Η επικείμενη εκτέλεση του Σαντάμ Χουσεΐν είναι παραπέτασμα καπνού: Μια παρέκβαση σε μια σειρά παρεκβάσεων, η οποία δεν προσφέρει καμία λύση στο τίμημα της κατοχής του Ιράκ. Εάν η κυβέρνηση Μπους επιθυμεί πραγματικά να σπάσει τον φαύλο κύκλο του αίματος, θα πρέπει να φανεί ειλικρινής και να μοιραστεί με την αμερικανική κοινή γνώμη, τον ιρακινό λαό και τη διεθνή κοινότητα τους πραγματικούς στόχους αυτής της καταστροφικής νεοσυντηρητικής περιπέτειας.
Η εισβολή και η κατοχή του Ιράκ ήταν μια ιμπεριαλιστική πράξη, η οποία χαρακτηρίστηκε απελευθερωτικός πόλεμος. Το Ιράκ επελέγη πριν από τη Συρία και το Ιράν καθώς ήταν εξαιρετικά αποδυναμωμένο μετά 13 χρόνια επιβολής κυρώσεων. Παρείχε την ευκαιρία στις ΗΠΑ για τη δημιουργία στρατιωτικών βάσεων στη Μέση Ανατολή και μια στρατηγική θέση για την παρακολούθηση του Ιράν. Ηταν επίσης μοναδική ευκαιρία ελέγχου των τεράστιων αποθεμάτων πετρελαίου. Οι ΗΠΑ θεώρησαν ότι η αντιπάθεια των Ιρακινών για τον Σαντάμ θα καθιστούσε αποδεκτή την κατοχή. Κρίθηκε όμως απαράδεκτη από τους Ιρακινούς, τη Μέση Ανατολή και ολόκληρη την υφήλιο. Σήμερα η χώρα τελεί υπό κατοχή, ενώ παραβιάζεται η κυριαρχία της. Η νομική και η ηθική αυθεντία του ΟΗΕ υπονομεύθηκαν. Η πολιτιστική κληρονομιά του Ιράκ έχει καταρρακωθεί, οι φυσικοί του πόροι κατασπαταλήθηκαν και η υποδομή του καταστράφηκε.
Η ασφάλεια και η έννομη τάξη είναι ανύπαρκτες. Η τρομοκρατία ανθεί. Οι αξιωματούχοι του προηγούμενου καθεστώτος δικάστηκαν και καταδικάστηκαν, ορισμένες φορές, όπως στην περίπτωση του Σαντάμ, με την εσχάτη των ποινών. Οι κατηγορίες θα έπρεπε να ελέγχονται από νόμιμα θεσπισμένο δικαστήριο, το οποίο θα ανταποκρίνεται στις θεμελιώδεις απαιτήσεις δικαιοσύνης, αμεροληψίας και ανεξαρτησίας. Το ιρακινό δικαστήριο, το οποίο θεσπίστηκε από τον «αντιβασιλέα» Πολ Μπρέμερ, δεν πληροί αυτές τις προϋποθέσεις, καθώς αυτός διόρισε απευθείας τους δικαστές κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου.
Η επιβολή της θανατικής ποινής δεν συνοδεύεται από το αναγκαίο νομικό πλαίσιο, το οποίο θα την καθιστούσε σεβαστή. Ταυτόχρονα, η συμμετοχή των υποστηρικτών του Σαντάμ στην πολιτική διαδικασία που εξαγγέλθηκε από τον πρόεδρο Μπους και τον Ιρακινό πρωθυπουργό, είναι πλέον εξαιρετικά αμφίβολη.
Οι ΗΠΑ παρουσιάζουν στον ιρακινό λαό το κάλπικο επιχείρημα της απόδοσης ευθυνών, χωρίς ωστόσο να αποδίδεται καμία ευθύνη για την εισβολή και την κατοχή του Ιράκ ή τις μαζικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια της εισβολής και κατοχής. Εάν αυτή η γενιά των Ιρακινών δεν μπορεί να έχει δικαιοσύνη, οι μελλοντικές γενιές θα προσφύγουν στο θεσπισμένο σύστημα του διεθνούς δικαίου και θα διεκδικήσουν την αναγνώριση αυτών των φρικαλεοτήτων, ζητώντας παράλληλα την απόδοση ευθυνών.
Οι δυνάμεις κατοχής συνεχίζουν να υποστηρίζουν πως ενδεχόμενη άμεση αποχώρηση θα προκαλέσει γενικευμένο εμφύλιο πόλεμο. Είμαι πεπεισμένος ότι ισχύει ακριβώς το αντίθετο: Οταν οι κατακτητές αποχωρήσουν, το ενδεχόμενο εμφυλίου πολέμου θα ατονήσει.
Οι Ιρακινοί θα κληθούν να επιλέξουν μεταξύ του αλληλοσκοτωμού και της ανοικοδόμησης της χώρας, η οποία θα είναι εφικτή μόνο σε ένα αυτόνομο και κυρίαρχο Ιράκ.
Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα πρέπει να ζητήσουν συγγνώμη από τον ιρακινό λαό για τον πόνο που προκάλεσε ο πόλεμος. Θα πρέπει να προσφέρουν αποζημιώσεις με βάση τα κριτήρια που ίσχυσαν στο Κουβέιτ και στον πρώτο πόλεμο του Κόλπου. Θα πρέπει να τερματιστεί η κατοχή και οι ΗΠΑ να παραδώσουν την εξουσία σε αυτόνομη ιρακινή κυβέρνηση, η οποία θα κληθεί να σεβαστεί τα ανθρώπινα δικαιώματα.
* Ο αρθρογράφος υπήρξε πρόεδρος του Βρετανο-ιρακινού Ιδρύματος και είναι μέλος του ερευνητικού ιδρύματος Royal Institute of International Affairs.