Τζορτζ Γκάλοπ, ιδρυτής της ομώνυμης εταιρείας, έλεγε ότι μπορούσε «να αποδείξει και την ύπαρξη του Θεού με στατιστικό τρόπο». Η δική μας Εθνική Στατιστική Υπηρεσία μπορεί να αποδείξει τα πάντα. Από την αύξηση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος κατά 25% μέχρι και την ανυπαρξία του ΙΚΑ. Δεν αστειευόμαστε: σύμφωνα με τους εθνικούς λογαριασμούς, οι οποίοι δυστυχώς ενσωματώνονται στις μελέτες διεθνών οργανισμών, κοινωνική ασφάλιση στην Ελλάδα δεν υπάρχει.
Πριν από μερικές μέρες, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) εξέδωσε την ετήσια έρευνά του για τις δαπάνες υγείας σε 30 χώρες. Σύμφωνα με αυτή, η Ελλάδα παρουσιάζει ένα θλιβερό ρεκόρ: είναι πρώτη στις άμεσες ιδιωτικές πληρωμές για υπηρεσίες υγείας, σε ποσοστό μάλιστα που φτάνει το 57%! Η δημόσια χρηματοδότηση εμφανίζεται χαμηλότερη ακόμη κι αυτής των ΗΠΑ: 45% στις ΗΠΑ του πλήρους ιδιωτικοποιημένου συστήματος υγείας, 43% στην Ελλάδα του ΕΣΥ. Ζούμε λοιπόν σε μια χώρα του πρώιμου καπιταλισμού, όπου όποιος έχει ρευστό ζει και οι υπόλοιποι πεθαίνουν; Οχι. Ζούμε σε μια χώρα που δεν ξέρουμε τι μας γίνεται.
Αν προσέξουμε τα υπόλοιπα στοιχεία της έρευνας, θα διαπιστώσουμε ότι η Ελλάδα έχει τον μεγαλύτερο αριθμό γιατρών σε σχέση με τον πληθυσμό από όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ: Το 2004 είχε 4,2 γιατρούς ανά 1.000 κατοίκους (όταν στη Βρετανία ήταν 2,4). Εχουμε περίπου τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ σε νοσοκομειακές κλίνες (3,8/1.000 κατοίκους, όταν ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ είναι 3,9). Ακόμη και αξονικούς τομογράφους έχει πολλαπλάσιους από τον μέσο όρο (25,8 ανά εκατομμύριο κατοίκους, όταν ο Μ.Ο. του ΟΟΣΑ είναι 20,6). Ο μόνος δείκτης που είναι πολύ χαμηλός είναι στον αριθμό των νοσοκόμων: 3,8/1.000 κατοίκους, ενώ ο Μ.Ο. του ΟΟΣΑ είναι 8,6. Ολο αυτό το σύστημα λοιπόν χρηματοδοτείται κατά 57% από απευθείας ιδιωτικές δαπάνες;
Προφανώς όχι. Στον πίνακα της μελέτης η Ελλάδα εμφανίζεται με δύο μόνο νούμερα: απευθείας ιδιωτικές δαπάνες και δημόσιες δαπάνες. Δεν υπάρχουν ούτε δαπάνες ιδιωτικής ασφάλισης (που στην Ελλάδα είναι μικρές), αλλά ούτε κοινωνικής ασφάλισης (που είναι μεγάλες). Ετσι, ενώ η καπιταλιστική Αμερική εμφανίζεται να έχει ισχυρότερο κοινωνικό κράτος από την Ελλάδα: 13% των δαπανών υγείας στις ΗΠΑ χρηματοδοτούνται από την κοινωνική ασφάλιση, έναντι 0% της Ελλάδος.
Το ζήτημα δεν είναι απλώς να έχουμε την «πολυτέλεια» των καλών στατιστικών. Τα χύδην νούμερα δημιουργούν εντυπώσεις και οι εντυπώσεις πολιτικές πιέσεις, με αποτέλεσμα να καταλήγουμε στην επίλυση λάθος προβλημάτων. Ηδη το 57% έγινε πρωτοσέλιδο («Θλιβερό ρεκόρ της Ελλάδος στην υγεία: είμαστε πρώτοι σε ιδιωτικές δαπάνες και τελευταίοι σε δημόσιες», Βήμα, 14.11.2007), θα γίνει ερώτηση στη Βουλή και σημαία σε άσχετο αγώνα. Ετσι χρηματοδοτούμε στα τυφλά πράγματα που πιθανώς δεν χρειαζόμαστε και υποχρηματοδοτούμε άλλες ανάγκες.
Η επίλυση κάθε προβλήματος προϋποθέτει την ακριβή περιγραφή του. Με την υπάρχουσα Εθνική Στατιστική Υπηρεσία δεν ξέρουμε ούτε τι παράγουμε (το ΑΕΠ πριν από μερικούς μήνες αυξήθηκε κατά 25%, για να καταλήξει στο 10%) ούτε πόσοι παράγουν (το ποσοστό ανεργίας έγινε γιο-γιο που ανεβοκατεβαίνει κατά βούληση), ούτε τι δαπανάμε, ούτε πού το δαπανάμε. Ετσι καταλήγουμε μονίμως να λύνουμε λάθος προβλήματα.