Συχνά η ανάγκη να κυλήσουμε πίσω στον χρόνο -γράφει ο Νίκος Βατόπουλος- γίνεται πιο έντονη όταν υπάρχει επιθυμία να δούμε τη διαφορά από το χθες, την πρόοδο ή την υποβάθμιση. Δύο φωτογραφίες, που μας έστειλε ο αναγνώστης κ. Θεόδωρος Βαλμάς, μας ανοίγουν ένα παράθυρο στον Πειραιά, όπως τον έζησαν παλαιότερες γενιές. Η οδός Χατζηκυριακού εμφανίζεται πλατιά και με ανοιχτό ορίζοντα λόγω των χαμηλών οικοδομών, ενώ η ποιότητα του αέρα φαίνεται στα μάτια τα σημερινά ιδιαίτερα καθαρή. Οι ένστολοι περπατούν αμέριμνοι στη μέση του δρόμου αφού η κίνηση είναι ανύπαρκτη σε μια πόλη με χαρακτήρα ήπιο και φιλήσυχο. Σήμερα που δίνεται μάχη για μια θέση στάθμευσης, ο Πειραιάς του πρόσφατου ιστορικά χθες εμφανίζεται πολύ μακρινός στον χρόνο. Κάθε πόλη οφείλει να αλλάζει και ποιος θα μπορούσε να συγκρίνει τη ζωή του ’50 με τώρα; Παρ’ όλα αυτά, δεδομένης της μεγάλης υποβάθμισης του πρώτου λιμανιού, σε θέματα αρχιτεκτονικής εμφάνισης και ποιότητας ζωής, η διαφορά είναι συνθλιπτική υπέρ του χθες.
Το ίδιο θα μπορούσε να πει κανείς για πολλά αστικά κέντρα της χώρας μας που παρά την ευημερία των τελευταίων ετών παίρνει ακόμη πολύ κακό βαθμό σε ζητήματα αστικού πολιτισμού. Πολλοί ξένοι επισκέπτες στην Ελλάδα μιλούν για τη διαφορά ανάμεσα στις προβληματικές πόλεις και την απαράμιλλη φύση (που όμως και αυτή είναι στις βασικότερες τουριστικές διαδρομές διάσπαρτη με σκουπίδια, «η μεγάλη ντροπή της Ελλάδας», όπως έλεγε ξένος φίλος). Και τις μέρες αυτές, που αισθανόμαστε απογοήτευση και μεγάλη ψυχική κόπωση και θλίψη από τον αφανισμό του φυσικού πλούτου στην Αττική, υπάρχει ακόμη μεγαλύτερη ανάγκη για πράξεις και όχι ευχολόγια. Η Ελλάδα καταστρέφει διαρκώς τον εαυτό της και όλο και περισσότεροι είναι αυτοί που αισθάνονται ότι έχουμε φτάσει στο «και πέντε». Η απογόητευση μιας μεγάλης μερίδας της κοινής γνώμης για την κατάντια του αστικού περίγυρου και του φυσικού πλούτου έφτασε πολύ βαθιά αυτό το καλοκαίρι.