«Να τα πούμε»;
Πώς, θα ‘θελα να ξυπνούσα σήμερα ξημερώματα, να πετάξω το πάπλωμα, να ξυπνήσω τ’ αδέλφια μου, να νιφτούμε στα πεταχτά, να ντυθούμε, να πάρουμε τα «καμπανέλια» μας και να βγούμε στον δρόμο για τα κάλαντα! Ποιος, όποια κι αν είναι η ηλικία του, δεν νιώθει αυτή τη μέρα παιδί και δεν καίγεται από τη φλόγα που, ξαφνικά, φωτίζει τα μέσα μας, κάποιες μόνο ημέρες του χρόνου; «Καλήν εσπέραν άρχοντες, κι αν είναι ορισμός σας», έλεγαν, γιατί εσπέρας γενομένης έβγαιναν και υπό το φως των φαναριών τραγουδούσαν. Και τα σπίτια ήταν ανοιχτά, όπως και οι καρδιές. Πώς τα καταφέραμε έτσι, συνέλληνες; Πώς μας έπιασαν κορόιδα και μας γύρισαν «το μέσα – έξω», όπως «γυρίζαμε» τα παλιά κοστούμια που μας έστελναν οι συγγενείς απ’ την Αμερική;
«Χριστού τη θεία γέννηση να πω στ’ αρχοντικό σας». Και στην Πόλη έλεγαν τα κάλαντα οι Ελληνες, σε σπίτια Τούρκων. Και δεν ήταν ο Χριστός που έμπαινε στ’ αρχοντικό, αλλά η αγάπη, η καλοσύνη, η ανθρώπινη επαφή. Ηταν το πνεύμα των Χριστουγέννων, το διαπολιτισμικό και ανεξίθρησκο, που τόσο εύστοχα σκαρφίστηκε ο Ντίκενς και τόσο όμορφα απέδωσε ο εικονογράφος στα «Κλασικά Εικονογραφημένα» που μας μεγάλωσαν. Δεν θυμάμαι Χριστούγεννα που να μη διάβασα τον Εμπενίζερ Σκρουτζ και τον Τάινι Τιμ! Οσο κι αν θες ν’ αποφύγεις το κολύμπι στη λίμνη των αναμνήσεών σου, το καλούν οι ημέρες, το καλεί ο χρόνος, που τελειώνει, το καλούν τα κεριά του ποιητή, το καλεί η ανάμνηση των παιδικών χρόνων, που δεν γνωρίζεις την αξία τους όταν τα ζεις!
Ποια Βηθλεέμ;
«Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει», λέγαμε και το μυαλό μας έτρεχε στη σκηνή της Γεννήσεως που παρουσίαζαν οι «εικονίτσες» που μας μοίραζαν στο «Κατηχητικό». Πού να φαντασθούμε, τότε, ότι ύστερα από λίγα χρόνια, θα συναντούσαμε, μέσα από πολέμους και αίμα την αληθινή Βηθλεέμ, όπου μπορεί να γεννήθηκε Εκείνος, αλλά πεθαίνουν καθημερινά όσα δίδαξε και ζήτησε από τους ανθρώπους να πράξουν. Ο θάνατος και η καταπίεση κυριαρχούν σήμερα «εν Βηθλεέμ τη πόλει» και στην εν γένει «βιβλική» περιοχή.
«Οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρει η φύσις όλη». Και ήταν αλήθεια, αφού δεν είχαμε πολλά να σκεφθούμε. Είχαν τελειώσει οι πόλεμοι και οι σπαραγμοί, η χώρα βρισκόταν σε πορεία συνεχούς ανόδου κι εμείς, ανέμελοι, παίζαμε «καρύδια» ή «γκαζάκια» στους χωματόδρομους και «τσιγκάκια» στα ρείθρα των πεζοδρομίων. Και η φύση χαιρόταν, αφού πάντα τα Χριστούγεννα ο καιρός θα βελτιωνόταν και -κατά τρόπον ανεξήγητο- δεν θα έβρεχε όταν, πιστές στα έθιμα και υπό το φως των αστεριών (τότε φαίνονταν ακόμη τα άστρα στον αττικό ουρανό) ξεκινούσαν οι φαμίλιες για τον Ορθρο.
Ο Κύριος… με θυμόν
«Εν τω σπηλαίω τίκτεται, εν φάτνη των αλόγων», έψαλαν τα παιδικά στόματα κι ο νους έτρεχε στην απλή εικόνα, με τα χνώτα των υποζυγίων να ζεσταίνουν το βρέφος. Ουδείς από τη συντροφιά γνώριζε την έννοια της λέξεως «τίκτεται», όπως δεν γνωρίζαμε τι θα πει «ο Κύριος μεθ’ ημών» που ακούγαμε συχνά στην Εκκλησία διερωτώμενοι «γιατί πάλι με θυμόν, ο Κύριος»; Πού να ξέραμε! Τα κάλαντα, όμως, τα λέγαμε «νεράκι». Μοναδική μας διαφωνία το «χαίρει η φύσις» που ήταν το σωστό, όπως έλεγε ο πατέρας μου κι όχι «χαίρε η φύσις» που τραγουδούσε ο μετέχων στο μικρό κουαρτέτο, στενός μου φίλος Αγγελος Μαστοράκης, σήμερα διευθυντής του «9» της «Ελευθεροτυπίας»! Και το κάναμε θέμα μέγα, μεγαλύτερο του «Filioque»!
«Ο βασιλεύς των ουρανών και ποιητής των όλων». Το ότι ο Χριστός ήταν Βασιλεύς, το είχα δει να αναγράφεται στις εικόνες. Αλλά το μυαλό μου δεν χωρούσε πώς ένας Βασιλεύς μπορεί να είναι και ποιητής. Οταν ρώτησα, κάποια στιγμή, τον μεγάλο μου αδελφό «αν μπορεί ένας βασιλεύς να είναι και ποιητής», απάντησε σοβαρά. «Και βέβαια μπορεί. Ο Σολομών έγραψε σπουδαία έργα»! Ετσι ησύχασα και, μέχρι να καταλάβω ότι ένας «ποιητής» δεν είναι απαραίτητο να γράφει στίχους, δεν είχα άλλη απορία στα κάλαντα που κάθε χρόνο τραγουδούσα.
Για τον Γιάννη…
Ναι, δεν ήταν ανάγκη να καταλαβαίνουμε τα πάντα. Μας έφτανε και περίσσευε η μελωδία, ο ρυθμός, στοιχεία που τα υπηρετούσαμε ευλαβικά από τα μικράτα μας μέχρι τη δεύτερη τάξη του Γυμνασίου. Και μάλιστα «εν χορδαίς και οργάνοις», αφού αρχίσαμε μεν από τα «καμπανέλια», αλλά φθάσαμε στη φυσαρμόνικα, το ακορντεόν, την κιθάρα και τη «μελόντικα»! Κι όταν, στα δεκάξι μας φτιάξαμε το δικό μας «ροκ-γκρουπ», παίξαμε τα κάλαντα σε ύφος «twist», πολύ πριν ακουστεί το «jingle bells» σε ύφος «heavy metal»! Ηταν η δική μας μουσική επανάσταση, καθώς το «ποπ-ροκ» ύφος είχε αρχίσει να κερδίζει τη μάχη σε όλη την Ευρώπη…
Πώς θα ‘θελα, λοιπόν, να ξυπνούσα σήμερα ξημερώματα, να ψάξω στα τυφλά την οδοντόβουρτσα και την «Kolynos», να πιω στα πεταχτά ένα ποτήρι γάλα, να αρπάξω ένα μελομακάρουνο απ’ την πιατέλα και να βγω -χαράματα- στον δρόμο, σαν το πρωινό πουλί, για να προκάμουμε, η μικρή ορχήστρα, να πάμε πρώτοι στα μαγαζιά, πρώτοι στα σπίτια, για ν’ ακούσουμε το πολυπόθητο «πέστε τα» κι όχι το φοβερό «μας τα ‘παν άλλοι»! Κι όλα αυτά τα γράφω και θυμάμαι κι εσένα, Γιάννη Διακογιάννη, που με ξανάμπλεξες με ορχήστρα κι εκεί, στη δική σου Σύμη, δέσαμε την αγάπη μας και την κάναμε μουσική και τραγούδι. Και στο χρωστάω αυτό, γιατί είχαμε την ίδια τρέλα, που λίγοι την καταλαβαίνουν κι ακόμη λιγότεροι την αποδέχονται. Καλά Χριστούγεννα!
«Λαχανίδες» Βρυξελλών!
Πολλή κουβέντα έγινε για την περιπέτεια -διόλου ευχάριστη, είναι αλήθεια- του νομάρχη Πειραιώς Ι. Μίχα στο αεροδρόμιο των Βρυξελλών. Μεταξύ μας, υπάρχει τον τελευταίο καιρό μεγάλη ένταση σε όλα τα αεροδρόμια του κόσμου και ίσως κάποιοι έχουν δίκιο όταν ομιλούν περί «τρομο-υστερίας». Ωστόσο, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η Αστυνομία εφαρμόζει κατά γράμμα τον νόμο και οι αστυνομικοί δεν έχουν καμία όρεξη να κάνουν «τον καλό» σε οποιονδήποτε, ιδιαίτερα δε σε κάποιον που δεν μιλάει τη γλώσσα τους και δεν δείχνει πρόθυμος να «συνεργασθεί». Δεν το ‘χουν, δηλαδή σε τίποτα οι αρχές να σε «μπουζουριάσουν» και να σε αναγκάσουν να περάσεις ακόμη και τη νύχτα στο κρατητήριο αν νομίσουν ότι «κάτι δεν πάει καλά». Ο κ. Μίχας, προφανώς λόγω του αξιώματός του, φέρθηκε κάπως «ελληνικά» και την πλήρωσε… βελγικά. Οσο για τις φήμες που κυκλοφορούν ότι η όλη συμπεριφορά οφείλεται στα… πρόστιμα που κατά καιρούς έχει επιβάλει η Νομαρχία Πειραιώς σε βελγικών συμφερόντων αλυσίδα σούπερ μάρκετ, μάλλον πρέπει να τις θεωρήσουμε έκφραση χιούμορ!
Ωστόσο, για το συγκεκριμένο αεροδρόμιο, καταθέτω προσωπική άποψη. «Do you have any luggage;» με ρώτησε η υπάλληλος στο «check in». Είπα απλώς «two bags» και σε δύο λεπτά με είχαν πιάσει από τα χέρια δυο αστυνομικοί! Με πήγαν στο παραβάν, άνοιξαν τις τσάντες και τις έκαναν «φύλλο και φτερό». Με υπέβαλαν και σε σωματική έρευνα και, αφού με βρήκαν «καθαρό», με ρώτησαν «γιατί κάνω κουτά αστεία». Με τη συζήτηση, κατάλαβα ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Και, τελικά, ανακάλυψα ότι η κοπέλα αντί για «two bags» είχε ακούσει «two… bombs»! Κι όταν ρώτησα, αφελώς, «καλά, αν είχα δυο βόμβες θα τις δήλωνα;» η απάντηση ήταν απλή, αλλά λογική. «Δηλωμένες ή αδήλωτες, οι βόμβες είναι… βόμβες»!