Η ελληνική γλώσσα
Κύριε διευθυντά
Τον τελευταίο καιρό παρατηρείται στον Τύπο μια άσκοπη αναθέρμανση του ζητήματος για τον πλούτο και τον αριθμό των λέξεων της ελληνικής γλώσσας. Το ζήτημα πρέπει να αντιμετωπίζεται στις σωστές του διαστάσεις χωρίς σκοπιμότητες εντυπωσιασμού.
Ο πλούτος της ελληνικής στη διαχρονική της πορεία είναι αδιαμφισβήτητος και έχει καταγραφεί με ακρίβεια από τους εγκυρότερους μελετητές. Αρκεί να μνημονευθεί ότι στον Θησαυρό της Ελληνικής Γλώσσας (Thesaurus Linguae Graecae, TLG) του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας Irvine, σύμφωνα με δημοσιεύματα υπευθύνων του προγράμματος, έχουν ηλεκτρονικά καταγραφεί μέχρι το 2001 73 εκατομμύρια λέξεις, οι οποίες αντιπροσωπεύουν ολόκληρο το corpus της αρχαίας ελληνικής γραμματείας έως το 600 μ.Χ., καθώς και ορισμένα κείμενα έως το 1453 μ.Χ. Σήμερα, σύμφωνα με πρόσφατη συνέντευξη της κ. Μ. Παντελιά, καθηγήτριας στο Πανεπιστήμιο Irvine και επικεφαλής του προγράμματος TLG, «105 εκατομμύρια ελληνικές λέξεις, 3.962 συγγραφείς και περίπου 15.000 κείμενα» έχουν αποδελτιωθεί στο σημαντικό για τον πλούτο της ελληνικής γλώσσας πρόγραμμα αυτό (Citypress, 2.7.2009). Μπορεί κάποιος να αντιληφθεί τον αριθμό των λέξεων και γενικότερα των λεκτικών τύπων που θα προκύψουν από τα υπόλοιπα κείμενα μεσαιωνικής γραμματείας, των επιγραφών και των παπύρων που στη συνέχεια θα συνυπολογιστούν. Πρέπει δε να τονιστεί ότι από το σύνολο των κειμένων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας έχει διασωθεί ποσοστό μικρότερο του 5%! Γίνεται έτσι φανερό ότι ο πλούτος της γλώσσας μας δεν μπορεί αξιόπιστα και επακριβώς να εκτιμηθεί με βάση σύγχρονα λεξικά, τα οποία δεν καταγράφουν όλες τις λέξεις της ελληνικής στην ιστορική της διαδρομή. Εξάλλου, υπάρχουν χιλιάδες νεολογισμοί, όχι μόνο της λογοτεχνίας, αλλά και σχηματισμοί της καθημερινής ζωής, που δεν περιλαμβάνονται στα λεξικά.
Η αξία, όμως, της γλώσσας μας δεν βασίζεται μόνο στον αριθμό των λέξεων και των λεκτικών τύπων, αλλά γενικότερα στην πλαστικότητα και στην ευελιξία της για τη δημιουργία πλήθους παραγώγων και σύνθετων λέξεων, καθώς και στην ικανότητά της για πρόσληψη στις άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές γλώσσες.
Κατά συνέπεια, το σημαντικό δεν είναι να γίνονται συζητήσεις για τον αδιαμφισβήτητο πλούτο και την αξία της ελληνικής γλώσσας, αλλά να γίνει ουσιαστική και απροκατάληπτη προσπάθεια για την ενίσχυση και αναβάθμιση της γλωσσικής παιδείας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και ιδιαιτέρως στην πρωτοβάθμια και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ώστε όλοι να γνωρίζουμε καλύτερα και να χρησιμοποιούμε ορθότερα τον θησαυρό της γλώσσας μας.
Γεωργια Ξανθακη – Καραμανου – Πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Φιλολόγων
Παράπονο
Κύριε διευθυντά
Με ενδιαφέρον παρακολούθησα από την τηλεόραση τη λαμπρή τελετή των εγκαινίων του Μουσείου της Ακρόπολης, με τις ωραίες ομιλίες των προεστών του κράτους και του καθηγητή Κ. Παντερμαλή, που προΐστατο του μεγάλου έργου τοποθέτησης των αρχαίων. Πλην όμως, οι ύμνοι και οι έπαινοι μου φάνηκαν ελλιπείς. Περίμενα σε κάθε ομιλία, όπου άκουγα και έναν ύμνο για το θαυμάσιο αρχιτεκτονικό έργο του κ. Τσουμί, ότι μαζί θα αναφερόταν και το όνομα του κ. Μιχάλη Φωτιάδη, ο οποίος συνεργάσθηκε στενά μαζί του και μάλιστα, ήταν αυτός που πρότεινε στον κ. Τσουμί να υποβάλουν κοινή πρόταση συνεργασίας.
Πώς ήταν δυνατόν, να αγνοείται συστηματικά ο κ. Φωτιάδης, τη στιγμή που δεν είναι κάποιος νέος και άπειρος αρχιτέκτονας, αλλά έχει ήδη εκτελέσει μεγάλο έργο; Και άλλα μουσεία φέρουν την υπογραφή του, όπως: Το Μουσείο Βορρέ Λαογραφικό και Σύγχρονης Τέχνης, το Κέντρο Γαία του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας στην Κηφισιά, καθώς επίσης και το Κολέγιο Deree στην Αθήνα και πολυάριθμα μεγάλα κτίρια, κατοικίες και συγκροτήματα κατοικιών. Δεν εξυψώνει την Ελλάδα το γεγονός ότι κέρδισε έναν τόσο δύσκολο διαγωνισμό και ότι συνεργάστηκε στενά με έναν καταξιωμένο αρχιτέκτονα του εξωτερικού; Γιατί αυτή η απαξίωση που δείχνει μια δουλική ξενομανία; Και ο κ. Τσουμί από την πλευρά του, ακούγοντας όλους αυτούς τους επαίνους, δεν όφειλε να παρέμβει και να αποδώσει τα εύσημα και στον συνεργάτη του;
Δεν ξέρω αν η «Καθημερινή» έχει ήδη λάβει επιστολές σχετικά με αυτό το θέμα, όμως εμένα, το άρθρο για τον κ. Φωτιάδη που διάβασα στο «Κ» της «Καθημερινής» της 9ης Αυγούστου, μού θύμισε την απορία μου και με συγκίνησε η αξιοπρεπής στάση του. Με αγανάκτησή μου διάβασα πως ούτε μια σωστή πρόσκληση δεν του έστειλαν, αφού φρόντισαν να αποκλείσουν τη σύζυγό του (προς «τον/την Μιχάλη Φωτιάδη» με το «την» διεγραμμένο) γεγονός το οποίο ήταν αιτία, να καταφέρουν να γίνουν δεκτοί στην τελετή με μεγάλη δυσκολία. Ποιοι ήταν οι αρμόδιοι που έστειλαν αυτή την αγενή πρόσκληση με την ανεπίτρεπτη παράλειψη;
Λυπούμαι πολύ γιατί ως συνήθως το έργο μεγάλων ανθρώπων της Ελλάδας δεν αναγνωρίζεται. Θυμούμαι πάλι αυτό που λέγεται ανέκαθεν πως «η Ελλάδα τρώει τα παιδιά της». Συγχαίρω το «Κ» για την ευαισθησία να συμπεριλάβει αυτή τη συνέντευξη και την κ. Σελάνα Βροντή για τη συγγραφή.
Περιμένω μια απάντηση από τους αρμοδίους.
Ερση Βραχνου – Ντοριε – Δρ Χημικός – Μηχανικός / Αγία Παρασκευή