Σκεφτείτε τον κόσμο διαιρεμένο σε δύο μέρη: την Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Σκεφτείτε ακόμη ότι η αμοιβή του Κινέζου εργαζομένου (κατά μέσο όρο) αναλογεί στο 3-4% εκείνης του Αμερικανού, Ιάπωνα και Ευρωπαίου, στο 10% των ταχύτατα αναπτυσσόμενων ασιατικών οικονομιών και στο 25% του Μεξικανού και Βραζιλιάνου εργάτη. Προσθέστε τα σενάρια για την τιμή του αργού πετρελαίου: 100 δολάρια το βαρέλι αν η κατάσταση στο Ιράν γείρει προς τον πόλεμο, 50-60 δολάρια αν η διπλωματική λύση επικρατήσει. Βάλτε τώρα ένα δυνατότερο ευρώ μαζί με υψηλότερα επιτόκια στο ευρωνόμισμα και το δολάριο. Τέλος, εκτιμήστε πόσο πραγματικός μπορεί να είναι ο κίνδυνος από έναν υψηλότερο πληθωρισμό. Μπορεί να μοιάζει περίπλοκο -δεν το αρνούμαι-, αλλά στο τέλος του συλλογισμού θα έχετε μια καλή εκτίμηση για όσα μπορεί να συμβούν στην οικονομία της σύγχρονης γεωπολιτικής. Είναι βεβαίως πιθανό ότι κάπου θα έχετε κάνει λάθος στον λογαριασμό και θα χρειαστεί να τα πάρετε όλα από την αρχή. Παρηγορηθείτε! Το ίδιο κάνουν όλοι οι έγκριτοι και ακριβοπληρωμένοι οικονομολόγοι και αναλυτές. Ας τα πάρουμε λοιπόν από την αρχή…
Οι μεγάλες ανισορροπίες καταγράφονται στις δύο πλευρές του Ειρηνικού. Η Κίνα, από την πλευρά της, αντιμετωπίζει δύο συν έναν βασικούς κινδύνους. Πρώτον, απορροφά με τρομακτική ταχύτητα το διαθέσιμο εργατικό δυναμικό της. Αν η εξέλιξη αυτή οδηγήσει σε έλλειψη διαθέσιμων (και προφανώς φθηνών) εργατικών χεριών, ο πληθωρισμός στις αμοιβές θα πάρει γιγαντιαίες διαστάσεις. Αυτή η (ορθή κατά τα άλλα) παρατήρηση των περισσότερων ανησυχούντων αναλυτών μέχρι στιγμής δεν πραγματοποιείται λόγω του μεγέθους και της τραγικής οικονομικής κατάστασης των περίπου οκτακοσίων εκατομμυρίων Κινέζων αγροτών. Στους οποίους πρέπει να προσθέσουμε περί τα εκατό εκατομμύρια κρατικούς υπαλλήλους που έχασαν τη δουλειά τους, λόγω ιδιωτικοποιήσεων. Αν η επικίνδυνη αυτή εκδήλωση πληθωρισμού δεν έχει εκδηλωθεί, οφείλεται στο ότι ενώ οι αμοιβές αυξάνονται με μέσο ρυθμό 12% το χρόνο (από το 1999 μέχρι σήμερα), η παραγωγικότητα μεγαλώνει με ρυθμό 20%.
Δεύτερος κίνδυνος είναι να χάσει το κινεζικό κράτος και οι νεότευκτοι καπιταλιστές του μεγάλο μέρος από την απόδοση των τεράστιων τοποθετήσεων που έχουν κάνει σε αμερικανικά ομόλογα. Ηδη, άλλωστε, ο κίνδυνος αυτός έχει οδηγήσει σε τοποθετήσεις πελώριων κεφαλαίων σε ακίνητα, με αποτέλεσμα τη δημιουργία της γνωστής «φούσκας». Μπορεί πάλι, στην περίπτωση μιας παγκόσμιας οικονομικής επιβράδυνσης, οι Κινέζοι επενδυτές να ωφεληθούν από μια απότομη άνοδο των τιμών στα ομόλογα.
Ο τρίτος κίνδυνος είναι μάλλον πολιτικός: εφόσον η Κίνα επιμείνει να μην ακριβαίνει το νόμισμά της, οι Αμερικανοί να αντιδράσουν με την επιβολή μέτρων προστασίας της οικονομίας τους. Το τελευταίο δεν είναι καθόλου απίθανο. Οι ίδιες οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι πιθανόν να οδηγηθούν σε παρόμοια μέτρα, προκειμένου να αντιμετωπίσουν στο πολιτικό πεδίο τις τρεις μεγάλες και πολύ γνωστές ανισορροπίες. Το φούσκωμα των τιμών στα ακίνητα, που χρηματοδοτείται τόσο από τον εσωτερικό δανεισμό αλλά και από εισαγόμενα κεφάλαια, ένα τεράστιο ιδιωτικό χρέος και μια μηδενική αποταμίευση από τα νοικοκυριά.
Μπορεί ο πληθωρισμός καταναλωτή να ανέβηκε -στην ευρωζώνη- γύρω στο 2,5% και οι τιμές στην παραγωγή να αυξάνονται με επικίνδυνο ρυθμό, πάνω από 5%. Οι ευθύνες πέφτουν στο πετρέλαιο, αλλά και την ισχυρή άνοδο σχεδόν όλων των βασικών μετάλλων. Ρωτήστε, αν θέλετε, έναν υδραυλικό να σας μιλήσει για τους χάλκινους σωλήνες. Το πετρέλαιο, πράγματι, αποτελεί σοβαρό κίνδυνο. Τα σενάρια των αναλυτών παραμένουν μάλλον αντιφατικά. Για τη χρονιά που τρέχει, το πιθανότερο είναι να κινηθεί στην περιοχή των 65- 75 δολαρίων, ενώ για το 2007 οι τιμές εκτιμώνται στην περιοχή των 50-70 δολαρίων. Σε κάθε περίπτωση, καλό είναι να αποφασίσουμε ότι τα 50 δολάρια θα είναι το κατώτερο σημείο για το πετρέλαιο. Οπως σημειώσαμε προηγουμένως, μια σύγκρουση γύρω από το Ιράν θα οδηγήσει το βαρέλι στα 100 δολάρια. Αντιθέτως, μια διπλωματική λύση μπορεί να επιτρέψει την επιστροφή σε χαμηλότερο επίπεδο. Ακόμη και στα 50 δολάρια, εφόσον βέβαια επιβραδυνθεί η κινεζική οικονομία και συγκρατηθεί η αμερικανική ανάπτυξη.
Είναι όμως καλό να παρατηρήσουμε ότι ο κίνδυνος πετρελαιο-πληθωρισμού δεν είναι όπως εκείνος που έχουμε καταγράψει στη μνήμη μας από το 1973 και το 1979. Η παγκοσμιοποιημένη οικονομία απορροφά ομαλότερα τους κινδύνους. Ισως, πιστεύουν πολλοί, μια ελεγχόμενη διοχέτευση πληθωρισμού να επιτρέψει τόσο την απορρόφηση των αμερικανοκινεζικών ανισορροπιών και, τελικά, την επιστροφή του οικονομικού πλανήτη σε μια σοφή συνεργασία.