Αν ανατρέξουμε τη νεότερη Ιστορία, ελληνική και ευρωπαϊκή, θα διαπιστώσουμε ότι από τους σημαντικότερους σταθμούς για τους λαούς που πίστεψαν, μόχθησαν και αγωνίστηκαν για τη δημοκρατία ήταν η κατοχύρωση του Συνταγματικού Κώδικα ως βασική συνισταμένη της εύρυθμης λειτουργίας του κοινοβουλευτισμού. Σε δεύτερο επίπεδο, λοιπόν, η κάθε αναθεώρηση του Συντάγματος δίνει την ευκαιρία στο σύνολο της κοινωνίας των πολιτών να συμμετέχουν δημιουργικά σε έναν διάλογο που ως τελικό αποδέκτη έχει το ίδιο το επίπεδο της ζωής τους. Γιατί η Δημοκρατία είναι η βασική προϋπόθεση για την πρόοδο, την ανάπτυξη και την ευνομία στον κοινωνικό ιστό της κάθε χώρας.
Για όλα τα παραπάνω, θεωρώ ότι η προσπάθεια της αξιωματικής αντιπολίτευσης να υποβαθμίσει την όλη συζήτηση που ξεκινάει σε θεσμικό επίπεδο για τη βελτίωση του δημοκρατικού μας πολιτεύματος, μέσω της Συνταγματικής Αναθεώρησης, απλώς και μόνο επιβεβαιώνει ότι το ΠΑΣΟΚ δεν έχει διδαχθεί από τα λάθη του πρόσφατου παρελθόντος και υποκύπτει για άλλη μια φορά στο σφάλμα της αλαζονείας. Αν μη τι άλλο αποτελεί πρόκληση για το επίπεδο δημοκρατίας, το οποίο απολαμβάνουμε όλοι οι Ελληνες σήμερα, να ισχυρίζεται η Χαριλάου Τρικούπη ότι η διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος λαμβάνει χώρα για να αποπροσανατολιστεί ο κόσμος από τα ζητήματα της καθημερινότητας. Ισως το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης να θεωρεί πραγματικά ότι η όλη διαδικασία της αναθεώρησης του Συντάγματος γίνεται απλώς και μόνο για το φαίνεσθαι. Ισως από την άλλη μια τέτοια θέση να αποκαλύπτει την αμηχανία του ΠΑΣΟΚ και την ανυπαρξία θέσεων και προτάσεών του για ένα ζήτημα το οποίο δεν επηρεάζει τη μικροπολιτική αλλά προετοιμάζει το δημοκρατικό πολίτευμα της χώρας μας για τη νέα εποχή που ανοίγεται επρός. Και στις δύο περιπτώσεις, είμαι της άποψης ότι η αξιωματική αντιπολίτευση χάνει το μέτρο και εμφανίζεται, για άλλη μια φορά, κατώτερη των απαιτήσεων του Ελληνα και της Ελληνίδας.
Η Νέα Δημοκρατία, ως η παράταξη των μεγάλων και των σημαντικών αποφάσεων για την ίδια την εξέλιξη της χώρας, οφείλει να συμμετέχει με όλες τις δυνάμεις στη διαδικασία του θεσμικού διαλόγου για την αναθεώρηση του Συντάγματος. Τόσο το κόμμα, όσο και η ίδια η κυβέρνηση διαθέτει πληθώρα μονάδων – συναδέλφων που έχουν και την τεχνογνωσία, το ενδιαφέρον αλλά και την ποιότητα για να συνδράμουν και αυτοί με τις προτάσεις και τις παρατηρήσεις τους στην επικείμενη συνταγματική αναθεώρηση.
Λαμβάνοντας λοιπόν ως ευκαιρία την όλη διαδικασία θα ήθελα να μοιραστώ κάποιες προσωπικές πολιτικές θέσεις, αρχών και ιδεολογίας, αναφορικά με τη συνταγματική αναθεώρηση και τις κεντρικές της στοχεύσεις.
Η χώρα μας έχει μακρά παράδοση στις συνταγματικές διεργασίες στο εσωτερικό του πολιτικού της συστήματος, από τη γέννηση του ελληνικού κράτους. Σε αυτήν εδώ τη χώρα, όπως προκύπτει από την ίδια μας την ιστορία, εκλαμβάνουμε πολύ σοβαρά την υπόθεση του Συντάγματος, υιοθετώντας μια εξαιρετικά προσεκτική στάση σε ό,τι αφορά την ποιότητα και την εξέλιξη του πολιτεύματός μας. Αξίζει να γίνει όμως κατανοητό ότι όταν μιλάμε για το Σύνταγμα της χώρας μας δεν αναφερόμαστε απλώς και μόνο σε ένα περιοριστικό δίκτυο κανόνων και αρχών που προστατεύουν το δημοκρατικό πολίτευμα και ευνοούν την ισονομία και ισοπολιτεία όλων των πολιτών της χώρας, ανεξαρτήτως κοινωνικής προέλευσης και μορφωτικού επιπέδου. Αντιθέτως, αναφερόμαστε σε ένα κανονιστικό πλαίσιο δομών που θωρακίζει τη Δημοκρατία και επιτρέπει στον κάθε πολίτη αυτής εδώ της χώρας να συμμετέχει ισόνομα και με σεβασμό στην άποψή του, ακόμα κι αν αυτή η άποψη δεν εκφράζει την πλειοψηφία, στην ευρύτερη μορφή τής διακυβέρνησης της πατρίδας μας.
Η νέα συνταγματική αναθεώρηση οφείλει, είμαι της άποψης, να αποτυπώσει τη φιλελεύθερη ταυτότητα της σημερινής κοινωνίας στο σύνολό της. Μέσα από τις θεσμικές παρεμβάσεις που προκύπτουν από μια τέτοια διαδικασία παρουσιάζεται μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να υιοθετηθούν αρχές και κατευθύνσεις που αυτή τη στιγμή λειτουργούν στα υπόλοιπα κράτη της E.E. και στη χώρα μας, ακόμα, εκλαμβάνονται ως ταμπού. Μέσα από τον διάλογο που ήδη έχει ξεκινήσει για τη Συνταγματική Αναθεώρηση μας δίδεται η μεγάλη ευκαιρία να ξεπεράσουμε τις όποιες αγκυλώσεις παράγει το υπάρχον σύστημα, να επαναπροσδιορίσουμε τις κατευθύνσεις μας και να οριοθετήσουμε τους νέους μας στόχους ως μια κοινωνία που είναι αποφασισμένη να αφουγκραστεί τα κελεύσματα των καιρών, να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του σήμερα και να παραμείνει δεκτική στα ακούσματα εκείνων που έρχονται.
Ως τελευταία σκέψη που ελπίζω πως θα δημιουργήσει τις απαραίτητες συνθήκες για έναν δημιουργικό διάλογο με τελικό αποδέκτη πάντα τον Ελληνα πολίτη, θα ήθελα να επισημάνω ότι το Σύνταγμα και η επικείμενη αναθεώρησή του δεν θα πρέπει να κινηθούν σε μια αφαιρετική βάση αλλά αντιθέτως σε μια προσθετική διαδικασία που θα ευνοεί τον πλουραλισμό, τη δράση και τη συμμετοχή. Οι νέες προσθήκες στο συνταγματικό DNA του δημοκρατικού πολιτεύματος της χώρας μας δεν θα πρέπει να λειτουργούν απαγορευτικά ως προς τη συμμετοχή του πολίτη στο πολιτειακό γίγνεσθαι του τόπου αλλά να του δίνουν την ευκαιρία να ασχοληθεί εις βάθος με την πορεία της χώρας στο ασταθές αλλά και προκλητικό τοπίο του 21ου αιώνα. Στόχος μας, όλων των εκπροσώπων του ελληνικού λαού στο κοινοβούλιο της χώρας, θα πρέπει να είναι η υιοθέτηση των κανόνων αυτών που θα φέρουν τον πολίτη πιο κοντά στα κέντρα των αποφάσεων και θα του προσφέρουν την ευκαιρία να γίνει και αυτός συμμέτοχος, στην πράξη πλέον και όχι στα λόγια, στην οικοδόμηση μιας Ελλάδας στο κέντρο των παγκόσμιων εξελίξεων, δίχως φοβικά σύνδρομα και λοιπές υποσημειώσεις, πάντοτε όμως μέσα από διαδικασίες ανάληψης της προσωπικής ευθύνης ενός εκάστου, στο πλαίσιο της συντεταγμένης πολιτείας.
* O κ. Θ. Κασσίμης είναι υφυπουργός Εξωτερικών.