Αρχισε από χθες -με την κατάθεση της προτάσεως της Ευρωπαϊκής Επιτροπής- η εντονότερη διαπραγματευτική φάση των ευρωτουρκικών σχέσεων με κύριους πρωταγωνιστές την Κυπριακή Δημοκρατία και την Τουρκία, ενώ οι άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενώσεως (Ε.Ε.) ανέλαβαν ρόλο «διαμεσολαβητριών», με διαφορετικό βαθμό συμφέροντος και εμπλοκής στην όλη υπόθεση.
Οι πάντες αγωνιούν και αγωνίζονται ώστε να αποτραπεί η ρήξη, εκτός από τους ηγέτες των δύο αμέσως ενδιαφερομένων μερών -της Λευκωσίας και της Αγκυρας- που αναδεικνύονται ως εκ τούτου δεινοί διαπραγματευτές.
Από μία άποψη ευρύτερη, η όλη υπόθεση μάλλον δεν έχει προηγούμενο στην πρόσφατη διπλωματική ιστορία. Επί τριάντα χρόνια, μετά την εισβολή και κατοχή της Βορείου Κύπρου, η Τουρκία επέμενε να μην λαμβάνει υπ’ όψιν την ύπαρξη της νομίμου κυπριακής κυβερνήσεως. Υπέστη κάποιες πιέσεις στη διάρκεια των δεκαετιών, αλλά η διαχείριση του όλου θέματος από την Αγκυρα υπήρξε επιτυχής.
Αυτά έως την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε. τον Μάιο του 2004, και από τότε η Τουρκία οδηγήθηκε στο σημείο να εξαρτά την προώθηση μείζονος πολιτικής της επιλογής -την πορεία της προς την Ενωση- από την συναίνεση της Λευκωσίας. Η παρουσία τουρκικών μεραρχιών στην κατεχόμενη Κύπρο, η δυσανόλογη ισχύς της Τουρκίας, η αναγνώριση της στρατηγικής σημασίας, που θεωρείται ότι έχει -για τη Δύση- δεν επηρέσαν κατ’ ελάχιστον την διαπραγματευτική διαδικασία υπέρ του ισχυροτέρου μέρους.
Ο λόγος αυτής της φαινομένης παραδοξότητος είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι σύστημα νομοκρατούμενο, με κανόνες και αρχές, τις οποίες ουδείς επιθυμεί να καταστρατηγήσει ακόμη και εάν η τήρησή τους αναιρεί στρατηγικές επιλογές ή θίγει υλικά συμφέροντα. Εξυπακούεται, βεβαίως, ότι η όποια πολιτική ηγεσία είναι πρόθυμη να αξιοποιήσει τις δυνατότητες που της παρέχει το ευρωπαϊκό σύστημα.
Η εικόνα εμφανίζεται περίπου αδιέξοδη. Στην πράξη όμως με την πρόταση της Επιτροπής που προβλέπει αναστολή διαπραγματεύσεων οκτώ κεφαλαίων, δίχως να τίθεται χρονοδιάγραμμα συμμορφώσεως της Αγκυρας, διαμορφώθηκε μία διαπραγματευτική αφετηρία, που πρέπει να ολοκληρωθεί έως τις 11 Δεκεμβρίου ή λίγες ημέρες αργότερα, όταν θα συνέλθει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Η περίοδος που θα μεσολαβήσει έως τότε θα χαρακτηρίζεται από ένταση, οι συνέπειες του αδιεξόδου θα αναλύονται από διαφόρους αναρμοδίους ή ειδικούς. Αλλά θα ήταν χρήσιμο στην διάρκεια συγχύσεως και αναταραχής να ληφθεί υπ’ όψιν το γεγονός ότι το τουρκικό κατεστημένο και ο Κύπριος πρόεδρος κ. Τάσσος Παπαδόπουλος δεν παραλογίζονται. Απλώς διαπραγματεύονται. Ασκούν, με άλλα λόγια, μια τέχνη υψηλή που έχει σταδιακώς λησμονηθεί.