Να, λοιπόν, που ο επικίνδυνος γείτονας φρόντισε την περασμένη Τρίτη να επιβεβαιώσει το πρωτοσέλιδο θέμα της κυριακάτικης «K», στο οποίο γινόταν λόγος, βάσει πληροφοριών, για το ενδεχόμενο υποτροπής των ελληνοτουρκικών σχέσεων εξαιτίας επιθετικών συμπεριφορών της Τουρκίας στη γραμμή Αιγαίου – Θράκης. Την περασμένη εβδομάδα απετράπη στο «παρά πέντε» μια σοβαρή κρίση στο Αιγαίο, αφού όμως προηγουμένως μια φονική αεροπορική εμπλοκή στοίχισε τη ζωή ενός Ελληνα πιλότου, κυβερνήτη μαχητικού αεροσκάφους F-16. Το «ατύχημα» σημειώθηκε στο πλαίσιο αναχαίτισης οπλισμένων τουρκικών αεροσκαφών που πραγματοποιούσαν επιχείρηση κατασκοπείας, συνοδεύοντας ειδικό «Φάντομ», που φωτογράφιζε ελληνικές θέσεις (μια καθαρά επιθετική ενέργεια).
Το δραματικό γεγονός της περασμένης Τρίτης ήρθε να υπογραμμίσει μια πραγματικότητα:
1. Το τουρκικό καθεστώς μένει σταθερό στην ανάπτυξη έντονων στρατιωτικών δραστηριοτήτων στο Αιγαίο, ασχέτως υποσχέσεων «καλής γειτονίας» και ασχέτως του όποιου πολιτικού «κλίματος» μεταξύ των ηγεσιών των δύο χωρών.
2. Το τουρκικό καθεστώς μηδενίζει πλέον σήμερα με τις συμπεριφορές του την προσδοκία των ελληνικών κυβερνήσεων ότι η Αγκυρα θα «μαλάκωνε» τις πολιτικές της προς την Ελλάδα, λόγω του «ευρωπαϊκού προσανατολισμού» της.
Το «ατύχημα» της 23ης Μαΐου και η ποιότητα των αντιδράσεων της Αθήνας σ’ αυτό δείχνουν πόσο δυσχερής είναι πλέον η θέση της Ελλάδας στην υπόθεση των επίμονων τουρκικών διεκδικήσεων στο Αιγαίο. H ελληνική πλευρά φαίνεται να έχει πιαστεί σε μια γερή λαβή, από την οποία δεν βρίσκει τρόπους να ξεφύγει, χωρίς τον κίνδυνο σοβαρού τραυματισμού της.
Η Αθήνα καλείται να λύσει το κρίσιμο πρόβλημα των ελληνοτουρκικών «διαφορών» στο Αιγαίο, έχοντας:
α) αποκλείσει την άσκηση δικαιώματος επέκτασης των χωρικών υδάτων της χώρας έστω και κατά μισό μίλι στις ελληνικές θάλασσες, ανατολικώς, δυτικώς και νοτίως,
β) αποδεχθεί στην πράξη να είναι ουσιαστικώς «αμφισβητούμενη» (από την Τουρκία) η υφαλοκρηπίδα παντού στο Αιγαίο,
γ) αποφύγει συστηματικά να ζητήσει από την Αγκυρα να πάψει να θεωρεί διμερές ζήτημα τις «γκρίζες ζώνες»,
δ) αποφύγει να ζητήσει από την Αγκυρα την άρση του casus belli.
Επιπλέον, η Αθήνα έχει τα τελευταία έξι χρόνια με τόση επιμονή και σαφήνεια διακηρύξει δημοσίως ότι είναι υπέρ των εθνικών συμφερόντων της χώρας μας η ένταξη της Τουρκίας στην E.E., ώστε στο κοινοτικό πεδίο να έχει πλέον πρακτικώς ακυρωθεί -και πάντως ελαχιστοποιηθεί- κάθε δυνατότητα διπλωματικών κινήσεων της Ελλάδας απέναντι στην Αγκυρα.
Εχει καταστεί τόσο δυσμενής η ελληνική θέση, ώστε καμία κυβέρνηση δεν τολμάει να αναπτύξει κάποια ουσιαστική πολιτική πρωτοβουλία, είτε σε διμερές είτε σε διεθνές επίπεδο, φοβούμενη μήπως και κατηγορηθεί από πολιτικούς αντιπάλους στο εσωτερικό μέτωπο ότι «εγκαταλείπει πάγιες εθνικές θέσεις». Πέρα από τις κατά καιρούς εύκολες ρητορείες κυβερνητικών ηγεσιών περί «προόδου» (πάντοτε επί χάρτου αποκλειστικώς) στη διαχείριση των ελληνοτουρκικών προβλημάτων, η πραγματικότητα έχει οδηγήσει με τον καιρό την ελληνική πλευρά σε κάτι που τώρα μοιάζει με πολιτικό αδιέξοδο.
Ούτε μπροστά ούτε πίσω, αλλά μόνο κύκλοι γύρω από ένα σημείο, όπου είναι συγκεντρωμένες οι λεγόμενες «πάγιες» και «αδιαπραγμάτευτες» θέσεις – αυτή είναι η κίνηση της Αθήνας στα ελληνοτουρκικά από το 1999 (Ελσίνκι) και πέρα, ό,τι και αν αγωνιωδώς προσπαθούν να διαφημίσουν ως «επιτυχία» στη δημόσια σκηνή οι κυβερνήσεις.
Κάτω από αυτόν τον σκοτεινό ουρανό δύο θέματα σήμερα απασχολούν βασανιστικά την ελληνική πολιτική ηγεσία:
Πρώτον, το πώς θα αποφεύγεται σ’ αυτήν τη φάση κάθε είδους «κρίση» στο Αιγαίο, όταν η τουρκική πλευρά θα «δυσαρεστείται» με κάτι (όπως στην -εξόχως ενδιαφέρουσα- περίπτωση του γερμανικού επιστημονικού σκάφους «Ποσειδών»).
Δεύτερον, το πώς θα τοποθετηθει η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ενωση τον ερχόμενο Οκτώβριο απέναντι στο πρόβλημα της (μη) ανταπόκρισης τη Τουρκίας στις συμβατικές υποχρεώσεις της (πρωτόκολλο) έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας. Κεντρικό πρόβλημα, η «σκληρή» τακτική του προέδρου Τάσσου Παπαδόπουλου και το πώς θα τοποθετηθεί η Αθήνα στην περίπτωση ενός κυπριακού «βέτο». Θα «καλύψει» ή όχι η κυβέρνηση K. Καραμανλή τον Κύπριο πρόεδρο;