«Μη ρωτάς τι μπορεί να κάνει το υπουργείο Πολιτισμού αλλά τι μπορείς να κάνεις εσύ για τον Πολιτισμό». Παραφράζοντας τη γνωστή ρήση για την πατρίδα του προέδρου Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι, που πέρασε στην ιστορία ανοίγοντας, όσο πρόλαβε, δρόμους, κρατούμε τη μεγάλη αναντίρρητη αλήθεια της. Οτι όλοι, αρμόδιοι, όπως είναι οι αρχαιολόγοι και απλοί πολίτες, λάτρεις της αρχαιολογίας, οφείλουν να προβάλλουν τον αρχαιολογικό πλούτο της Ελλάδος που, ως γόνιμη γη πολιτισμού, φέρνει στο φως και νέα εκπληκτικά ευρήματα. Αλλά και να καταγραφούν και να εκτεθούν τα όσα θαυμαστά έφερε στο ελληνικό φως η ανασκαφική σκαπάνη ξένων και Ελλήνων αρχαιολόγων.
Σήμερα, θα δώσουμε τον λόγο στον γιο του αρχαιολόγου, καθηγητού Πανεπιστημίου, αείμνηστου Νικολάου Ε. Πλάτωνος, (1909, Κεφαλληνία – 1992, Αθήνα), ειδικού στην έρευνα του Μινωικού Πολιτισμού, ο οποίος πραγματοποίησε πολλές ανασκαφές σε Βοιωτία, Φθιώτιδα, Εύβοια, Σποράδες και Κρήτη. Είναι ο Νικόλαος Πλάτων που απεκάλυψε το τέταρτο μινωικό ανάκτορο και τον γύρω συνοικισμό, φέροντας στην επιφάνεια και στην αρχαιολογική μελέτη πλήθος εκθεμάτων που πολλά βρίσκονται στο Μουσείο Ηρακλείου, το οποίο ο ίδιος οργάνωσε και διετέλεσε διευθυντής του. Οπως επεσήμανε στη διάλεξή του ο δρ Λευτέρης Ν. Πλάτων, καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, ελπίζεται ότι μερικά θα μεταφερθούν και στο Μουσείο Σητείας, το οποίο δεν είναι ακόμη πλήρως τακτοποιημένο. Υπάρχουν ακόμη πολλά αγγεία, χωρίς διάκοσμο, τα οποία δεν είναι καν καταγεγραμμένα λόγω του μεγάλου πλήθους τους, και η δουλειά συνεχίζεται.
Ο καθηγητής κ. Λευτέρης Πλάτων έδωσε στις 20 Φεβρουαρίου στο Hellenic Centre του Λονδίνου διάλεξη για την Ελληνική Αρχαιολογική Επιτροπή Μεγάλης Βρετανίας, με θέμα: «Μινωική Ζάκρος: ένα κόσμημα του πολιτισμού του Αιγαίου» – Minoan Zakros: Α Gem of Aegean Civilization», στην οποία περιέγραψε το έργο του πατέρα του και τις συνεχιζόμενες έρευνες μέχρι σήμερα, για τις οποίες είναι ο ίδιος υπεύθυνος. Μπροστά στο έκθαμβο κοινό από Ελληνες και ξένους, ο καθηγητής κ. Λευτέρης Πλάτων παρουσίασε πληθώρα διαφανειών, εξαιρετικά τακτοποιημένων, από επιγραφές γραφής Linear A, μεγάλους πίθους, τύπου Κνωσού και άλλων ανακτόρων, χρυσά και άλλα αντικείμενα, αγγεία πήλινα διακοσμημένα με θαλάσσια θέματα, και άλλα πέτρινα όπου οι καλλιτέχνες χρησιμοποίησαν την υφή της πέτρας ως διάκοσμο εφαρμοσμένο πάνω στο σχήμα του αγγείου!
Από ελληνικά χέρια η ανασκαφή
Δίπλα στο μόνο ασφαλές λιμανάκι της βραχώδους ανατολικής ακτής της Κρήτης βρίσκεται η μεγάλη έκπληξη του Ανακτόρου και οικισμού της Μινωικής Ζάκρου, εντελώς ασύλητο και ανέπαφο για τρεις χιλιάδες χρόνια, το οποίο μας έδωσε πλήθος θησαυρών, πέρα από κάθε φαντασία, πολλές φορές πιο εντυπωσιακών ακόμα και από εκείνων της Κνωσού. Ενώ στην αρχή του 20ού αιώνα είχαν γίνει κάποιες μικρές ανασκαφές από ξένους αρχαιολόγους, μόλις το 1961, ο Νικόλαος Πλάτων, τότε Εφορος Αρχαιοτήτων Κρήτης, έμπειρος ήδη στον Μινωικό πολιτισμό έκαμε την πρώτη του ανασκαφή στον χώρο.
Δίνουμε εδώ τα κύρια σημεία, καθώς και τις επισημάνσεις του καθηγητού κ. Πλάτωνος. Γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης και σπούδασε αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Μπρίστολ Αγγλίας όπου πήρε το διδακτορικό του υπό την επίβλεψη του καθηγητού Peter Warren, ο οποίος ήρθε στο Λονδίνο για να τον ακούσει και να τον συγχαρεί, για την πληρότητα της διάλεξης και την τιμή που έκανε στον πατέρα του Νικόλαο Πλάτωνα και το όλο έργο του. Ο δρ Λευτέρης Πλάτων έχει λάβει μέρος σε ανασκαφές στην Πελοπόννησο και στη Ρόδο, αλλά η έρευνά του εστιάζεται στην αρχαιολογία της Μινωικής Κρήτης. Στο πανεπιστήμιο Αθηνών, τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, διδάσκει Μινωική Αρχαιολογία. Από το 1992 είναι διευθυντής της συντήρησης και ανακοίνωσης των ανασκαφών στο Μινωικό Ανάκτορο στην Ζάκρο. Οπως υπογράμμισε στη διάλεξή του «το ανάκτορο της Ζάκρου έχει τεράστια σημασία – τόσο προσωπική όσο και επαγγελματική». Το Ανάκτορο που, όπως είπαμε, ανακαλύφθηκε στη νοτιοανατολική ακτή της Κρήτης από τον πατέρα του, καθηγητή Αρχαιολογίας του Αιγαίου, είναι το μόνο ανάκτορο που ανασκάφηκε από Ελληνα ανασκαφέα διότι τα άλλα ανάκτορα της Κνωσού, στα Μάλλια και στη Φαιστό ανακαλύφθησαν από Βρετανούς, Γάλλους και Ιταλούς αρχαιολόγους, αντίστοιχα. Οι ανασκαφές του ανακτόρου έφεραν στο φως μεγάλο αριθμό αξιόλογων ευρημάτων που αναφέρονται στην περίοδο ακμής του Μινωικού Πολιτισμού. Από το 1992 όταν ο Δρ Λευτέρης Πλάτων ανέλαβε τη συντήρηση και ανακοίνωση των ευρημάτων, εκατοντάδες εξαιρετικά αντικείμενα έχουν αποκατασταθεί και μελετηθεί, προσφέροντας νέα και εκπληκτική πληροφόρηση για ένα από τα πιο μαγευτικά, και όχι τόσο γνωστό, Μινωικό παλάτι. Η μελέτη των ευρημάτων αποκαλύπτει την υψηλή ποιότητα τεχνικής των Μινωικών καλλιτεχνών και περιγράφει το προηγμένο και εκλεπτυσμένο πρόγραμμα ζωής που απολάμβαναν οι κάτοικοι της Κρήτης πριν από τρεις χιλιάδες και πλέον χρόνια…
22 χρόνια μεστής προσφοράς
Δικαιολογημένα τα θερμά συγχαρητήρια του Λονδίνου στον ομιλητή Δρ Λευτέρη Πλάτωνα καθώς και στην Ελληνική Αρχαιολογική Επιτροπή Μεγάλης Βρετανίας και το έργο που επιτελεί. Ιδρύθηκε το 1986 στον εορτασμό στο Λονδίνο της 150ής επετείου της «Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας» της οποίας είναι θυγατρική. Πρόεδρος της Επιτροπής η κ. Matti Egon που εργάστηκε πέντε χρόνια, μετά, για άλλα πέντε η κ. Ιουλία Κάλλιου ενώ τώρα πρόεδρος είναι η διακεκριμένη αρχαιολόγος Δρ Ειρήνη Σ. Λαιμού. Εχουν ώς τώρα παρουσιαστεί 34 διαλέξεις με καταξιωμένους ομιλητές και έχουν βοηθηθεί 22 φοιτητές. Τα έξοδα ταξιδιού και διαμονής των αρχαιολόγων αναλαμβάνει η κ. Matti Egon, μετά τις διαλέξεις -δύο δίδονται κάθε χρόνο- ακολουθεί δεξίωση και γεύμα για τον ομιλητή. Χορηγούνται μέχρι 5 υποτροφίες: η Υποτροφία Μάττι Egon, λειτουργεί από το 1992 μέχρι σήμερα, καθώς επίσης και η υποτροφία του Ταμείου της Επιτροπής για τον άριστο μαθητή συν του κ. Νικολάου Ι. Χατζηπατέρα στη μνήμη της συζύγου του Ειρήνης και του Ιδρύματος Αναστασίου Λεβέντη, στη μνήμη του προέδρου του Ντίνου Λεβέντη, μέλους της Ελληνικής Αρχαιολογικής Επιτροπής Μ. Βρετανίας. Και πάλι συγχαρητήρια στα μέλη και Πρόεδρο του Δ.Σ. για έργο Πολιτισμού 50 ατόμων με σημαντική ετήσια συνδρομή που μεταφέρει στο Λονδίνο έργα και ημέρες ελληνικού πολιτισμού, με εντυπωσιακό απόηχο…
– «Από τη Γη του Λαβυρίνθου: Μινωική Κρήτη, 3000 έως 1100 π.Χ.». Εκθεση διοργανώνει το θυγατρικό Κοινωφελές Ιδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης, στο Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο, στη Νέα Υόρκη, σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού και τα Αρχαιολογικά Μουσεία της Κρήτης.
Ο πρόεδρος και τα μέλη του Δ.Σ. του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης, δίνουν την Τετάρτη 5 Μαρτίου 2008 και ώρα 11.00 συνέντευξη Τύπου στα γραφεία του Ιδρύματος, Λεωφόρος Αμαλίας 56, Αθήνα, για την παρουσίαση της Εκθεσης. Τηλ. 210-37.13.000.