Κάθε φορά που έχουμε μια δυσκολία, μας αγγίζει η κακιά στιγμή και πολύ περισσότερο όταν έρχεται η καταστροφή, ουρανομήκης σηκώνεται η κραυγή-απορία: «Πού είναι το κράτος;» Λες και δεν γνωρίζουμε πως κράτος, με την παραπάνω έννοια, δεν υπάρχει στην Ελλάδα γιατί απλούστατα δεν το φτιάξαμε ποτέ και γιατί ποτέ δεν «ξηλωθήκαμε», δεν επιμείναμε, δεν το πιστέψαμε. Αυτό δεν εμποδίζει τους πολίτες να το ζητούν. Θέλουμε όμως όλοι το ίδιο κράτος;
Μάλλον όχι. Αλλοι το θέλουν ως προστάτη «τους». Ειδικά στις δύσκολες στιγμές «τους». Πολλοί το θέλουν μεγάλο, σίγουρο και καθόλου πιεστικό εργοδότη. Πάρα πολλοί είναι εκείνοι πλέον όσοι δεν το θέλουν να ανακατεύεται στη ζωή «τους». Ολοι όμως (λιγότερο οι πρώτοι, περισσότερο οι δεύτεροι) θέλουν ένα κράτος αποτελεσματικό και σύγχρονο. Αυτό που πριν από μερικά χρόνια λέγαμε «ευρωπαϊκό». Είναι χαρακτηριστική η ευκολία με την οποία οι πολιτικοί μας συμφωνούν με «αυτό» το κράτος, σπεύδουν να το υποσχεθούν και, εξίσου συστηματικά, το ξεχνούν όταν ο λαός τούς δίνει την εξουσία για να διοικήσουν «αυτό» ακριβώς το κράτος. Είναι τόσο ισχυρό το κράτος-τέρας, είναι τόσο ανίσχυρη η δημοκρατία των κομμάτων, είναι τόσο τυχαία, ρηχά και κουρασμένα τα (περισσότερα) κομματικά στελέχη, ώστε ακόμη και η πρόθεση «εκσυγχρονισμού» ή/και «μεταρρύθμισης» να συνθλίβεται πάραυτα.
Αν, όπως όλα δείχνουν, ο Κώστας Καραμανλής ανανεώσει την εντολή διακυβέρνησης, θα βρεθεί αντιμέτωπος με το πρόβλημα αυτό, μέσα στις πρώτες κιόλας εβδομάδες. Μέχρι στιγμής, πέραν της εκδήλωσης καλών προθέσεων, δεν έχει δώσει κανένα πειστικό και ρηξικέλευθο σχέδιο δράσης. Αν πάλι ο Γιώργος Παπανδρέου κάνει την έκπληξη, η πρόθεσή του να προανακοινώσει την κυβέρνησή «του» δεν αρκεί για να πειστούμε πως δεν θα γίνουμε μάρτυρες μιας νεκρανάστασης του παλαιού κρατικοδίαιτου ΠΑΣΟΚ.
Οι πολίτες χρειάζονται εγγυήσεις. Αν και, μέχρι πριν από λίγο καιρό, οι πολλοί θα ήταν ευχαριστημένοι με ένα κράτος που διασφαλίζει τα ελάχιστα απαραίτητα. Μετά την καταστροφή, το κράτος-δεκανίκι δεν μπορεί να ησυχάσει την τρομαγμένη συνείδησή μας. Κατά πρώτο λόγο, οι πολιτικοί πρέπει να αποφασίσουν πως δεν είναι δυνατόν να έχουμε ταυτοχρόνως και κομματικό και αποτελεσματικό κράτος. Ο κ. Καραμανλής την «πάτησε» όταν πίστεψε πως μπορεί να κυβερνήσει στηριζόμενος στην περίφημη συνέχεια του κρατικού μηχανισμού. Οι μηχανισμοί του βαθέος ΠΑΣΟΚ αντέδρασαν και στην προσπάθεια και στην προσωρινή ανοχή που παρέσχε ο κ. Παπανδρέου. Ο σημερινός πρωθυπουργός κινδυνεύει ακόμη περισσότερο τώρα, επειδή στο μεταξύ εμπιστεύθηκε τη συγκρότηση ενός κράτους φιλικού προς τον μηχανισμό εξουσίας της Νέας Δημοκρατίας. Αν θέλει να κατανοήσει καλύτερα τον δεύτερο αυτό κίνδυνο, δεν έχει παρά να ρωτήσει τον κ. Σημίτη. Οι πολιτικοί πρέπει να συμφωνήσουν σε έναν απλό κανόνα: Για να κυβερνήσουν χρειάζονται ένα καλό κράτος-εργαλείο. Αν δεν το έχουν, θα αποτυγχάνουν πριν ακόμη δοκιμάσουν να το μεταρρυθμίσουν σύμφωνα με τις πολιτικές πεποιθήσεις τους και το «όνειρό» τους για τη χώρα.