Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γαλλία είναι δύο χώρες με πολύ διαφορετικές ιστορικές διαδρομές, κοινωνικές δομές και πολιτικές στρατηγικές. Τους ενώνουν, ωστόσο, κοινοί εθνικοί μύθοι, που έχουν αποκτήσει διαστάσεις κοσμικής θρησκείας: Η κληρονομιά των δύο μεγαλύτερων αστικών – φιλελεύθερων επαναστάσεων, που γκρέμισαν τις τυραννίες των Σκοτεινών Χρόνων. Η πίστη στην οικουμενική αποστολή της Δημοκρατίας τους. Και η πεποίθηση στο μέλλον της «πολυπολιτισμικής κοινωνίας» -είτε στη μορφή του αμερικανικού melting pot (χωνευτήρι εθνοτήτων) είτε στη μορφή της ισονομίας- ενσωμάτωσης κάτω από τη σημαία της Γαλλικής Δημοκρατίας.
Οπως συμβαίνει με όλες τις θρησκείες, κοσμικές ή όχι, η πραγματικότητα που θεμελίωσαν οι απόστολοί τους δεν ήταν ποτέ στο ύψος των αρχικών μύθων. Εδώ και λίγους μήνες, όμως, το μοντέλο της «πολυπολιτισμικής κοινωνίας», ένθεν και ένθεν του Ατλαντικού, βρίσκεται όχι απλώς υπό πίεση, αλλά, θα τολμούσε να ισχυρισθεί κανείς, υπό κατεδάφιση.
Την Τετάρτη, η αμερικανική Γερουσία ενέκρινε με συντριπτική πλειοψηφία νόμο που προβλέπει την ανέγερση τριπλού Τείχους, μήκους εκατοντάδων χιλιομέτρων, πλάι σ’ αυτό που ήδη υπάρχει στα σύνορα με το Μεξικό. Νωρίτερα, ο πρόεδρος Μπους είχε αναγγείλει την ανάπτυξη 6.000 ανδρών της Εθνοφρουράς κατά μήκος του Ρίο Γκράντε για την αναχαίτιση των κυμάτων ισπανόφωνων μεταναστών.
Την ίδια ημέρα, στην Αριστερή Οχθη του Σηκουάνα, η Γαλλική Εθνοσυνέλευση ψήφιζε νόμο που προβλέπει αυστηρά μέτρα εναντίον των ανεπιθύμητων, ανειδίκευτων λαθρομεταναστών και κίνητρα για την προσέλκυση καλοδεχούμενων επιστημόνων και τεχνικών. Ο νόμος, που καταγγέλθηκε από την αντιπολίτευση ως συνδυασμός ξενοφοβίας και «οργανωμένης λεηλασίας εγκεφάλων των φτωχών χωρών» φέρει τη σφραγίδα του φιλόδοξου υπουργού Εσωτερικών Νικολά Σαρκοζί, ο οποίος έθεσε πρόσφατα τους μετανάστες ενώπιον του διλήμματος: «Ή αγαπάτε τη Γαλλία ή φεύγετε»!
Τόνοι μελάνης έχουν χυθεί για τις ανισότητες της παγκοσμιοποίησης, τις δημογραφικές ανισορροπίες Βορρά – Νότου και τις άλλες μεγάλες, τεκτονικές πλάκες που θέτουν σε κρίση τα παραδοσιακά μοντέλα κοινωνικής ένταξης των μεταναστών. Το ερώτημα τίθεται αβίαστα: Αν χώρες όπως η Αμερική και η Γαλλία βρίσκονται ενώπιον τόσο οξυμένων προβλημάτων, τι πρέπει να περιμένει κανείς για την Ελλάδα, μια χώρα που άρχισε να γίνεται από εξαγωγός, εισαγωγός μεταναστών μόλις προ ολίγων ετών; Απάντηση στο ερώτημα δεν αποτελούν, ασφαλώς, τα στερεότυπα των όψιμων οπαδών του «πολυπολιτισμικού μοντέλου», οι οποίοι μοιάζουν με εκείνους που πηγαίνουν σε πάρτι γενεθλίων όταν ο εορτάζων είναι ήδη νεκρός.