυτή που μας λείπει. Την έφερε στη δημοσιότητα η Ιερά Σύνοδος (και να δείτε ότι θα επανέλθει) για να τρομοκρατήσει τους γονείς που αγωνιούν για τα «μαθησιακά» προβλήματα των παιδιών τους (αντί να αγωνιούν για το εκπαιδευτικό σύστημα) και έτσι να τους χειραγωγήσει αποτελεσματικότερα.
Και εξέφρασα την άποψη ότι το μονοτονικό κατέστρεψε την ομορφιά της γραφής και ότι μου «τρυπάει τα μάτια» με την ασκήμια του. Γι’ αυτά τα δύο και για μερικά παρεπόμενα έγραψα. Παρακολουθώ ανελιπώς αυτά που γράφει ο Γιάννης Χάρης, Σάββατο παρά Σάββατο στα «Νέα», για τη γλώσσα (και για πολλά άλλα) και είμαι βέβαιος ότι έχει επισημάνει πολύ σοβαρότερα προβλήματα: π.χ., αν το μονοτονικό μάς προέκυψε σαν «ευκολία» στον δρόμο της δημοτικής και αν σε αυτόν τον κατήφορο της «ευκολίας» και της «απλοποίησης» παρασέρνει και την ίδια τη δημοτική, η οποία μέχρι τώρα είχε έναν εχθρό, την εύκολη καθαρεύουσα και τώρα αποκτάει και δεύτερο, την ευκολία της απλοποίησης. Και πολλά άλλα…
Ερρωσο αγαπητότατε φίλε.