Παραμονές του 2007, δύο χρόνια «γεμάτα» από το τέλος των Ολυμπιακών Αγώνων, η Αθήνα ατενίζει το μέλλον με αμηχανία. Ακόμα μεγαλύτερη αμηχανία προκαλεί η στάση της κυβέρνησης. Από επίσημα χείλη (ομιλίες του πρωθυπουργού, του υπουργού ΠΕΧΩΔΕ Γιώργου Σουφλιά) επιστρέφει η ρητορική της «αποκέντρωσης» περισσότερο ως δημαγωγία και λιγότερο ως πολιτικό όραμα. Μαζί κοντοζυγώνουν τα φαντάσματα της παπανδρεϊκής ρητορείας που καταδίκασε την Αθήνα σε μία δεκαετία απόλυτης αδράνειας: την αλησμόνητη δεκαετία του ’80 όταν, με αστείες δικαιολογίες και πολιτικαντισμούς, ματαιώθηκαν σημαντικά έργα υποδομής όπως το αεροδρόμιο των Σπάτων και το μετρό. Ηταν η δεκαετία της μεγάλης υποτίμησης της Αθήνας.
Τότε ήταν ο «μαρασμός» της αγροτικής Ελλάδας, σήμερα είναι η «σκανδαλώδης» εύνοια της Αθήνας με όχημα τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Κοινός παρονομαστής, η αναστολή κάθε επενδυτικής δραστηριότητας, η απαξίωση της πρωτεύουσας, κι ένα υπολανθάνων σύμπλεγμα ψυχολογικής φύσεως.
Το πρόβλημα, λοιπόν, της χώρας, είναι η «μεγάλη» Αθήνα. Εχουν όντως έτσι τα πράγματα;
Η ελληνική πρωτεύουσα θεωρείται «υδροκέφαλη» όχι μόνο λόγω υπερπληθυσμού αλλά και υπερσυγκέντρωσης πλούτου. Η Αθήνα, σύμφωνα με διεθνή έρευνα, παράγει το 37,6% του ελληνικού Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος, όταν το Δουβλίνο παράγει το 47% του ιρλανδικού ΑΕΠ, η Βουδαπέστη το 45,5% του ουγγρικού, οι Βρυξέλλες το 44,4% του βελγικού, η Λισσαβώνα το 37% του πορτογαλικού και η Πράγα το 34,7% του τσέχικου ΑΕΠ. Η ίδια μελέτη επισημαίνει τη μικρή διαφορά του αθηναϊκού ΑΕΠ σε σχέση με το εθνικό ΑΕΠ: η Αθήνα είναι μόνο κατά 6% πλουσιότερη σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα όταν η Λισσαβώνα υπερέχει κατά 45% της λοιπής Πορτογαλίας και η Μαδρίτη 23% της Ισπανίας. Και να σκεφθεί κανείς ότι η Μαδρίτη «ανταγωνίζεται» σε πλούτο μεγάλα διεθνή κέντρα όπως η Βαρκελώνη και η Βαλένθια…
Το πρόβλημα, λοιπόν, δεν είναι η «πλούσια» Αθήνα αλλά οι ανακολουθίες του ελληνικού κράτους. Η πρωτεύουσα διαθέτει ένα συμβολικό (και πραγματικό) δυναμικό που όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις μετά το 1974 αρνούνται να δουν και, πολύ περισσότερο, να αξιοποιήσουν. Χιλιάδες Ελληνες και ξένοι συνεχίζουν να συρρέουν στην Αθήνα όχι εξαιτίας χαμηλής νοημοσύνης αλλά γιατί η ελληνική πρωτεύουσα είναι αυτή τη στιγμή το πιο ασφαλές, το πιο παραγωγικό, το πιο δυναμικό μέρος σε ολόκληρη την Βαλκανική Χερσόνησο. Η επένδυση της Ισπανίας στη Μαδρίτη ή της Πορτογαλίας στη Λισσαβώνα δεν ισοπέδωσε τις εκεί περιφέρειες αλλά τις παρέσυρε προς τα πάνω.
Μία ισχυρή Αθήνα δεν πρέπει να μας τρομοκρατεί. Το αντίθετο. Περισσότερες επενδύσεις, περισσότερα κεφάλαια, περισσότεροι τουρίστες στην Αθήνα είναι ένας στόχος που εφόσον επιτευχθεί θα κεφαλαιοποιήσει ολόκληρη η χώρα. Διαφορετικά, τα κηρύγματα αποκέντρωσης θυμίζουν το εκπαιδευτικό σύστημα των ολοκληρωτικών καθεστώτων όπου ο μέσος όρος συμπιέζεται προς τα κάτω για να μην ξεχωρίζει κανείς μαθητής.