Ακούω ότι ο Κώστας Καραμανλής ετοιμάζεται να μιλήσει – και νιώθω μια ανατριχίλα, το ομολογώ… Ετοιμάζεται -αυτό διαρρέει- να απαντήσει στα όσα καταμαρτυρούν στη διακυβέρνησή του και να υπερασπιστεί την υστεροφημία του. Με αυτή την αφορμή, λοιπόν, είπα να μοιραστώ μαζί σας αυτά που γνωρίζω για το καλοκαίρι του 2008, όταν η οικονομία ήταν «θωρακισμένη», όπως έλεγε τότε ο Κ. Καραμανλής και σήμερα ακούγεται σαν κακόγουστο αστείο. Ισως βοηθούν να καταλάβουμε πώς η χώρα περιήλθε στο σημερινό αδιέξοδο – και γιατί ο Γιώργος Αλογοσκούφης έβαλε έκτοτε δέκα κιλά…
Στις αρχές του θέρους εκείνης της χρονιάς, ο τότε υπουργός Οικονομίας, πιεζόμενος από την βαριά ατμόσφαιρα στις Βρυξέλλες, (ενδεχομένως και από τις τύψεις του για την «ήπια προσαρμογή», η οποία είχε αποδειχθεί «μόνον ήπια και καθόλου προσαρμογή», όπως παραδέχεται σήμερα ο ίδιος…), εισηγήθηκε στον Κώστα Καραμανλή μία δέσμη μέτρων, που αποσκοπούσαν στον έλεγχο του δημοσιονομικού ελλείμματος. Αυτά ήσαν η αύξηση του ΦΠΑ κατά μία εκατοστιαία μονάδα, η επαναφορά των τεκμηρίων διαβίωσης, η φορολόγηση των ελευθέρων επαγγελματιών, καθώς και η εφαρμογή των νόμων για τον ακριβή προσδιορισμό των δαπανών των νοσοκομείων και άλλων οργανισμών του Δημοσίου. (Νόμοι, τους οποίους είχε μεν θεσπίσει η Ν.Δ., αλλά δεν τόλμησε ποτέ να εφαρμόσει, εξαιτίας των αντιδράσεων υπουργών, όπως ο Γιώργος Σουφλιάς και ο Δημήτρης Αβραμόπουλος).
Στην πρώτη παρουσίαση των μέτρων στον Κ. Καραμανλή, ο τότε πρωθυπουργός απέρριψε κατευθείαν την αύξηση του ΦΠΑ. Δέχθηκε -με βαριά καρδιά- τα τεκμήρια και τη φορολόγηση των ελευθέρων επαγγελματιών και παρέπεμψε στις ελληνικές καλένδες την εφαρμογή του νόμου για τον προϋπολογισμό των νοσοκομείων. Ο Γ. Αλογοσκούφης, εκτιμώντας μάλλον ότι με τις διαρροές θα πετύχαινε να δεσμεύσει την κυβέρνηση στην πορεία που εκείνος ήθελε, τον Ιούλιο διοχέτευσε στον Τύπο τα μέτρα, ενώ επισήμως τα ανακοίνωσε λίγο μετά τον Δεκαπενταύγουστο. Ο χειρισμός ήταν λάθος κεφαλαιώδες: βραχυπρόθεσμα, επειδή φόρτωσε στην κυβέρνηση το πολιτικό κόστος μέτρων, των οποίων η εφαρμογή ήταν αμφίβολη και, μακροπρόθεσμα, επειδή εμπέδωσε στην κοινή γνώμη την εικόνα της αναποφασιστικότητας της κυβέρνησης.
Τον Οκτώβριο τον κάλεσε ο πρωθυπουργός, του έδειξε τις μετρήσεις του Γ. Λούλη και, επικαλούμενος τα νούμερα (των δημοσκοπήσεων, όχι τα δημοσιονομικά…), του ζήτησε να πάρει πίσω τα μέτρα. Οπως αφηγείται ο πρώην υπουργός Οικονομίας στους συνομιλητές του, αρνήθηκε να το πράξει. «Πρόεδρε, εγώ δεν μπορώ να τα πάρω πίσω. Ας το κάνει ο επόμενος υπουργός Οικονομίας», είπε και το θέμα έμεινε εκεί: Στην γκρίζα ζώνη της αβεβαιότητας, όπου τοποθετούσε όλα τα κρίσιμα ζητήματα η πρωθυπουργία Καραμανλή, υπηρετώντας νούμερα (δημοσκοπήσεων) και ενδοκυβερνητικές ισορροπίες.
Στη δοξολογία του νέου έτους, ο πρωθυπουργός, κάνοντας τις τυπικές χειραψίες με τα μέλη της κυβέρνησής του, έδωσε το χέρι και στον Γ. Αλογοσκούφη. «Αλλά απέφυγε να συναντήσει το βλέμμα μου και τότε κατάλαβα ότι επρόκειτο να με αντικαταστήσει», όπως εκμυστηρεύεται σήμερα στους συνομιλητές του ο πρώην υπουργός Οικονομίας. Πράγματι, λίγες ημέρες αργότερα, ακολούθησε ο ανασχηματισμός και ο Γ. Αλογοσκούφης έγινε παρελθόν. Μαζί με αυτόν και τα τεκμήρια, που είχαν ψηφισθεί αλλά ανακλήθηκε η εφαρμογή τους, καθώς και η φορολόγηση των ελευθέρων επαγγελματιών, που είχε μείνει στα λόγια, αλλά αποκλείσθηκε επισήμως από τον αντικαταστάτη του, τον Γιάννη Παπαθανασίου. Ο Γιώργος Σουφλιάς -ο μοιραίος άνθρωπος της Νέας Διακυβέρνησης- είχε κερδίσει και, όπως απέδειξαν τα μετέπειτα γεγονότα, με τη νίκη του αυτή είχε σφραγίσει και την τύχη της κυβέρνησης Καραμανλή…
Αραγε, θα είχαμε αποφύγει τον σημερινό εκπεσμό αν η τότε κυβέρνηση είχε επιχειρήσει να αντιμετωπίσει το δημοσιονομικό με τα μέτρα που εισηγήθηκε ο Γ. Αλογοσκούφης; Μάλλον αμφίβολο, αν κρίνει κανείς από την απουσία στιβαρής πρωθυπουργίας, εξαιτίας της οποίας οι ισχυροί υπουργοί της κυβέρνησης είχαν αυτονομηθεί και ασκούσαν προσωπική πολιτική αλόγιστων παροχών για προσωπικά οφέλη. Το λάθος του Γ. Αλογοσκούφη ήταν ότι παρέμεινε εξαρτημένος στην ηδονή της εξουσίας και δεν παραιτήθηκε τον Οκτώβριο. Ισως το αντελήφθη, όταν παρέδιδε -δακρύων- το υπουργείο στον αντικαταστάτη του. Το βέβαιον είναι ότι ο Κ. Καραμανλής κατάλαβε το δικό του, όταν αποφάσισε να προχωρήσει σε εκλογές με σημαία την αποτυχία του στην οικονομία…
Αψιμαχία
Ελληνογερμανική αψιμαχία χθες, στο συνέδριο της International Herald Tribune. Ο Γιάννος Παπαντωνίου χαρακτήρισε «επιθετική» την στάση της Αγκελα Μέρκελ έναντι της Ελλάδος, με αφορμή τους γνωστούς υπαινιγμούς της Γερμανίδας καγκελαρίου περί εξόδου από την Ευρωζώνη των χωρών που δεν μπορούν να ανταποκριθούν. Ο Γερμανός πρεσβευτής Βόλφγκανγκ Σούλτχαϊς πήρε τον λόγο και ανταπέδωσε, κρίνοντας «θεμιτή πλην εσφαλμένη» την ανάλυση του πρώην υπουργού. «Είναι γνωστό», είπε, «ότι η κυρία Μέρκελ μόνο επιθετική δεν είναι». Το γερμανικό χιούμορ εξετιμήθη δεόντως από τον Γ. Παπαντωνίου, ο οποίος εξέφρασε δις τη χαρά του για την διαβεβαίωση του Γερμανού διπλωμάτη, αλλά επί της ουσίας επέμεινε στην άποψή του. Είναι φανερό ότι ο Γιάννος έχει προσχωρήσει στη σχολή σκέψης του Γιώργου και εμπνέεται από το πνεύμα της 25ης Μαρτίου. Αραγε θα συμμετάσχει και στην παρέλαση;
Λαφαζανιές
Στη σύσκεψη της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, προχθές στη Βουλή, πριν από τη συζήτηση για την οικονομία, ο Παναγιώτης Λαφαζάνης υποστήριξε ότι το κόμμα έπρεπε να θέσει το ζήτημα της εκμετάλλευσης των πετρελαίων του Αιγαίου. «Κι εσύ πώς το ξέρεις ότι υπάρχει πετρέλαιο στο Αιγαίο;», τον ρώτησε ο Βασίλης Μουλόπουλος. «Εκανε εκπομπή ο Χαρδαβέλλας για το θέμα», απάντησε ο Π. Λαφαζάνης. Παρά την επίκληση του κύρους του Κ. Χαρδαβέλλα, περιέργως η πρόταση του Π. Λαφαζάνη δεν εισακούσθηκε από τους συντρόφους του! Ισως είναι απαραίτητο να κάνει εκπομπή και ο Μάκης για το ίδιο θέμα, για να το τολμήσουν…