Ο υπό αμερικανικό έλεγχο μονοπολικός κόσμος που προέκυψε από το απότομο τέλος του Ψυχρού Πολέμου ανήκει ήδη στην Ιστορία. Η εποχή αυτή θα εκλαμβάνεται από τους ιστορικούς του μέλλοντος ως ένα ιντερλούδιο 17 ετών, το οποίο προκάλεσε τον πόλεμο στο Ιράκ και μεγάλη αναταραχή πριν από την εμφάνιση του νέου διπολικού κόσμου, τα δύο κέντρα του οποίου θα είναι η Ουάσιγκτον και το Πεκίνο.
Τα κέντρα αυτά είναι προς το παρόν άνισα, καθώς η δύναμη των ΗΠΑ είναι σαφώς μεγαλύτερη. Ωστόσο, ο πρόεδρος της Κίνας, Χου Γιντάο έχει διανύσει μεγάλη απόσταση στον δρόμο προς τη μετατροπή της χώρας σε υπερδύναμη. Οι υπόλοιπες χώρες έχουν πλέον ξανά το περιθώριο επιλογής μεταξύ του αμερικανικού ή του κινεζικού δρόμου.
Στην σύνοδο Ασίας-Ειρηνικού που πραγματοποιήθηκε στο Ανόι ο νέος αυτός κόσμος ήταν εμφανής. Ενώ ο Αμερικανός πρόεδρος Τζορτζ Μπους παρέμεινε αθέατος για λόγους ασφαλείας, ο πρόεδρος Χου ανέπτυξε το όραμά του περί «ειρηνικής ανάπτυξης». Στην ομιλία του απηύθυνε έκκληση για την «επίσημη αναπτυξιακή βοήθεια, χωρίς δεσμευτικούς όρους». Κι όλοι γνωρίζουμε ποιοι είναι οι δεσμευτικοί όροι που θέτουν οι ΗΠΑ: δημοκρατία, ελευθερία, ανθρώπινα δικαιώματα και κράτος δικαίου. Οταν η Δύση προσφέρει χρήματα ή απλώς και μόνο τη στήριξή της, θέτει αυτές τις προϋποθέσεις ως αντάλλαγμα.
Η Κίνα δεν έχει τέτοιου είδους ανησυχίες ή ενδοιασμούς. Εάν η συναίνεση της Ουάσιγκτον είναι ιδεολογικά παρεμβατική, η αναδυόμενη συναίνεση του Πεκίνου μοιάζει ιδεολογικά αγνωστικιστική. Προκρίνει την ειρήνη, την ανάπτυξη και το εμπόριο. Δεν κόπτεται για το πολιτικό ή οικονομικό μοντέλο που υιοθετεί κάθε χώρα, αρκεί να μπορεί να προσφέρει εν αφθονία πετρέλαιο και πρώτες ύλες.
Υπ’ αυτήν την έννοια η ομιλία της υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Κοντολίζα Ράις ήταν ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα. Καταφέρθηκε κατά των κυβερνήσεων της Μιανμάρ και της Βόρειας Κορέας καθώς «επέλεξαν να απορρίψουν την οδό της συνεργασίας». Ο κ. Χου δεν αναφέρθηκε σε καμία χώρα συγκεκριμένα.
Οι ιδεολογικές διαφορές στον νέο διπολικό κόσμο δεν είναι τόσο μεγάλες όσο εκείνες του Ψυχρού Πολέμου και του χάσματος μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας. Οι περυσινές ξένες επενδύσεις ύψους 72,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Κίνα, ως επί το πλείστον αμερικανικές, αποτελεί απόδειξη της μετατροπής ενός άλλοτε θρυμματισμένου κόσμου σε πεδίο αλληλεξαρτήσεων. Οι οποίες όμως είναι απολύτως ξεκάθαρες.
Οι ΗΠΑ ενεπλάκησαν τα τελευταία πέντε χρόνια σε δύο πολέμους στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν. Αντίθετα η διένεξη δεν αποτελεί πρωταρχικό στρατηγικό στόχο της Κίνας, αλλά η αποφυγή της.
Η Κίνα ενδιαφέρεται μόνο για τις επιχειρηματικές δραστηριότητες, εξοβελίζοντας την ηθική από το παιχνίδι. Η δημοκρατία, σύμφωνα με τη δική της αντίληψη του κόσμου, έρχεται σε δεύτερη μοίρα μετά την ανάπτυξη, συχνά δεν τίθεται καν ως ζήτημα.
Η κινεζική θέση συνοψίζεται ως εξής: η ανάπτυξη αποτελεί λύση των περισσότερων προβλημάτων και κανένα πρόβλημα, ακόμα και εκείνο της φτώχειας ή της σκλαβιάς δεν μπορεί να επιλυθεί χωρίς αυτήν.
Σε γενικές γραμμές οι Κινέζοι προσπάθησαν να χειριστούν διακριτικά τη δύναμή τους. Ωστόσο η έννοια της διακριτικής υπερδύναμης αποτελεί οξύμωρο. Η αρμονία μπορεί να αποτελεί στόχο της Κίνας, η δυσαρμονία όμως αποτελεί τμήμα των παγκοσμίων προβλημάτων, που κάθε υπερδύναμη καλείται να αντιμετωπίσει.
Στο μεταξύ οι ΗΠΑ ανακαλύπτουν πόσοι πολλοί δρόμοι οδηγούν στο Πεκίνο. Η περίοδος των 17 χρόνων ηγεμονίας των ΗΠΑ παρήλθε και οι ΗΠΑ χτυπούν σήμερα με σεβασμό την πόρτα της Κίνας. Το Ιράκ αποκάλυψε τα όρια της πανίσχυρης Αμερικής. Βρισκόμαστε πλέον στην εποχή της πάλης μεταξύ δημοκρατικού καπιταλισμού και μονοκομματικού καπιταλισμού, μια μάχη μεταξύ της Ουάσιγκτον με λάβαρο την πολυκομματική ελευθερία και το Πεκίνο με λάβαρο την ανάπτυξη χωρίς περιοριστικούς όρους.