Με κάθε «Και του χρόνου» φοβόμαστε ότι η ευχή δεν θα μπορεί να εξευμενίσει τον χρόνο για πάντα, ότι αργά ή γρήγορα θα μετράμε απώλειες. Αυτό ισχύει όχι μόνο για αγαπημένα πρόσωπα αλλά και για πράγματα που δίνουν ιδιαίτερο νόημα στη ζωή μας. Και τα τελευταία χρόνια, το κομμάτι της καθημερινότητάς μας που φαίνεται να κινδυνεύει πιο άμεσα από άλλα είναι ο Τύπος – εφημερίδες όπως αυτή που κρατάτε στα χέρια σας. Σφραγίζοντας το τέλος της χρονιάς με βαρύ συμβολισμό, η παλαιότερη ημερήσια εφημερίδα του κόσμου, η σουηδική Post Och Inrikes Tidningar, η οποία εκδίδεται ανελλιπώς από το 1645, ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι θα σταματήσει να εκτυπώνεται και θα βγαίνει πλέον μόνο σε ηλεκτρονική μορφή. (Η εφημερίδα ασχολείται με ανακοινώσεις της κυβέρνησης και επιχειρήσεων καθώς και πτωχεύσεις).
Αλλά, όπως και άλλες φορές που ακούστηκαν μοιρολόγια για τις εφημερίδες, ο Τύπος φαίνεται να έχει ζωή ακόμη. Και μέρος της νέας πνοής που μπορεί να σώσει τις εφημερίδες βρίσκεται στην άυλη μορφή τους στο Διαδίκτυο. Η τάση διεθνώς είναι να αυξάνονται τα έσοδα των εφημερίδων από διαφημίσεις στην ηλεκτρονική έκδοσή τους την ίδια ώρα που οι κυκλοφορίες πέφτουν και τα διαφημιστικά έσοδα των εντύπων απειλούνται ή και μειώνονται. Στην Ελλάδα, ενώ το σύνολο των πωλήσεων ημερησίων εφημερίδων είναι κάτω από 400.000 φύλλα (τις Κυριακές είναι 1,2 εκατ.), οι τακτικοί επισκέπτες στα ηλεκτρονικά ενημερωτικά τοπία υπολογίζονται στους περίπου 500.000, με τάση ανοδική των τελευταίων. Αλλά τα έσοδα από διαφήμιση στο Διαδίκτυο είναι πενιχρά -κάτω από 5 εκατ. ευρώ ετησίως- όταν οι εφημερίδες εισέπραξαν 353 εκατ. ευρώ το 2004 (ονομαστική αξία διαφημίσεων, κατά την έκθεση της Media Services).
Αξίζει όμως να δούμε την πιο ώριμη αγορά της Βρετανίας. Εκεί υπολογίζεται ότι φέτος το Διαδίκτυο θα εισέπραττε 13,3% του συνόλου των 12,2 δισ. λιρών της διαφημιστικής δαπάνης, προσπερνώντας το 13,2% που αναλογεί στις εφημερίδες. (Guardian, 31 Μαΐου, 2006). Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι προβλέψεις για το 2007 είναι δυσοίωνες για τα διαφημιστικά έσοδα των εφημερίδων, επειδή όλο και πιο πολλές μικρές αγγελίες κατευθύνονται προς το Διαδίκτυο, το οποίο είναι φθηνότερο. Και αυτή η τάση θα ενταθεί. Σύμφωνα με Αμερικανούς αναλυτές (Financial Times, 4 Δεκ. 2006), τα έσοδα στο Διαδίκτυο θα αυξηθούν κατά 28% (στα 39,6 δισ. δολάρια) το 2007, ενώ η αύξηση για τα υπόλοιπα μέσα θα είναι γύρω στα 3,9%.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η μάχη των εφημερίδων χάθηκε. Είναι ενδεικτικό ότι τα πιο επιτυχημένα ειδησεογραφικά «τοπία» είναι αυτά που ανήκουν σε γνωστές εφημερίδες. Και αυτό είναι το πιο ενθαρρυντικό μήνυμα μέσα στον κυκεώνα αλλαγών και νέων ιδεών: όσο και αν οι αναγνώστες (ή «καταναλωτές») προσφεύγουν σε εξειδικευμένα Διαδικτυακά τοπία και ηλεκτρονικά ημερολόγια (τα blogs) για να εκφράσουν τον εαυτό τους και να συναντηθούν με ανθρώπους των ίδιων αντιλήψεων, πάντα θα υπάρχει η ανάγκη της σοβαρής, έντιμης και έγκυρης ενημέρωσης.
Μπορεί το μέλλον της εφημερίδας που τυπώνεται σε χαρτί και διανέμεται με φορτηγά να είναι άδηλο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η εφημερίδα ως όχημα ενημέρωσης θα πάψει να υπάρχει. Πάντα θα υπάρχει ανάγκη ενημέρωσης και ανάλυσης της πραγματικότητας. Και όσο υπάρχουν αναγνώστες, θα υπάρχουν δημοσιογράφοι. Οι δύο άκρες θα βρουν το μέσο που τους ενώνει. Και του χρόνου.