Στη χθεσινή «International Herald Tribune» (ΙΗΤ), πρώτη σελίδα και πάνω πάνω, υπήρχε η συγκλονιστική είδηση περί σύλληψης κάποιου για τις δολοφονίες των ιερόδουλων στο Ιπσουιτς της Βρετανίας. Από κάτω υπήρχε η φωτογραφία, του. Βρέθηκε σε ένα δικτυακό τόπο γνωριμιών μαζί με τα στοιχεία του: «Τομ Στίβενς, άνδρας 37 χρονών, Ιπσουιτς, Ηνωμένο Βασίλειο».
Είναι να απορεί κανείς με αυτούς τους βαρβάρους αγγλο-γαλλο-αμερικανούς! Δεν έχουν κανένα νόμο -όπως αυτόν που ψήφισε η ελληνική Βουλή- ο οποίος να απαγορεύει την δημοσίευση φωτογραφιών υπόπτων; Μόνο οι δικοί μας φωστήρες σκέφθηκαν αυτήν τη μεγάλη τομή στο δίκαιο του Τύπου και πέρασαν ένα δρακόντειο όσο κι ανεφάρμοστο νομοθέτημα για την «προστασία της τιμής και της υπόληψης των υπόπτων»; Τόσο ανάλγητοι είναι αυτοί οι Βρετανοί;
Κάτω από τη φωτογραφία της ΙΗΤ υπήρχε ο τίτλος με στεγνή την είδηση: «Συνελήφθη ύποπτος για την δολοφονία των ιερόδουλων». Δεν έγραφε, ούτε «Ιδού ο δολοφόνος» ούτε «Να ο Τζακ Αντεροβγάλτης» ούτε καν «αυτό είναι το πρόσωπο του τέρατος». Αντιθέτως, η έγκυρη εφημερίδα περιορίστηκε στο πραγματικό και διασταυρωμένο: «συνελήφθη ένας ύποπτος».
Για όλα τα θέματα στην Ελλάδα πάμε με τις μπάντες. Παλαιότερα ο Τύπος δίκαζε και καταδίκαζε κάθε ύποπτο που συλλαμβανόταν για οποιαδήποτε εγκληματική πράξη. Υπήρχε μάλιστα και ένας διαγωνισμός επιθέτων για να είναι τραβηχτική η ετυμηγορία: «το τέρας», «ο δράκος», ο «στυγερός εγκληματίας», «ο ανάλγητος φονιάς», «πατέρας-τέρας» κ. λπ. Ηταν η εποχή που οι αστυνομικοί συνοδοί σήκωναν τα κεφάλια των κατηγορουμένων για να έχουν καλό πλάνο οι κάμερες. Με τον καιρό (και πολύ κράξιμο εκ μέρους άλλων δημοσιογράφων) οι βάναυσες αυτές αντιδεοντολογικές πρακτικές μειώθηκαν μέχρι εξαφάνισης. Οι δημοσιογράφοι, άρχισαν να τηρούν το «τεκμήριο της αθωότητας» και δεν έγραφαν ο δολοφόνος, αλλά ο «ύποπτος για δολοφονία».
Το κλίμα όμως είχε φτιαχτεί. Συνετέλεσε η υστερία με τα προσωπικά δεδομένα και η «δημοκρατική» πλειοδοσία πολλών πολιτικών με αποτέλεσμα να ποινικοποιηθεί ένα κομμάτι της ενημερωτικής διαδικασίας. Απαγορεύεται πλέον να δημοσιευτεί κάθε φωτογραφία κάθε κατηγορούμενου.
Ο νόμος, φυσικά, εφαρμόζεται επιλεκτικά: πότε μαθαίνουμε ποιος είναι ο ύποπτος για κάποια παράνομη πράξη και πότε όχι! Πότε «βλέπουμε τις χειροπέδες» (ειδικά όταν βολεύει μια κυβέρνηση) και πότε αυτές εξαφανίζονται. Αλλοτε θεωρείται πολιτικά ορθό να δημοσιευτεί μια φωτογραφία (π. χ. των συλληφθέντων μελών της «17 Νοέμβρη») κι άλλες φορές θεωρείται ανοσιούργημα. Το χειρότερο: ο νόμος υπνώττει (όπως και τόσοι άλλωστε) κι εφαρμόστηκε μόνο μια φορά κατά ενός αδύναμου πολιτικά επαρχιακού καναλιού.
Πρέπει λοιπόν να βάλουμε τα πράγματα στη σειρά. Η σύλληψη ενός υπόπτου για κάποιο έγκλημα είναι είδηση. Τα στοιχεία του είναι είδηση. Ουδείς έχει το δικαίωμα να λογοκρίνει αυτήν την ενημερωτική διαδικασία. Ούτε διά νόμου, διότι σύμφωνα με το Σύνταγμα: «Ο Τύπος είναι ελεύθερος, η λογοκρισία και άλλα προληπτικά μέτρα απαγορεύονται».
Σε ό, τι, όμως, αφορά τον τρόπο παρουσίασης της είδησης, εμπλέκονται κι άλλα ζητήματα: και δεοντολογικά και νομικά. Η αναγόρευση ενός υπόπτου σε «φονιά», είναι δεοντολογικό παράπτωμα, ακόμη κι αν αυτός αποδειχθεί από την ακροαματική διαδικασία ένοχος. Είναι και συκοφαντία, ποινικά κολάσιμη, αν αποδειχθεί αθώος.
Η προστασία των υπόπτων είναι καθήκον της πολιτείας.
Η Σκότλαντ Γιαρντ δεν έδωσε φωτογραφία του υπόπτου στα ΜΜΕ. Αλλά δεν μπορεί να τους απαγορεύσει επίσης να δημοσιεύσουν αυτή που βρέθηκε στο Διαδίκτυο. Από την άλλη και τα ΜΜΕ προστάτευσαν τον ύποπτο. Και το έκαναν λέγοντας απλώς την αλήθεια: «συνελήφθη ένας ύποπτος». Τίποτε λιγότερο και τίποτε περισσότερο…