«Το έθνος πρέπει να μάθη να θεωρεί εθνικόν ό,τι είναι αληθές» πίστευε ο εθνικός μας ποιητής αλλά φροντίσαμε με συνέπεια και συνέχεια να τον διαψεύσουμε.
Τι είδους Ιστορία μάθαμε στο σχολείο; Αποσπασματική, ρουτινιάρικη, βαρετή. Λίγοι καθηγητές, διαβασμένοι, με μεράκι, οδηγούσαν τη σκέψη των μαθητών έξω από τα σχολικά εγχειρίδια, ταρακουνούσαν τη σκέψη διδάσκοντας και άλλες καταγραφές, ρίχνοντας φως σε θεσμοθετημένα μυθεύματα.
Ενας άνθρωπος που δεν ζει πια ανάμεσά μας, δεν ήταν εκπαιδευτικός, αλλά ξεκλείδωσε πόρτες στην ανάγνωση της Ιστορίας με την καθάρια ματιά του, ήταν ο Κυριάκος Σιμόπουλος. Ενας διανοούμενος με ό,τι περικλείει ο όρος, υψηλόφρων και σεμνός, εργάστηκε σε εφημερίδες, πάνω από όλα ερευνούσε. Σπανιότατα στο ίδιο πρόσωπο άνθρωποι διαφορετικής κοινωνικής και πολιτικής κουλτούρας, βγάζουν το καπέλο. Ναι ήταν ξεχωριστός, λένε για τον Σιμόπουλο αυτοί που τον γνώρισαν, συναναστράφηκαν, τον διάβασαν.
Αφοσιωμένος στη γλώσσα, στη λαϊκή παράδοση, ταξιδεμένος, μανιακός με τη λεπτομέρεια και τη διασταύρωση πηγών, πέρασε ατέλειωτες ώρες στις βιβλιοθήκες όποιας πόλης επισκεπτόταν. Λιτός στο λόγο και στα γραπτά, ένσαρκη εγκυκλοπαίδεια, η στάση ζωής του ήταν το αντίθετο από το είδος του ανθρώπου που στις μέρες μας πολλαπλασιάζεται με γεωμετρική πρόοδο: του Homo Χerolus.
«Εν γαρ έργον ιστορίας και τέλος, το χρήσιμον, όπερ εκ του αληθούς μόνου συνάγεται».
Πάνω σ’ αυτή τη φράση του Λουκιανού δόμησε ο Σιμόπουλος το έργο του. Μετέφρασε Τσέχοφ μεταξύ άλλων, το μεγάλο οικοδόμημά του, ήταν περί την ιστορία: Ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα, Η γλώσσα και το ’21, Η λεηλασία και η καταστροφή των Ελληνικών αρχαιοτήτων, Η διαφθορά της εξουσίας, Ξενοκρατία, Μισελληνισμός και Υποτέλεια, κ.ά. Από τα πιο γνωστά έργα του είναι Ο Μύθος των «Μεγάλων» της Ιστορίας. Και σ’ αυτό, παραθέτοντας στοιχεία μέσα από μια τεράστια βιβλιογραφία, ο Σιμόπουλος μάς μαθαίνει μια άλλη Ιστορία που δεν χώρεσε ποτέ σε εκπαιδευτικά βιβλία. Γράφει μεταξύ άλλων στον πρόλογο τούτου του βιβλίου: με τη νοθεία της Ιστορίας, πρόσωπα του δημόσιου βίου που πρωταγωνιστούν σε αποτρόπαια εγκλήματα, θεωρούνται ιερά και αδιαμφισβήτητα. Δήμιοι και τύραννοι λαών ωραιοποιούνται, εξευγενίζονται και απεικονίζονται με φωτοστέφανο. Απόπειρα κριτικής έρευνας γύρω από παρόμοια πρόσωπα θεωρείται συχνά βέβηλη και αντεθνική πράξη…
Μέσω της έρευνας του Σιμόπουλου παρελαύνουν άγνωστες πτυχές μερικών από τους Μεγάλους: Αλέξανδρος, Κωνσταντίνος, Θεοδόσιος, Κάρολος, Πέτρος, Φρειδερίκος, Αικατερίνη, Ναπολέων.
Ο Σιμόπουλος δεν ήταν αιρετικός. Ηταν συνεπής, θιασώτης της «γραμμής» Θουκυδίδη στην αποτύπωση της Ιστορίας, άνθρωπος του μόχθου, κόλακας κανενός.
Τα βιβλία του έγιναν περισσότερο γνωστά «από στόμα σε στόμα», σε αντίθεση με τόσα άλλα που διαφημίζονται οργανωμένα, ομαδικά, που μοσχοπουλάνε αφού υμνηθούν εν μέσω παρουσιάσεων και δεξιώσεων. Εις μνήμην αυτού του σπουδαίου Ελληνα, που πίστευε με φόρο ζωής τη φράση του Σολωμού, διοργανώνεται σήμερα στις 7 μ.μ. στο καφέ «Βοξ» στα Εξάρχεια, εκδήλωση τιμής για τα πέντε χρόνια από το θάνατό του.
Ο Σιμόπουλος έγραψε Ιστορία με όλες του τις δυνάμεις όχι για να μείνει αρεστός στην ιστορία.