Είναι να σε πιάνει θλίψη τις άγιες αυτές μέρες όταν σκέφτεσαι τα παιδιά της Ελβετίας. Που τόσο ξαφνικά τόσα πολλά άλλαξαν στη ζωή τους. Για έναν υπότροφο Ελληνα φοιτητή στη Γενεύη και τη Λωζάννη στις αρχές της δεκαετίας του ’90, η «συναλλαγματική ισοτιμία» μεταξύ της δραχμής και του ελβετικού φράγκου έμοιαζε με κάτι ανάμεσα στο «πιο σύντομο ανέκδοτο» και στον… «εφιάλτη στον δρόμο με τις λεύκες». Το τελευταίο δεκαήμερο του μήνα, ακόμα και κάποια από τα στοιχειώδη έμοιαζαν -και ήταν- μερικές φορές απρόσιτα. Ετσι, όπως άλλωστε πολύ μεγάλο μέρος των κατοίκων της Γενεύης, τα Σάββατα είχαν το τελετουργικό τους: με το τραμ μέχρι τα σύνορα με τη Γαλλία, ψώνια μιας βδομάδας στα γαλλικά -κατά πολύ φτηνότερα από τα ελβετικά- σουπερμάρκετ και πάλι πίσω…
Εκτοτε άλλαξαν πολλά. Το σημαντικότερο ήταν η κατάργηση της δραχμής -όπως και του γαλλικού φράγκου- και η ένταξη στο ευρώ. Κι έτσι, χρόνο με το χρόνο, οι Γενευέζοι μείωσαν σημαντικά τις επισκέψεις τους για τα καθημερινά ψώνια στην ακριβή πια Ευρωζώνη. Οσο για τους Ελληνες του ισχυρού νομίσματος, ζουν πλέον σε άλλο κόσμο: μόνο την περασμένη εβδομάδα μπορούσε να μετρήσει κανείς στον ελληνικό Τύπο τουλάχιστον τέσσερα «αφιερώματα» στο χριστουγεννιάτικο «σόπινγκ» στη Νέα Υόρκη: πού να πάτε, τι να ψωνίσετε, τι να προσέξετε, στις πόσες χιλιάδες ευρώ αγορές σάς έρχεται το εισιτήριο τζάμπα λόγω της διαφοράς ευρώ – δολαρίου και τέτοια. Καιρός ήταν. Ηρθαν επιτέλους τα πάνω κάτω: οι Ελληνες εξορμούμε να κατακτήσουμε τον κόσμο! Πάντως, την ίδια ώρα δεν λείπει και η παρηγοριά, για όσους μένουν πίσω. Οι διαφημίσεις των αυτοκινήτων, τα έντυπα των αλυσίδων που πουλάνε τηλεοράσεις LCD πολλών χιλιάδων ευρώ εκάστη «με μόνο 3 ευρώ την ημέρα», οι πανάκριβες οικοσκευές και τα χιλιάδες άλλα προϊόντα, για μεγάλους και παιδιά, που κατακλύζουν τον τόπο σαν άλλος στρατός κατοχής, δεν σου αφήνουν χώρο να πάρεις ανάσα. Είναι αυτό που έγραψε ο Οδυσσέας Ελύτης στο Αξιον Εστί: «Για να πάρουν τα όνειρα εκδίκηση». Ομως, ποια ήταν τελικά τα όνειρα; Και ποια είναι η εκδίκηση;
Στη μικρή, φτωχή Ελβετία, που, ε, ελέγχει η καημένη το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα, έχει την ισχυρότερη τουριστική βιομηχανία στον κόσμο και παράγει ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς, από τρένα μέχρι σοκολάτες, όλος αυτός ο τρόπος μοιάζει μακρινός, εξώκοσμος – η ζωή δεν χτίζεται πάνω στις πιστωτικές και τα εορτοδάνεια. Κουτόφραγκοι! Που με το… ταπεινό τους νόμισμα στην τσέπη μετράνε αλλιώς το πόσο κάνει το ψωμί, το πόσο κάνει το γάλα. Αλλά και οι κυβερνήσεις τους δεν διανοούνται ότι μπορεί η χώρα να έχει προβλήματα σαν το δικό μας ασφαλιστικό και, κυρίως, ότι μπορεί να τα… κάνει πάσα στο μέλλον. Ομως εδώ είναι αλλιώς. Γι’ αυτό και τέτοιες μέρες, το μυαλό δεν μπορεί να ξεκολλήσει απ’ τα φτωχά παιδιά της Ελβετίας. Από το θλιμμένο παρόν και το δύσκολο μέλλον τους. Σε αντίθεση μ’ εκείνο που περιμένει τα δικά μας παιδιά… Γι’ αυτό το μέλλον, που κανείς δεν νιώθει την ευθύνη κάτι να κάνει.