Το τέλος των διακοπών

3' 24" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Οι διακοπές είναι συνήθως η απόλυτη φυγή από την καθημερινότητα: H περιήγηση τόπων που δεν είναι δικοί μας, η αναζήτηση της ουτοπίας σε έργα της λογοτεχνίας, η επιλεκτική μνήμη που διασώζει συναισθήματα κυρίως από κάποια περασμένη ευτυχία. Ακόμα και η ακινησία όταν όλοι έχουν φύγει είναι μια μετακίνηση από τα συνηθισμένα.

Στη δυτικοευρωπαϊκή μας γειτονιά, η ιστορία της ηπείρου είναι ζωντανή και η εξερεύνηση της κεντρικής Γερμανίας αποτελεί απόδραση σε μικρές πόλεις που αποτελούν πρότυπα οικιστικής ευταξίας, πρόνοιας για το περιβάλλον και σεβασμού της παράδοσης. Τα χάσματα που προκάλεσαν οι συμμαχικοί βομβαρδισμοί στην ιστορία των πόλεων είναι ακόμα φανερά, όμως σαν τα καμένα δάση οι οικοδομές, συχνά πανομοιότυπες, ξαναγεννήθηκαν μέσα από την στάχτη. Με την άνοδο του Χίτλερ, ο Τόμας Μαν διέσωσε τη λογική και τον ανθρωπισμό του φεύγοντας στο εξωτερικό απ’ όπου είδε τη χώρα του να φλέγεται. «Ζήσαμε την καταστροφή των σεβάσμιων πόλεών μας από αέρος, που θα ανέπεμπε κραυγή ουρανομήκη αν θύματα δεν ήμασταν εμείς, οι φταίχτες». Η υπόμνηση των ακροτήτων εξακολουθεί να στοιχειώνει ό,τι απόμεινε από τις γενεές που έζησαν τον πόλεμο. Αναγνωρίζουν ωστόσο οι Γερμανοί ότι οι Σύμμαχοι τους απελευθέρωσαν από την ομαδική τους πλάνη. Η παραδοχή αυτή, προϊόν συστηματικής διαπαιδαγώγησης, σώζει ένα ολόκληρο έθνος από ψυχώσεις που θα το παρέσυραν σε αυτοκαταστροφή. Η κοινωνία των πολιτών που παραστράτησε με την ίδια πειθαρχία που είχε επιδείξει επί αιώνες οργανωμένου αστικού βίου, λειτουργεί σήμερα με θαυμαστό για μας σεβασμό προς τα κοινά.

Τρεις μεγάλες καταστροφές έπληξαν τον γερμανικό κόσμο: ο τριακονταετής πόλεμος (1618-1648) μεταξύ Καθολικών και Προτεσταντών, η υποτίμηση των νομισμάτων που προκάλεσε το ασήμι της αμερικανικής ηπείρου όταν το έριξαν οι Ισπανοί στην ευρωπαϊκή αγορά και ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Η τελευταία καταστροφή αποδείχθηκε η πιο βραχύβια. Το τέλος του τριακονταετούς πολέμου επικυρώθηκε στο Μούνστερ με τη συνθήκη της Βεστφαλίας που υπογράφηκε το 1648. Η πόλη διατηρεί με ευλάβεια την αίθουσα της συνθήκης η οποία έδωσε νομική μορφή στο έθνος κράτος όπως το ξέρουμε.

Χανσεατικά κέντρα του εμπορίου, θαλάσσιου και ηπειρωτικού, όπως το Λιούμπεκ, επιδεικνύουν την εμπορική παράδοση της πόλης προβάλλοντας την οικογένεια των Μπούντενμπρουκ του Τόμας Μαν. Εντυπωσιάζει η μέριμνα της πόλης για τους απόστρατους της θάλασσας που έβρισκαν στέγη και τροφή από τον Μεσαίωνα κιόλας. Η Χανσεατική Συμμαχία εμφανίζεται τον δωδέκατο αιώνα (μ.Χ.) και ώς την ακμή της τον 14ο είχε περίπου διακόσιες πόλεις μέλη – από τη Φλάνδρα ώς το Νόβγκοροντ. Πρόκειται για δίκτυο εμπορικής συνεργασίας για την προστασία και τη διακίνηση αγαθών στον ευρωπαϊκό Βορρά. Η συμμαχία δεν είχε επίσημο καταστατικό χάρτη ούτε κεντρική κυβέρνηση, όμως οι διατάξεις οι οποίες δέσμευαν τα μέλη σωρεύτηκαν σε νομικό καθεστώς το οποίο απέκτησε και δικαστήριο στο Λιούμπεκ. Εκεί η Συμμαχία συγκαλούσε γενικές συνελεύσεις των πόλεων – μελών κάθε τρία χρόνια. Καθώς η λειτουργία της Χανσεατικής Συμμαχίας γινόταν πιο πολύπλοκη, χρειάστηκε η καταβολή φόρων και η δημιουργία ναυτικών δυνάμεων για την καταπολέμηση της πειρατείας στη Βόρεια Θάλασσα και την Βαλτική. Η άνοδος των εθνών – κρατών όμως υπήρξε η αρχή του τέλους της Συμμαχίας. Η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία αδυνατούσε να παίξει τον ρόλο της προστατευτικής υπερδύναμης και οι πόλεις απώλεσαν σταδιακά την πολύτιμη αυτονομία και αυτοδιοίκησή τους. Η παράδοση μιας ανεπτυγμένης κοινωνίας πρόνοιας και σεβασμού είναι πάντοτε ζωντανή στις Χανσεατικές πόλεις.

Στο Μπράουνσβικ είναι αποτυπωμένη η δυναστική διαμάχη των οίκων των Γουέλφων και των Στάουφεν. Ο Ερρίκος ο Λέων ταυτίζεται με αυτήν αλλά και πολλές γειτονικές πόλεις. Το Βολφενμπούτελ είναι γνωστό για την εντυπωσιακή βιβλιοθήκη χειρογράφων αλλά και πρώτων εντύπων εκδόσεων που συγκέντρωσε ο μεγάλος συλλέκτης Χέρτζογκ. Στη βιβλιοθήκη αυτή ετελεύτησε ως διευθυντής και ο μεγάλος Λέσινγκ. Το Τσέλε και το Γκόσλαρ σώζονται σχεδόν χωρίς απώλειες και τα φημισμένα μεσαιωνικά τους σπίτια από περίτεχνες δοκούς ζωντανεύουν τον κόσμο των παραμυθιών των αδελφών Γκριμ. Το Γκόσλαρ βρίσκεται κοντά στα αργυρωρυχεία του Ράμελσμπεργκ με λειτουργία χιλίων και ετών. Οι νεώτερες στοές είναι επισκέψιμες. Το Χίλντεσαϊμ σχεδόν αφανίστηκε από τον όλεθρο όμως η πλατεία με τα θεόρατα κτίρια των συντεχνιών και η μητρόπολή του, ξανάγιναν όπως ήταν. Τα μελιχρά μακρόσυρτα αυγουστιάτικα απογεύματα δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι τίποτα δεν αλλάζει στον κόσμο.

Η επιστροφή από τις διακοπές μάς επανέφερε απότομα στην πραγματικότητα.

* Ο κ. Θάνος Βερέμης είναι πρόεδρος του ΕΣΥΠ.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή