Την περιέγραψαν ως τόπο ηδονιστικής μονοτονίας και μαξιμαλισμού. Οι κάτοικοί της θεωρήθηκαν η επιτομή του εγωισμού, της έπαρσης, του ναρκισσισμού, του κυνισμού και της αμετροέπειας. Σήμερα, ένα χρόνο μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers, η Νέα Υόρκη θυμίζει αρσενικό παγόνι που στριμώχνεται στη φωλιά του. Τίποτα δεν είναι όπως πριν και οι μελλοντολόγοι αποφεύγουν τις προβλέψεις. Ο φόβος, όμως, η αμφιβολία και η ανησυχία δεν χρειάζονται μελλοντολόγους. Είναι συναισθήματα που ήδη έχουν κατακυριεύσει τους Νεοϋορκέζους. Σεπτέμβρης μήνας. Περίεργος μήνας για την πόλη που ‘γινε ονειρικός προορισμός εκατομμυρίων ανθρώπων και υπήρξε πηγή ζώσας καινοτομίας.
Νέα Υόρκη, 2009. Εικόνες παρακμής. Τεράστιες λακκούβες στους δρόμους. Ποντίκια που σουλατσάρουν έξω από τις γειτονιές τους. Τεράστιοι όγκοι απορριμμάτων στα πεζοδρόμια. Οι μαγαζάτορες δεν πληρώνουν για την αποκομιδή, αυτή την εποχή προέχει η περιστολή χρημάτων. Αστεγοι παντού. Τις νύχτες στα παγκάκια, η αγωνία του ανθρώπου δεν κάνει καμιά προσπάθεια να καλυφθεί. Στο Μανχάταν και στο Μπρούκλιν διαμερίσματα νοικιάζονται ή πωλούνται σε τιμές αδιανόητα χαμηλές σε σχέση με πέρσι. Μα πάνω απ’ όλα είναι η εικόνα μιας πόλης που φοβάται ότι θα διολισθήσει στη σκοτεινή δεκαετία του ’70, τότε που τα ναρκωτικά έκαναν κουμάντο στα σχολεία και η ειδεχθής εγκληματικότητα στις γειτονιές. Η Γκρέις Ντόλαντ Φλαντ (φωτ.) ήταν επιτυχημένη πωλήτρια. Πουλούσε εμπιστοσύνη κι έκτιζε σχέσεις. Επειθε εταιρείες και ιδιώτες να επενδύουν τα κεφάλαιά τους στην ελβετική τράπεζα UBS. Οι συνάδελφοί της δημιουργούσαν νέα επενδυτικά προγράμματα κι εκείνη έψαχνε να τα πουλήσει. Ταξίδευε πολύ, δεν είχε ιδιωτική ζωή, όπως πολλοί Νεοϋορκέζοι, αγόρασε διαμέρισμα σε πανέμορφη γειτονιά του Μανχάταν και πάρκαρε την τζάγκουαρ στο γκαράζ. Και φυσικά το ντύσιμό της ήταν ανάλογο με το στάτους μιας βαριά εργαζόμενης γυναίκας της Wall Street. Τον Μάιο του 2008, η Γκρέις έχασε τη δουλειά της και έκτοτε ψάχνει να βρει καινούργια… Κουκκίδα στο άπειρο η Γκρέις και η κάθε Γκρέις.
Ο ρεπόρτερ του γερμανικού περιοδικού «Σπίγκελ», που μετέβη στη Νέα Υόρκη για το ρεπορτάζ, σημειώνει ότι η πόλη είναι πολύ μεγάλη για γενικεύσεις. Επιμένει, ωστόσο, ότι η πραγματικότητα δύσκολα κρύβεται. Οι ταξιτζήδες λένε ότι δεν μεταφέρουν πια με την ίδια συχνότητα πελάτες στα ψυχρά, ακριβά εστιατόρια του Μανχάταν. Πολλοί Νεοϋορκέζοι παριστάνουν ότι εκπλήσσονται όταν ένα μπαρ δέχεται μόνο μετρητά, φεύγουν με τη δικαιολογία να πεταχτούν ώς το πλησιέστερο ΑΤΜ και εξαφανίζονται. Καταστήματα κλείνουν καθημερινά. Στην Πέμπτη Λεωφόρο, το 15% των καταστημάτων μεταξύ 42ης και 49ης οδού έχουν κλείσει. Μέχρι και οι Brooks Brothers έκλεισαν και απέξω αναγράφεται: πωλείται, ενοικιάζεται, χαρίζεται.
Ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης Μάικλ Μπλούμπεργκ είναι ο χαρακτηριστικός εκπρόσωπος της μεγαλούπολης, γι’ αυτό ίσως και παραμένει αισιόδοξος. Θεωρείται έξυπνος και μεγαλομανής. Ξεκινάει οποιαδήποτε συζήτηση με τη γνωστή αμερικανιά «λέγε με Μάικλ». Θέλει να επανεκλεγεί τον Νοέμβριο, γι’ αυτό και σπέρνει σπόρους αισιοδοξίας στους πολίτες και αρνείται ότι η Νέα Υόρκη είναι εξάρτημα της Wall Street. «Είμαστε η πρωτεύουσα της μόδας, της ιατρικής, των μίντια», λέει. Ο Μπλούμπεργκ έχει θέση σε εφαρμογή προγράμματα δανειοδότησης μικρών επιχειρήσεων, όπως έθεσε σε λειτουργία προγράμματα επανεκπαίδευσης των ανέργων της Wall Street.
Ενας άλλος αισιόδοξος είναι ο γνωστός μεγαλοεπιχειρηματίας Ντόναλντ Τραμπ. «Φίλε μου», αναφώνησε στο άκουσμα της φωνής του ρεπόρτερ του Σπίγκελ. «Η Νέα Υόρκη τα πηγαίνει θαυμάσια. Εχουμε θαυμάσιο αστυνομικό διευθυντή, θαυμάσιο δήμαρχο και είμαστε σε θαυμάσια φόρμα»! Η άλλη πλευρά του φεγγαριού, που μπορεί όμως να είναι μέρος της αλήθειας. Γιατί όχι; Πόσοι από μας μπορούν να… πεταχτούν ώς την αμερικανική μεγαλούπολη και να διαπιστώσουν του λόγου το αληθές;
Ομως, μια τέτοια τεραστίων διαστάσεων κρίση, όπως τουλάχιστον παρουσιάζεται, μπορεί, άραγε, να γίνει ευκαιρία για εσωτερική αλλαγή; Μπορεί να κάνει τους ανθρώπους πιο ταπεινούς; Μπορεί να τους απαλλάξει από την έπαρση και τον κυνισμό; Ποιος ξέρει. Προς το παρόν, οι εφημερίδες γράφουν ότι πλούσιοι άνεργοι προσφέρουν βοήθεια σε φτωχούς ανέργους και μαγειρεύουν γι’ αυτούς σε υπαίθριους ή κλειστούς χώρους. Πολλοί επαναπροσδιορίζουν τις εργασιακές αξίες και συζητούν περισσότερο για την ασφάλεια και τη σιγουριά μιας σταθερής εργασίας. Είναι, λένε, καλύτερη η θέα προς την ευτυχία από αυτή τη θέση… Η Νέα Υόρκη υπήρξε πυξίδα του σύγχρονου κόσμου. Θα συνεχίσει ή θα χαθεί μέσα στην παλιά την αίγλη και τον μαξιμαλισμό;