Ο Ανδρέας Παπανδρέου θα είχε σίγουρα επινοήσει κάποιο στομφώδη «τίτλο» για να πλασάρει επικοινωνιακά μια τέτοια ευρύτατη ανθρωποανακύκλωση στο κόμμα του, σαν αυτή που έκανε ο σημερινός πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ: «πανστρατιά νίκης», «σάλπισμα αλλαγής», «τάγμα εκλογικής εφόδου», κάτι τέτοιο εντυπωσιακό, συνθηματολογικό, τέλος πάντων. Ο Γιώργος Παπανδρέου δεν αρέσκεται σε τέτοια τρικ (δεν «κολλάνε», άλλωστε και στο στυλ του, τον τρόπο που «συνομιλεί» με την κοινωνία…) και προτιμάει πιο «γραφειοκρατικούς» τρόπους ηγεσίας… Ηγέτης του μπαλκονιού ο πατέρας, πολιτικός του «e-mail» ο γιος, ιδρυτής του κόμματος ο πρώτος, διάδοχος «εκ μεταφοράς» ο δεύτερος – και μάλιστα με έναν τρόπο «δοτής» διαδοχής, που ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για πολλές από τις παθογένειες που χαρακτηρίζουν το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης… Αλλωστε, ακόμη και ο Ανδρέας, θα δυσκολευόταν εδώ που τα λέμε να «επενδύσει» με κάποιο λαϊκής απήχησης σύνθημα, την… τρίτη κατά σειρά οργανωτική αναδιάρθρωση που θα επιχειρούσε (άσχετα με το αν και πόσο επιβεβλημένη ήταν) σε διάστημα λιγότερο των τριών χρόνων. Και η εφευρετικότητα έχει τα όριά της…
Δίκαια υποστηρίζουν τα πιο ψύχραιμα και νηφάλια στελέχη του ΠΑΣΟΚ, πως αν αυτή η όντως εκτεταμένη (αν και «ποιοτικά» ανομοιογενής) οργανωτική και στελεχιακή αλλαγή στο κόμμα είχε επιχειρηθεί σε πιο «ουδέτερο» πολιτικά χρόνο (όχι κάποιους μήνες πριν από τις εκλογές) και δεν είχαν μεσολαβήσει τα «εντυπωσιακά» (κυρίως λόγω απουσίας πολιτικού και κομματικού εκτοπίσματος των αναδειχθέντων στελεχών σε σημαντικά πόστα) πειράματα, που αποδείχθηκε πως δεν αποτελούσαν παρά μόνο μια πρόχειρη και σπασμωδική «ανταπόκριση» σε εκείνο το μαζικό αίτημα «Γιώργο, άλλαξέ τα όλα!», χωρίς προσεκτικό σχεδιασμό, άλλη θα ήταν όχι μόνο η εσωτερική δομή στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αλλά και η απήχηση που θα είχε στην κοινωνία.
Σήμερα πια, ακούγονται πολύ λογικοφανείς οι ενστάσεις που διατυπώνονται, πως δηλαδή η «οργανωτική ανασυγκρότηση» επιχειρήθηκε κάτω από το βάρος των ολοένα και πιο αρνητικών δημοσκοπήσεων για το ΠΑΣΟΚ (και μάλιστα τη στιγμή που καταγράφεται και μια δυσπιστία και απογοήτευση της κοινωνίας από τις επιδόσεις και τους ρυθμούς της κυβέρνησης!) και -τελικά- από μια εμφανή ανησυχία του προέδρου, πως σε ένα αρνητικό για το ΠΑΣΟΚ εκλογικό αποτέλεσμα (που σήμερα θεωρείται η πιθανότερη προοπτική) θα τεθεί θέμα αλλαγής ηγεσίας. Κάτι, άλλωστε, που σχεδόν… δηλώνουν επίσημα κάποια από τα πρώτης γραμμής στελέχη, σε κάθε ευκαιρία που τους δίνεται.
«Συμμετοχικες»… διαδικασιες
Τώρα με τη… «συμμετοχική» μορφή οργάνωσης των ηγετικών κομματικών μηχανισμών και με το αμάλγαμα διαφορετικών απόψεων, φιλοδοξιών, τακτικών, ο Γιώργος Παπανδρέου τουλάχιστον επιχειρεί να καταστήσει όλα τα κορυφαία στελέχη συμμέτοχα, αλλά και… συνένοχα για ό,τι πρόκειται να συμβεί από σήμερα μέχρι την… επομένη των εκλογών! Το ‘πε, άλλωστε, με τις δηλώσεις του ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, με την επίμονη επανάληψη του «όλοι μαζί» – μια ενδεχόμενη ήττα στις προσεχείς εκλογές, δεν θα είναι «δική του ήττα» και ως εκ τούτου ουδείς θα μπορεί (έτσι νομίζει, τουλάχιστον…) να καταστήσει αυτόν και τις επιλογές του μοναδικό υπεύθυνο και να τον αναγκάσει σε πρόωρη ηγετική (αν όχι πολιτική…) αποστρατεία…
Ως κίνηση τακτικής, πιθανότατα έχει την αξία της. Που, όμως, είναι αμφίβολης αποτελεσματικότητας, όχι μόνο επειδή ουδείς μπορεί με ασφάλεια να προβλέψει ποια στάση θα τηρήσουν τα στελέχη που σήμερα λογίζονται «εγκλωβισμένα» στην κίνηση Παπανδρέου σε περίπτωση εκλογικής ήττας (και πάντα: ανάλογα με το εύρος της…), αλλά και για πιο πρακτικούς λόγους ευρύτερης απήχησης: όταν τέτοιες «σαρωτικές» αλλαγές γίνονται υπό πίεση και με προφανή κομματική σκοπιμότητα εν όψει εκλογών, εκ των πραγμάτων έχουν μικρό βάθος και μικρότερο βάρος…
Στην ίδια μοίρα εμπίπτει αναγκαστικά και το πολυδιαφημισμένο «προγραμματικό συνέδριο» για το πρώτο τρίμηνο του 2007: ένα σοβαρό και υπεύθυνο κόμμα αξιωματικής αντιπολίτευσης (πολύ περισσότερο όταν το κόμμα αυτό έχει ασκήσει εξουσία επί μια 20ετία!) είναι ΥΠΟΧΡΕΩΜΕΝΟ να έχει επεξεργασμένο, στοχοδιαγεγραμμένο, κοστολογημένο και κατά το δυνατόν λεπτομερέστατο, κυβερνητικό πρόγραμμα. Και πάνω σε αυτό, όχι μόνο ασκεί συγκεκριμένη και στοιχειοθετημένη κριτική στην κυβέρνηση, αλλά διατυπώνει στην κοινωνία τη δική του πειστική εναλλακτική πρόταση, βάσει της οποίας διεκδικεί την ψήφο του κόσμου. Δεν… περιμένει λίγους μήνες πριν από τις κάλπες να οργανώσει «προγραμματικό συνέδριο» για να συζητήσει και να συμφωνήσει πάνω στο «κυβερνητικό πρόγραμμα», που έχει αναλάβει να καταρτίσει μια επιτροπή (αυτή, υπεύθυνη της οποίας τοποθετήθηκε η κ. Διαμαντοπούλου) τα μέλη της οποίας ορίσθηκαν από τον κ. Παπανδρέου και από μια πρώτη τους ανάγνωση φαίνεται να «ομογενοποιούνται» μόνο χάριν της λογικής του «όλον ΠΑΣΟΚ» (οτιδήποτε και αν σημαίνει αυτό!) και όχι από την ικανότητα συνεργασίας και προσφοράς ιδεών για παραγωγή (πρακτικής…) πολιτικής.
Ολη αυτή η οργανωτική «ανασυγκρότηση» δείχνει να αποβλέπει περισσότερο στον προαναφερθέντα τακτικισμό του Γιώργου Παπανδρέου, σε αναγκαστικές κινήσεις ισορροπίας και «συνενοχής» στελεχών και ομάδων, παρά σε σχεδιασμένη πολιτική κίνηση, προϊόν προβληματισμού και πιεστικής ανάγκης παραγωγής πολιτικής ουσίας. Μόνο που η πείρα έχει δείξει, ότι και ο καλύτερα σχεδιασμένος και εφαρμοζόμενος οργανωτισμός, όχι μόνο δεν μπορεί να λειτουργήσει ως αντίδοτο, υποκατάστατο της πραγματικής πολιτικής, αλλά σχεδόν πάντα κατατείνει στο να ακυρώσει και τα όποια, εν σπέρματι έστω, βήματα γίνονται προς την κατεύθυνση αυτή.
Παιχνιδι στις… «καθυστερησεις»
Οντως, τα πράγματα στο ΠΑΣΟΚ… φώναζαν πως «δεν τραβάνε» – καιρό τώρα. Και το κακό είναι πως «φώναζαν» και μετά τις διάφορες οργανωτικές αναδιαρθρώσεις που μεσολάβησαν. Ευθύνες του προέδρου για τις επιλογές του, ευθύνες των… επιλεγέντων για τις δικές τους επιλογές προσωπικής πολιτικής και πάνω απ’ όλα η μεγάλη ευθύνη, στην έλλειψη κεντρικού πολιτικού σχεδιασμού, με σαφείς και συγκεκριμένες θέσεις, απόψεις και προτάσεις για τους επί μέρους τομείς δράσης, που αναγκαστικά θα απέληγαν στη «σύγκλιση» και των προσώπων, ή στην εκ των πραγμάτων περιθωριοποίησή τους.
Επιβεβλημένες, λοιπόν, έστω και σε λάθος χρονική στιγμή οι «αναδιαρθρωτικές» πρωτοβουλίες του Γιώργου Παπανδρέου. Και η ανάθεση συγκεκριμένης ευθύνης σε συγκεκριμένα πρόσωπα και η εγκατάλειψη της κοινοβουλευτικής… αφασίας και η (εξαγγελθείσα – απομένει να αποδειχθεί και στην πράξη…) αποκατάσταση της τακτικής φυσικής επικοινωνίας του με τους βασικούς συνεργάτες του, μπορούν να αποδειχθούν χρήσιμα «εργαλεία» στην επιδίωξη νίκης ή έστω αξιοπρεπούς μάχης στις εκλογές. Υπό την προϋπόθεση πως τα «σχήματα» και τα οργανογράμματα θα λειτουργήσουν κιόλας. Μόνο που όλα τούτα, δεν είναι παρά αυτό: «εργαλεία», μέσα επιδίωξης του στόχου, τροχιά πάνω στην οποία θα κινηθεί το πολιτικό «τρένο»…
Το πραγματικό «μπαρούτι» για να δοθεί με καλούς όρους η εκλογική μάχη, ο κεντρικός άξονας για τη μεταστροφή του εκλογικού σώματος, δεν μπορεί παρά να είναι πέρα από την «εικόνα» του ΠΑΣΟΚ (που και αυτή, λόγω… εμπειρίας, απομένει να ξεκαθαρίσει στην πορεία) και το περιεχόμενο της πολιτικής του πρότασης. Προτάσεις συγκεκριμένες, σαφείς και εφαρμόσιμες, πολιτικές διαρθρωμένες σε βάθος χρόνου και με την απαραίτητη οικονομική στήριξη της υλοποίησής τους τόσο σε επίπεδο «τομέα» όσο και ως οργανικό συστατικό στοιχείο μιας ευρύτερης και ολοκληρωμένης κυβερνητικής πολιτικής. Και αυτό σημαίνει… δουλειά και προγραμματισμό.
Η «σκιώδης» κυβέρνηση που δημιούργησε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ με τη σύσταση του «Κοινοβουλευτικού Συμβουλίου», που αναγκαστικά θα έχει καθημερινή παρουσία και «παρέμβαση» ως κριτική των κυβερνητικών επιλογών και εφαρμογών, θα πρέπει να αποδείξει πέραν των επιλογών και των απόψεων (αλλά και φιλοδοξιών…) των «σκιωδών υπουργών» που την απαρτίζουν, ότι μπορεί να λειτουργήσει ως συντεταγμένο, ενιαίο σώμα – που μάλιστα θα πρέπει να βρίσκεται σε επαφή με την «επιτροπή προγράμματος» που θα προβληματίζεται για το κυβερνητικό πρόγραμμα του Κινήματος, αφού οι επιμέρους παρεμβάσεις και κριτική του, στην ουσία θα αποτελούν τον άξονα του… κυβερνητικού προγράμματος του ΠΑΣΟΚ!
Χωρίς περιστροφές: το «στοίχημα», το βάζει πια… μόνος του ο κ. Παπανδρέου. Και θα πρέπει στον λίγο πολιτικό χρόνο που του απομένει, να αποδείξει αν είναι διατεθειμένος να… αλλάξει και ο ίδιος ή αρκείται κάθε τόσο στο να «αλλάζει» τους άλλους…