Η προχθεσινή δήλωση του υπουργού Ναυτιλίας και Νήσων Γιώργου Βουλγαράκη, στον ΣΚΑΪ, ανοίγει νέο κεφάλαιο στους τρόπους πολιτεύεσθαι: «Ο,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό». Ο κ. Βουλγαράκης, με σαφήνεια και αμεσότητα, ευρισκόμενος εν αμύνη, είπε με λόγια αυτό που πράττουν τόσα χρόνια οι περισσότεροι πολιτικοί: κινούνται στο όριο της νομιμότητας, έχοντας υπερβεί κάθε ηθικό φραγμό.
Η αποδέσμευση της πολιτικής από την ηθική έχει συντελεστεί σιωπηρά, από καιρό. Ατσίδες και επιβιωτές οι Ελληνες, έχουν πάψει να ψειρίζουν τη μαϊμού, αποδέχονται τη μίζα σε διεθνώς «acceptable» επίπεδα, αρκεί να παράγεται και κάποιο έργο που να ωφελεί όλη την κοινωνία, όχι μόνο τους εργολήπτες και τους μιζολήπτες. Αλλά ακόμη κι αυτοί οι ατσίδες επιβιωτές, οι έτοιμοι να λαδώσουν και να λαδωθούν, γνωρίζουν ότι υπάρχουν κάποια όρια· δυσδιάκριτα και μετακινούμενα μεν, υπαρκτά και αναπόφευκτα δε.
Αναπόφευκτα όρια είναι, ας πούμε, δύο τυπικά αμαρτήματα: η απληστία και η αλαζονεία. Σε αυτά δοκιμάζονται οι ασκούντες εξουσία, αυτά επικαλούνται οι πολιτικοί όταν επιδιώκουν να πάρουν την εξουσία. Αυτά τα όρια, αναμφιβόλως ηθικά, επικαλέσθηκε ο πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής πριν και μετά την εκλογή του· και εισακούσθηκε από τον, ατσίδα μα μετριοπαθή, ψηφοφόρο.
Η επίδειξη χλιδής δεν είναι παράνομη· είναι όμως κακόγουστη. Η αποφυγή φόρων μπορεί να είναι και σύννομη· είναι ανήθικη όμως όταν γίνεται από υπουργό σε περίοδο κρίσης και φοροστεναγμού για τους αδύναμους. Η κατάχρηση εξουσίας μπορεί να έχει χίλιες μορφές, δεν προβλέπεται εύκολα από τον στατικό νόμο· γίνεται αντιληπτή όμως από τον κάθε πολίτη ως ηθική παρεκτροπή, ως βάναυση πρόκληση του κοινού αισθήματος.
Η δημοκρατία θεμελιώνεται στο Σύνταγμα και τους νόμους, προσπαθεί διαρκώς να έχει υλικότητα και αντικειμενικούς όρους. Χωρίς όμως τον ηθικό γνώμονα, χωρίς την ατομική ευθύνη, χωρίς πάλη κατά των τυπικών θανάσιμων αμαρτημάτων, χωρίς αίσθηση του κοινού και του κύριου, η δημοκρατία δεν λειτουργεί· μεταπίπτει σε μπίζνες, νομιμοφανή μεν, ανήθικη δε. Αυτή τη δημοκρατία-μπίζνες θέλουμε;