Σε δεκαπέντε μέρες -την Πρωτοχρονιά- η θέση της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή θα αλλάξει ριζικά. Η ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, η μεγαλύτερη εξέλιξη από την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού το 1989, εγκαινιάζει μια νέα εποχή για την Ελλάδα, γεμάτη ευκαιρίες και προκλήσεις. Το μέλλον της χώρας θα εξαρτηθεί από το πόσο είμαστε έτοιμοι να εκμεταλλευτούμε τη νέα αυτή εποχή και να ξεφύγουμε από τις αγκυλώσεις του παρελθόντος.
Το εντεινόμενο χάος στη Μέση Ανατολή σημαίνει, από τη μια πλευρά, ότι υπάρχει πάντα ο κίνδυνος μεγαλύτερης αστάθειας στην περιοχή. Από την άλλη, όμως, σημαίνει ότι η Ελλάδα μπορεί πάλι να διαδραματίσει τον ρόλο της νησίδας σταθερότητας. Ενδεικτικό της εποχής είναι το πώς ο Λίβανος μετετράπη μέσα σε ένα καλοκαίρι από μελίσσι ανάπτυξης και επενδύσεων σε σωρό ερειπίων και πηγή αστάθειας.
Οι τουρίστες και τα κεφάλαια από όλο τον αραβικό κόσμο, με τα εκατοντάδες δισεκατομμύρια πετροδολάρια, στράφηκαν προς τα Εμιράτα του Περσικού Κόλπου. Αλλά ούτε αυτή η περιοχή μπορεί να θεωρηθεί εγγυητής της σταθερότητας. Τι θα συμβεί εάν η (φαινομενικά σιωπηρή) εκεχειρία ανάμεσα στις ηγετικές ομάδες και τους οπαδούς της επιστροφής στις ρίζες του Ισλάμ καταρρεύσει για κάποιο λόγο; Η Ελλάδα, ως η πιο φιλικά διακείμενη προς τους Αραβες δυτική χώρα, θα μπορούσε να προσελκύσει κεφάλαια και επισκέπτες που σήμερα πηγαίνουν στον Κόλπο. Αλλά για να το πετύχει αυτό πρέπει να προσφέρει συγκεκριμένα πράγματα στους επενδυτές, όχι μόνο υποσχέσεις ανέφικτες στη σημερινή σύγχυση και αναποτελεσματικότητα.
Δίπλα μας, η Τουρκία βρίσκεται με το ένα πόδι στο κατώφλι της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ενώ έχει ξεκινήσει η μάχη για την ψυχή της ανάμεσα στους ισλαμιστές και τους φύλακες του κοσμικού κράτους. Η νεότερη ιστορία έχει γραφτεί πάνω στο φόντο της διαμάχης ανάμεσα στους φιλοδυτικούς εκσυγχρονιστές και τους σκληρούς Τουρκους εθνικιστές. Σήμερα η ευρωπαϊκή πορεία της χώρας Τουρκίας προκαλεί τέτοια σύγχυση που οι διαχωριστικές γραμμές μπλέκονται. Η μάχη αυτή θα είναι καθοριστική για το μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων και για τις ίδιες τις δύο χώρες. Αξίζει να δούμε αν οι σημερινές μας προτεραιότητες είναι και οι ενδεδειγμένες για το μέλλον. Αυτό ισχύει και για την Τουρκία, βέβαια.
Με την ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στην Ε.Ε. ανοίγει σε πρωτοφανές σημείο η ενδοχώρα στην οποία οι Ελληνες διέπρεψαν στο παρελθόν. Οι προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει η χώρα μας είναι μεγάλες – λόγω των φθηνότερων μισθών και της όρεξης για δουλειά που επιδεικνύουν οι γείτονές μας.
Η μεγαλύτερη ίσως πρόκληση θα είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν θα έχουμε πλέον το μεγάλο πλεονέκτημα να είμαστε η μόνη χώρα-μέλος της Ε.Ε. στα Βαλκάνια. Αυτό έχει μεγάλη πολιτική σημασία και θα επηρεάσει τις σχέσεις μας με όλες τις χώρες της περιοχής.
Την περασμένη Πέμπτη η Σερβία, η Βοσνία και το Μαυροβούνιο υπέγραψαν συμφωνία που τις βάζει στον προθάλαμο του ΝΑΤΟ. Αν λογαριάσει κανείς ότι πριν από επτά χρόνια το ΝΑΤΟ βομβάρδιζε τη Σερβία, αντιλαμβάνεται το μέγεθος των αλλαγών που συντελούνται γύρω μας. Οι πρώην κομμουνιστικές χώρες έχουν δείξει μεγάλη προθυμία να κερδίσουν την εύνοια των Ηνωμένων Πολιτειών ως νεόφυτοι, και η δική μας παραδοσιακή φιλία με τις ΗΠΑ είναι και αυτή πλεονέκτημα του παρελθόντος πια.
Η ιδιαιτερότητά μας από εδώ και πέρα θα εξαρτάται από το τι θα καταφέρουμε ως χώρα μέσα σε έναν εντελώς διαφορετικό και ρευστό κόσμο.
Είναι ωραία εποχή. Φθάνει να φανούμε άξιοι των περιστάσεων.