Με τα σκληρά, εξυγιαντικά για την οικονομία, μέτρα της Μάργκαρετ Θάτσερ αλλά και την πολιτική του τρίτου δρόμου του Τόνι Μπλερ, η Βρετανία μπορεί να επαίρεται ότι είναι σήμερα η δεύτερη, μετά τις ΗΠΑ, ισχυρότερη μητρόπολη του φιλελευθερισμού. Οντως, ο βρετανικός καπιταλισμός, χωρίς τις κοινωνικές ακρότητες των ΗΠΑ, θεωρείται η κοιτίδα του υγιούς φιλελευθερισμού και το Λονδίνο το δεύτερο μεγαλύτερο χρηματοοικονομικό κέντρο του πλανήτη μετά τη Νέα Υόρκη. Και όμως, σ’ αυτή τη μητρόπολη του καπιταλισμού τη Δευτέρα ελήφθη μια απόφαση-σεισμός από τον πρωθυπουργό Γκόρντον Μπράουν, αφού αφορούσε την κρατικοποίηση μιας ιδιωτικής τράπεζας που είχε βουλιάξει, όπως και οι αμερικανικές, στην αγορά στεγαστικών δανείων, της Northern Rock και η κατάρρευση της οποίας θα οδηγούσε σε απώλειες των αποταμιεύσεων χιλιάδων μικροκαταθετών.
Στις Βρυξέλλες, τη Δευτέρα, όταν έγινε γνωστή η απόφαση, προκάλεσε στους υπουργούς της Ευρωπαϊκής Ενωσης πικρόχολα σχόλια. Ο Γάλλος πρωθυπουργός κ. Φιγιόν διερωτήθη γιατί τότε η Γαλλία βάλλεται όταν προσπαθεί να προστατεύσει τις κρατικές της επιχειρήσεις στην ενέργεια κ.λπ., ενώ άλλοι υπουργοί εκάγχαζαν λέγοντας ότι για δεκαετίες οι Βρετανοί πολιτικοί ισχυρίζονταν ότι το κράτος πρέπει να περιορισθεί στον ρόλο του νυχτοφύλακα, ενώ τώρα αναγκάστηκαν να το αναγνωρίσουν ως ναυαγοσώστη!
Η βρετανική κρατικοποίηση δεν είναι όμως η μόνη. Την προηγούμενη εβδομάδα η κ. Αγκελα Μέρκελ αποφάσισε να καλύψει το γερμανικό κράτος ελλείμματα ύψους 1 δισ. ευρώ που είχαν παρουσιαστεί στην Deutsche Industrie Bank A.G., η οποία είχε επενδύσει αντίστοιχο ποσό στην αμερικανική αγορά στεγαστικών δανείων.
Τι αποδεικνύουν τα παραδείγματα αυτά; Οτι καλή η ελεύθερη αγορά αλλά τελικά η άγκυρα κάθε οικονομίας, η οχύρωση μιας κοινωνίας απέναντι σε θεομηνίες, αντιξοότητες, ανατροπές, χρεοκοπίες κ.λπ., δεν είναι άλλη από την κρατική προστασία. Σε αυτή καταφεύγουν πανικόβλητοι ακόμη και αυτοί που αναθεματίζουν και εξορκίζουν το κράτος, όταν ανήμποροι μπροστά στην κρίση διαθέτουν χρήματα των φορολογουμένων για να σώσουν μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Επειδή, όμως, είναι απαράδεκτο να ιδιωτικοποιούμε τα κέρδη και να κρατικοποιούμε τις ζημίες, πρέπει οι κυβερνήσεις να θεσπίσουν ταυτόχρονα αυστηρές τιμωρίες για τους μάνατζερ των ιδιωτικών εταιρειών που, προκειμένου αυτοί να πάρουν υψηλά μπόνους, τις διαχειρίσθηκαν με εγκληματική αμέλεια. Ναι, να κρατικοποιήσει μια κυβέρνηση μια-δυο τράπεζες για να μη χάσουν οι καταθέτες τις οικονομίες τους, αλλά την ίδια στιγμή οι διευθύνοντες αυτήν την τράπεζα να πάνε κατηγορούμενοι για κακούργημα στη δικαιοσύνη, για να λογοδοτήσουν. Η καπιταλιστική ηθική δεν μπορεί να έχει δύο όψεις.