Διαβάζουμε στο λεξικό: «Debate», συζήτηση πρότασης (σε Κοινοβούλιο κ.λπ.), αντιπαράθεση γνωμών, δημόσια συζήτηση, δημόσιος διάλογος. Σε απλά ελληνικά: καμιά σχέση με αυτό που είδαμε χθες επί τρεις ώρες στην τηλεόραση! Ντιμπέιτ κάνουμε καθημερινά στην οικογένειά μας, με τους φίλους μας, στα καφενεία, στους χώρους δουλειάς – λέμε την άποψή μας, τη στοιχειοθετούμε και την υποστηρίζουμε, ακούμε τον αντίλογο των συνομιλητών μας, αλλάζουμε απόψεις (αν είμαστε καλόπιστοι, κανονικοί άνθρωποι!) στην περίπτωση που ο αντίλογος των άλλων μάς πείθει ή συμπληρώνει τις θέσεις μας. Ελεύθερα, δημοκρατικά, με δικαίωμα (ευγενικής, φυσικά…) παρέμβασης και διακοπής του λόγου του άλλου, για να διευκρινίσουμε τι εννοούμε ή να ζητήσουμε εξηγήσεις για το τι ακριβώς εννοεί ο «άλλος», ο συνομιλητής μας. Και όλα τούτα τα… πανάρχαια και πανανθρώπινα, χωρίς «συντονιστές», δίχως χρονόμετρα να «τρέχουν» αντίστροφα, μειώνοντας το διάστημα που έχουμε να ολοκληρώσουμε τις σκέψεις μας. Με άλλα λόγια, καθημερινά, όλοι μας συζητάμε και διαλεγόμαστε. Αλήθεια, οι πολιτικοί μας, γιατί δεν μπορούν, δεν αντέχουν να κάνουν ό,τι κάνουμε όλοι οι υπόλοιποι… κανονικοί άνθρωποι σε όλη μας τη ζωή;
Το τηλεοπτικό ντιμπέιτ, που κλείνει περίπου μισό αιώνα ζωής, καθιερώθηκε για να μπορεί ο πολύς κόσμος να κρίνει τους υποψήφιους ηγέτες του όχι μόνο μέσα από… επιμελώς επεξεργασμένες θέσεις ανά θεματική ενότητα, για τις οποίες δούλεψαν στρατιές ειδικών και εμπειρογνωμόνων, αλλά και στη ζωντανή, πραγματική, ανθρώπινων διαστάσεων αντιπαράθεση, στο πώς αντιδρούν στην «έκπληξη» (που φυσικά και μπορεί να υπάρξει, παρά την όποια τεχνοκρατική προετοιμασία!) ως ηγέτες, αλλά και ως ανθρώπινα όντα. Και πάνω σε τέτοιες «λεπτομέρειες» κρίθηκαν ολόκληρες προεκλογικές εκστρατείες – με πιο πρόσφατη, χαρακτηριστική, την «αμηχανία» του Δουκάκη σε μια καθαρά ανθρώπινη ερώτηση, που θα ‘πρεπε να απαντηθεί όχι «πολιτικά», αλλά ανθρώπινα, συναισθηματικά, στο ντιμπέιτ που είχε με τον πατέρα Μπους, που κρίθηκε ότι του κόστισε την προεδρική εκλογή!
Προς τι όλο αυτό το ασφυκτικά προετοιμασμένο, σχεδόν «αποστειρωμένο» «θεσμικό» πλαίσιο (που κάθε, μα ΚΑΘΕ φορά στήνεται από την εκάστοτε κυβέρνηση και «καταγγέλλεται» από την εκάστοτε αντιπολίτευση!) των ελληνικών ντιμπέιτ, που σε τελευταία ανάλυση κανέναν δεν ικανοποιούν (ούτε καν τους πολιτικούς αρχηγούς!), κανέναν δεν διαφωτίζουν, δεν δίνουν την ευκαιρία της «έκπληξης» που θα σταθεί ικανή να κάνει τη διαφορά;
Να μπουν κανόνες – σύμφωνοι, αφοί… 13 άτομα σε μια ζωντανή «συζήτηση» εύκολα μπορούν να πέσουν στο επίπεδο της… χάβρας! Να υπάρχει περιορισμός χρόνου στις απαντήσεις των αρχηγών, εντάξει. Αλλά… προκαθορισμός της ποιας θεματικής ενότητας ερώτηση θα κάνει ο Νο 3 δημοσιογράφος στον «αντιστοιχούντα» του Νο 5 υποψήφιο, όχι μόνο δεν έχει νόημα, αλλά στην πράξη ακυρώνει και την ελευθερία του δημοσιογράφου να «στριμώξει» κάποιον συγκεκριμένο αρχηγό, σε έναν τομέα αδυναμίας ή ακόμη και δύναμής του…
Οταν ρωτούσε ο κάθε δημοσιογράφος, η κάμερα «κλεισμένη» στο πρόσωπό του, όταν απαντούσε ο κάθε αρχηγός, η κάμερα εστιασμένη σε αυτόν – για ασφάλεια! Να μην καταγραφούν τυχόν γκριμάτσες ή φυσιογνωμικές αντιδάσεις των άλλων, λες και όλο αυτό το «σκηνικό» που υπάρχει και αναπτύσσεται σε κάθε (πραγματικό, της καθημερινής ζωής!) δημόσιο διάλογο δεν έχει τη σημασία του, δεν δημιουργεί εντυπώσεις και δεν οδηγεί σε συμπεράσματα. Καμιά δυνατότητα από τον οποιοδήποτε «αντίπαλο αρχηγό» να εκραγεί, να παρέμβει για να διαψεύσει ή να διευκρινίσει, να προσθέσει ή να ξεκαθαρίσει – με άλλα λόγια, σε αυτό το «ζωντανό» ντιμπέιτ, καμιά… ζωντάνια και γεύση ουσιαστικού διαλόγου και αντιπαράθεσης! Ενας αφόρητος και… επικοινωνιακά προσχεδιασμένος «καθωσπρεπισμός», για να αποκλείσει τα ανθρώπινα «ξεσπάσματα», τις υγιείς, καθημερινές αντιδράσεις, που θα επέτρεπαν στον κόσμο να δει τους μελλοντικούς ηγέτες του ως… κανονικούς ανθρώπους!
Ντιμπέιτ, επίσης με κάποιους γενικούς και ευρύχωρους κανόνες, είδαμε πριν από λίγους μόνο μήνες και στις γαλλικές εκλογές, ανάμεσα στη Σεγκολέν και τον Σαρκοζί – αλλά σε αυτό, όσοι το παρακολουθήσαμε, θαυμάσαμε τις διακοπές του ενός προς την άλλη και αντίστροφα, τις κατά πρόσωπο διαψεύσεις, ακόμη και τις λεπτές ειρωνείες, σε… κανονικές ανθρώπινες διαστάσεις, δηλαδή, Εδώ εμείς, γιατί όλα πρέπει να τα… αποστειρώνουμε, να τα «διασφαλίζουμε»; Ο,τι ζητάει σήμερα το ΠΑΣΟΚ ως αντιπολίτευση, το αρνιόταν ως… κυβέρνηση το 2004, που του ζητούσε ακριβώς τα ίδια η αντιπολιτευόμενη Ν.Δ. – μας το… «φωνάζουν», πως αυτά τα «δημοκρατικά» ντιμπέιτ γίνονται υπό την εκάστοτε… κυβερνητική λογική και καθοδήγηση!
Και ακόμη: γιατί η επιλογή (από κανάλια, μόνο…) των δημοσιογράφων που θα θέτουν, έστω όπως αποφασίσθηκε να τις θέτουν, ερωτήσεις να γίνεται… από τα ίδια τα κανάλια και όχι από το σωματείο των δημοσιογράφων, με κλήρωση μεταξύ καταξιωμένων (υπάρχουν δόξα τω Θεώ κριτήρια!) διευθυντών και στελεχών των εφημερίδων και των ηλεκτρονικών μέσων, αντί να βλέπουμε να κάνουν πολιτικές ερωτήσεις «περσόνες» που στις εκπομπές τους συχνά-πυκνά ειδικεύονται σε «λάιτ» και πιπεράτα θέματα;
Φυσικά και οι σοβαροί δημοσιογράφοι διακρίθηκαν και από το περιεχόμενο των ερωτήσεών τους, και από το ύφος που τις διατύπωσαν – αλλά πόσο πιο ωραίο δεν θα ήταν, αντί από αυτό το στημένο σκηνικό, την προετοιμασμένη «πάσα» σε κάθε αρχηγό να πει το… «ποίημά» του, να απολαμβάναμε μια ωραία, συνηθισμένη, όλο ζωντάνια και εκπλήξεις νεοελληνική «κουβέντα», όπως την κάνουμε όλοι (οι κανονικοί άνθρωποι…) στην κανονική μας ζωή;