Είναι ίσως θλιβερό να το ομολογήσω, αλλά όσο μεγαλώνω, όσο μεγαλώνουν τα παιδιά μου, όσο παρατηρώ την κοινωνία μας, αρχίζω να αναπολώ πράγματα που όταν ήμουν πολύ νεότερος με απωθούσαν. Τελευταία άρχισα να πιστεύω ότι η ζωή των παιδιών μας θα άλλαζε ριζικά προς το καλύτερο αν τους επιβαλλόταν να συμμετέχουν όλα σε ομαδικά αθλήματα στο σχολείο.
Πρώτα απ’ όλα, θα αναγκαζόταν η πολιτεία να ανασκουμπωθεί και να δημιουργήσει χώρους που είτε ήταν εντός σχολείων ή κοντά τους θα αναβάθμιζαν όλη την περιοχή. Τοπικά τουρνουά, όπως αυτά στα οποία συμμετέχουν ιδιωτικά σχολεία, θα δημιουργούσαν πνεύμα ομαδικής προσπάθειας και ατομικής ταύτισης με το σχολείο και τη γειτονιά. Τα παιδιά μεταναστών που θα διακρίνονταν σε αθλήματα θα πετύχαιναν πιο γρήγορη ένταξη στην ελληνική κοινωνία. Θα είχαμε πιο υγιή νεολαία, με παιδιά που θα γνώριζαν τις ικανότητες και αδυναμίες τους.
Κρίνω από τον εαυτό μου. Ενώ δεν είχα κάνει καμία προσπάθεια να συμμετέχω σε αθλήματα, βρέθηκα εσώκλειστος σε γυμνάσιο σε μια χώρα όπου ήταν υποχρεωτικό όλα τα παιδιά να παίζουν κάποιο ομαδικό παιχνίδι τον χειμώνα και ένα το καλοκαίρι. Θυμάμαι πώς το τρομακτικό ράγκμπι γρήγορα έγινε αγάπη – πώς ο φόβος του τραυματισμού μετατράπηκε σε εθιστική ανάγκη να δοκιμάσουμε τα όρια των αντοχών μας, να χτυπηθούμε και να σηκωθούμε πάλι. Αλλά θυμάμαι και πόσο μισούσα τις χαμένες ώρες του καλοκαιριού όταν παίζαμε κρίκετ όλο το Σαββατοκύριακο – έτσι ανέπτυξα μια υγιέστατη αντίδραση εναντίον του παράλογου της εξουσίας και των κατάλοιπων της βρετανικής αυτοκρατορίας. Αλλά στη χαρά, στην προσπάθεια και στην γκρίνια δενόταν η ομάδα με μοναδικό τρόπο.
Οι αναμνήσεις αυτές μου ήρθαν, όπως τόσες πλέον, από μία ειρωνική διάθεση καθώς έβλεπα τους έφηβους να προθερμαίνονται για ακόμη ένα χειμώνα με διαδηλώσεις και καταλήψεις σχολείων. Η αντίσταση εναντίον του συστήματος, σκέφτηκα, φαίνεται να έχει καθιερωθεί ως υποχρεωτικό μάθημα προετοιμασίας για μια κοινωνία στην οποία κερδίζει αυτός που φωνάζει πιο δυνατά, που συμμετέχει σε ομάδες που θα στηρίξουν τα δικά του συμφέροντα εναντίον των άλλων. Αλλά, όπως με διαφώτισε ένας πιο έμπειρος γονιός του οποίου η κόρη τέλειωσε πέρυσι το σχολείο, οι καταλήψεις δεν είναι μόνο ευκαιρία για «χαβαλέ» – προσφέρουν έδαφος για την ανάπτυξη ηγετικών (ή και αυταρχικών) προσόντων και τα παιδιά μαθαίνουν να λειτουργούν ως ομάδα, μοιράζοντας ευθύνες και βάρδιες. Εδώ δοκιμάζεται ο καθένας και ανακαλύπτει τις δυνατότητες και τις αδυναμίες του. Είναι, δηλαδή, σαν να συμμετέχει σε ένα ομαδικό σπορ με πολιτικές προεκτάσεις. Το κακό είναι ότι αυτή η επαναστατική γυμναστική κλείνει το σχολείο, στερεί απ’ όλους τους μαθητές την ευκαιρία να παρακολουθούν μαθήματα είτε θέλουν να συμμετέχουν στην κατάληψη είτε όχι, και δημιουργεί καταστάσεις όπου κανείς δεν εγγυάται την ασφάλεια εντός των κατειλημμένων σχολείων.
Ισως θα ήταν καλύτερο, λοιπόν, να είχαν τα παιδιά έναν πιο θεσμοθετημένο τρόπο να δοκιμάζουν τις δυνατότητές τους σε αυτά τα κρίσιμα χρόνια στο κατώφλι της ενηλικίωσης. Δεν θα προτείνω να γυρίσουν τα παιδιά την πλάτη στην πολιτική σκέψη και την υγιή αμφισβήτηση της εξουσίας και του κατεστημένου. Αλλά πιστεύω ότι θα ήταν πιο χρήσιμο μάθημα στη ζωή των παιδιών αν διαμαρτύρονταν με καταλήψεις και διαδηλώσεις όταν οι αιτίες ήταν τόσο σοβαρές ώστε να μην είχαν άλλο τρόπο να εκφράσουν την οργή και αγανάκτηση. Οταν μαθαίνουν να αντιδρούν με τον πιο δυναμικό τρόπο χωρίς την ανάλογη αφορμή, δεν θα ξέρουν πώς να αναμετρηθούν με τον πραγματικό κόσμο – είτε σε ατομικό είτε σε ομαδικό επίπεδο.
Οι έφηβοι σε σχολεία που προσφέρουν ευκαιρίες άθλησης θα μάθουν και τις δικές τους δυνατότητες και το τι πρέπει να προσφέρουν στον διπλανό τους και τι να περιμένουν από την ομάδα. Πιθανότατα να έχουν και καλύτερη σχέση με το σχολείο, με το οποίο θα έχουν ταυτιστεί σε μεγαλύτερο βαθμό. Αλλά, αν πάλι έρθει η ώρα της διαμαρτυρίας, θα είναι σπουδαίες, οργανωμένες καταλήψεις!