Την περασμένη Τετάρτη, ανάμεσα σε όσους διέκοψαν οποιαδήποτε δραστηριότητα για να ακούσουν το διάγγελμα του πρωθυπουργού ήταν και οι «κινηματογραφιστές στην ομίχλη». Οι 60 σκηνοθέτες και παραγωγοί, δηλαδή, που αποφάσισαν να μην καταθέσουν τις ταινίες τους (όσοι είχαν εξ αυτών) στα φετινά Κρατικά Βραβεία Ποιότητας σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την απροθυμία (κομψή έκφραση) της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΠΟ να προχωρήσει το νέο νόμο για τον Κινηματογράφο. Το θέμα παλιό. Μετρά ήδη τρεις μήνες σιωπής. Καμία αντίδραση από τον υπουργό, μετά την εξαγγελία της «απόσυρσης» σε πολυπληθή συνέντευξη Τύπου. Θα ήταν απολύτως ανεδαφικό να πιστέψει κανείς ότι αυτές τις ημέρες, ώς τις εκλογές του Οκτωβρίου, θα δραστηριοποιηθεί ο κ. Σαμαράς και μάλιστα προς μια κατεύθυνση που έδειξε να μην τον απασχολεί καθόλου.
Την περασμένη Τετάρτη το απόγευμα, λοιπόν, οι «60» είχαν συνάντηση. Συγκεντρώθηκαν γύρω στους 45. Για να αποφασίσουν πώς θα πορευτούν, γιατί ο χρόνος πιέζει. Το Διεθνές Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης αντιμετωπίζει πολύ σοβαρό ενδεχόμενο να γιορτάσει τα 50ά του γενέθλια χωρίς ελληνικές ταινίες. Και οι ίδιοι να «τιμωρηθούν» και ο θεσμός να απογυμνωθεί, στερημένος από ένα ζωντανό και παραγωγικό κομμάτι του.
Παγιδευμένοι μέσα στην ίδια τους τη (σωστή) στάση, στην αγανάκτηση, στην αναγκαία διαμαρτυρία. Η διάλυση της προεκλογικής περιόδου ώς τα αποτελέσματα της κάλπης, ο νέος υπουργός Πολιτισμού. Ενας μήνας απόσταση, στην καλύτερη περίπτωση, από το Φεστιβάλ του Νοεμβρίου – ποιος θα αναλάβει να προτείνει διέξοδο, να λύσει τον γόρδιο δεσμό;
Οι σκηνοθέτες – παραγωγοί και η διεύθυνση του Φεστιβάλ θα απομείνουν μόνοι συνομιλητές. Σε αυτούς (για την ακρίβεια στο Φεστιβάλ) μετακυλίεται η απόφαση: να προβληθούν οι ταινίες χωρίς να δεσμεύονται από τη διαδικασία των Κρατικών Βραβείων. Από την άλλη, η προοπτική να παραμείνουν οι ταινίες στην Αθήνα, θα προκαλέσει πολλές αναταράξεις, τροφοδοτώντας την, ούτως ή άλλως, αυξημένη τοπικιστική «ευαισθησία» (λέγεται και εμμονή) των Θεσσαλονικέων.
Η πολιτική ηγεσία δεν ζύγισε σωστά την κίνηση των κινηματογραφιστών. Δεν υπολόγισε τις συνέπειες, κάτι ψέλλισε περί «εκβιασμού» στον οποίο δεν υποκύπτει ο υπουργός και ανάμεσα στην Ατολμία, στην Αδιαφορία και την Αγνοια (τα τρία σταθερά Α του ΥΠΠΟ) μια κομβική φεστιβαλική χρονιά θα παραμείνει στη μνήμη όχι για τις παρουσίες αλλά για τις απουσίες της.
Οι «60» δεν μπορούν να υπαναχωρήσουν. Και δεν πρέπει. Είναι η πρώτη φορά που συντάσσεται (έξω από συνδικαλιστικά στερεότυπα) η πιο υγιής, ανεξάρτητη και ενεργή πλευρά του ελληνικού σινεμά. Ναι, χωρίς μια αναταραχή στην κεκτημένη (από ποιον άραγε και πώς) ομαλότητα (βλέπε απραξία) τα προβλήματα θα παραμένουν και θα πολλαπλασιάζονται μαζί με τις υποσχέσεις.
Η πράξη των σκηνοθετών είναι συμβολική. Για να ανατρέψουν τους «μύθους και να προτάξουν αλήθειες» όπως είχαν πει. Αναλύοντας διογκωμένες οικονομικές ανακοινώσεις, ανεφάρμοστους νόμους, στοχευμένες αργοπορίες.
Στην πρωτοβουλία των «κινηματογραφιστών στην ομίχλη» αντανακλά η απροθυμία των κυβερνήσεων να εργαστούν σοβαρά και μεθοδικά στον τομέα του πολιτισμού. Αποτυπώνονται οι αλλεργικές αντιδράσεις των (περαστικών) υπουργών στην κωδικοποιημένη εκφορά του αιτήματος και στην αποφασιστική διεκδίκηση μιας λύσης. Η συμμετοχή των εκάστοτε υπουργών εξαντλείται στην αναγνώριση και κατανόηση του προβλήματος.
Το υπουργείο Πολιτισμού διαπρέπει στη σκυταλοδρομία εκκρεμοτήτων. Ο ένας πολιτικός προϊστάμενος παραδίδει στον άλλον ή ο επόμενος αποδομεί τον προηγούμενο. Καμία επικοινωνία, καμία συνεργασία.
Οταν η πολιτιστική πολιτική ακυρώνεται εν τη γενέσει της, η μόνη κινητήρια δύναμη είναι η συνοχή και επιμονή των θιγομένων. Γιατί η αφωνία συσσωρεύει μόνο οργή. Ανακυκλώνεται και εξαντλείται. Και τότε, η ομίχλη πυκνώνει.