Σκεφτόμουν πρόσφατα την εξωτερική πολιτική της Ουάσιγκτον υπό τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα. Πρώτα, όμως, να σας δώσω μια συμβουλή από το δημοφιλές άθλημα του γκολφ: φέτος τον χειμώνα παρακολούθησα την ακαδημία γκολφ του πολυνίκη πρωταθλητή Ντέιβ Πελτς, διάσημου για τις κοντινές βολές και το προσεκτικό παιχνίδι. Στην προσπάθειά μου να βελτιώσω τα δύσκολα αυτά στοιχεία του κοντινού παιχνιδιού μου, συνέβη κάτι παράξενο: βελτίωσα και το μακρινό παιχνίδι και τις δύσκολες βολές των διακοσίων μέτρων, που παλαιότερα θεωρούσα άπιαστες για μένα. Αυτό μου θυμίζει την εμπειρία του προέδρου Ομπάμα. Ο πρόεδρος πέτυχε την ψήφιση του νομοσχεδίου για τη μεταρρύθμιση του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης, το οποίο μπορεί να αποδειχθεί εντέλει η μεγαλύτερη επιτυχία της εξωτερικής πολιτικής του.
Στην πολιτική και τη διπλωματία, η επιτυχία γεννά ισχύ και η ισχύ οδηγεί σε νέες επιτυχίες, ενώ κανείς δεν το είπε καλύτερα από τον Οσάμα μπιν Λάντεν: «Οταν οι άνθρωποι βλέπουν ένα δυνατό και ένα ασθενικό άλογο, από τη φύση τους θα προτιμήσουν το δυνατό». Ολος ο πλανήτης παρακολούθησε στενά την αντιπαράθεση μεταξύ Ομπάμα και Ρεπουμπλικανών για τη μεταρρύθμιση του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης, για να διαπιστώσει ποιος από τους δύο είναι το ισχυρό άλογο, ενώ σε κάθε εξέλιξη της διένεξης, οι εχθροί και οι ανταγωνιστές των ΗΠΑ εξέταζαν τη σημασία της συζήτησης για τις δικές τους αντιπαραθέσεις με τον Αμερικανό πρόεδρο. Παρότι μένει να διαπιστωθεί εάν ο πληθυσμός των ΗΠΑ θα ευνοηθεί από τον νέο νόμο, η υγεία της κυβέρνησης Ομπάμα ενισχύθηκε σαφώς από το πέρασμά του.
«Οταν άλλοι βλέπουν τον πρόεδρο σαν νικητή ή σαν κάποιον που κατέχει πραγματική εξουσία, τα πράγματα αλλάζουν άρδην. Αρκεί να δείτε πόσες κυβερνήσεις μειοψηφίας ή πόσες ασθενείς συμμαχίες καρκινοβατούν στην εξουσία, ανίκανες να πράξουν το παραμικρό, εξαιτίας της πόλωσης του εκλογικού σώματος. Ο πρόεδρος Ομπάμα πέτυχε να επιβάλει την πολιτική του, παρά την πόλωση αυτή», λέει ο υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ Ρόμπερτ Γκέιτς.
Οταν ο Ρώσος πρόεδρος Μεντβέντεφ μίλησε με τον κ. Ομπάμα στο τηλέφωνο το πρωινό μετά την ψηφοφορία, για την υπογραφή της συμφωνίας START για τα πυρηνικά όπλα, ο Ρώσος πρόεδρος ξεκίνησε λέγοντας: «Θέλω να σας συγχαρώ, κύριε πρόεδρε, για την ψήφιση του υγειονομικού νομοσχεδίου». Σύμφωνα με Αμερικανό διπλωμάτη, που παρέστη στις συνομιλίες για τη START, οι Ρώσοι συνεχώς ρωτούσαν: «Η νέα συνθήκη START έχει ελπίδες να ψηφισθεί από τη Γερουσία;» Η ψήφιση του νομοσχεδίου απέδειξε στους Ρώσους ότι ο Ομπάμα είναι ικανός να επιβάλει τις θέσεις του στη νομοθετική εξουσία.
Οι εχθροί των ΗΠΑ προχώρησαν και αυτοί στην ίδια διαπίστωση. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ο Μακιαβέλι για να πιστέψει ότι οι ηγέτες του Ιράν και της Βενεζουέλας μοιράζονταν την ελπίδα των Ρεπουμπλικανών για αποτυχία της υγειονομικής μεταρρύθμισης και εξασθένηση της εξουσίας του προέδρου Ομπάμα. Δεδομένου του χρόνου, του πολιτικού κεφαλαίου και της ενέργειας που δαπανήθηκαν στη μεταρρύθμιση αυτή «η αποτυχία θα αντιστοιχούσε με μονομερή αφοπλισμό των ΗΠΑ. Η αποτυχία θα μείωνε επικίνδυνα την ισχύ του προέδρου και την ικανότητά του να συναλλάσσεται με εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες. Ξέρετε, ο κόσμος κορόιδευε την πρώην υπουργό Μαντλίν Ολμπράιτ γι’ αυτό που είχε πει, ότι το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη μάς θεωρεί «το αναγκαίο έθνος». Εγώ θεωρώ ότι είχε απόλυτο δίκιο», λέει ο κ. Γκέιτς.
Παρότι οι σύμμαχοι των ΗΠΑ παραπονούνται κατά καιρούς για την υπερβολική επιρροή που ασκεί η Ουάσιγκτον στον πλανήτη, τα κράτη αυτά δεν απαρτίζονται από ανόητους. Γνωρίζουν ότι ένας κόσμος με ελάχιστη αμερικανική εξουσία θα ήταν ένας κόσμος, τον οποίο δεν θα μπορούσαν να απολαύσουν. Γνωρίζουν ότι μια ασθενής Αμερική θα ήταν σαν ένας κόσμος χωρίς υγειονομική περίθαλψη.
Ο στρατηγός Τζέιμς Τζόουνς, σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του προέδρου Ομπάμα, μου είπε ότι συναντήθηκε πρόσφατα με ΝΑΤΟικό ομόλογό του, που τον συνεχάρη για την ψήφιση του νομοσχεδίου για την περίθαλψη λέγοντας: «Η Αμερική επέστρεψε».
Επέστρεψε, όμως; Ενώ η νίκη του Ομπάμα στο θέμα της υγειονομικής περίθαλψης πρόλαβε την καταρράκωση της εξουσίας του, δεν εγγυάται την πολιτική του ενδυνάμωση. Εντέλει, αυτό που κάνει έναν πρόεδρο ισχυρό είναι ένα ισχυρό έθνος, μια χώρα με ρωμαλέους οικονομικούς δείκτες, ισοσκελισμένα μακροοικονομικά μεγέθη και καινοτόμες αναπτυξιακές μεθόδους, ικανές να παράγουν και να προβάλουν πολιτική και στρατιωτική ισχύ, αλλά και αυτό που ο πολιτικός επιστήμων του Χάρβαρντ, Τζο Νάι, αποκαλεί «μαλακή ισχύ», την ικανότητα μιας χώρας να λειτουργεί ως παράδειγμα προς μίμηση.
Το σημαντικότερο τώρα είναι το πώς ο πρόεδρος Ομπάμα θα αξιοποιήσει το πολιτικό κεφάλαιο που εξασφάλισε από την ψήφιση του νομοσχεδίου υγειονομικής περίθαλψης. Η επιτυχία του θα αποδειχθεί όμως κενό γράμμα, εφόσον ο πρόεδρος δεν τιθασεύσει το έλλειμμα, δεν εμπνεύσει τη νέα γενιά καινοτόμων επιχειρήσεων, δεν αναβαθμίσει το σιδηροδρομικό δίκτυο των ΗΠΑ και δεν συνεχίσει να προσελκύει τα πιο λαμπρά μυαλά από όλο τον κόσμο. Ενας αποτελεσματικός και γεμάτος αυτοπεποίθηση πρόεδρος μιας ανίσχυρης χώρας δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένας μπλοφαδόρος. Ενας αποτελεσματικός, γεμάτος αυτοπεποίθηση πρόεδρος αυξάνει, όμως, τις πιθανότητες οικοδόμησης μιας ισχυρότερης χώρας.