Τι ποσοστό των Ελλήνων νομίζετε ότι θεωρεί «πολύ σημαντικό» τον εκσυγχρονισμό της αγοράς εργασίας, «ώστε να μπορέσει να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας»; Το 89%, σχεδόν εννέα στους δέκα! Η απάντηση προκαλεί έκπληξη, αν σκεφθεί κανείς τις αντιδράσεις που προκαλεί οποιαδήποτε προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση. Είναι μάλιστα αξιοσημείωτο ότι το μόνο μέτρο για την έξοδο από την οικονομική κρίση που συγκεντρώνει μεγαλύτερο ποσοστό -93%- είναι η βοήθεια προς τους φτωχούς και τους κοινωνικά αποκλεισμένους.
Αυτό προκύπτει από το τελευταίο Ευρωβαρόμετρο, τα ενδιαφέροντα αποτελέσματα του οποίου θα ήταν χρήσιμο να ληφθούν υπόψη ενόψει της ΔΕΘ, αλλά και γενικότερα, στις πολιτικές που θα χαράξει η κυβέρνηση για την επιστροφή στην ανάπτυξη. Το μέτωπο της απασχόλησης απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή: το 74% προβλέπει επιδείνωση των συνθηκών τους επόμενους 12 μήνες. «Τα χειρότερα έπονται», λένε τρεις στους τέσσερις Ελληνες για την αγορά εργασίας.
Τι σημαίνει όμως «εκσυγχρονισμός»; Η απάντηση που δίνει η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι η ευελιξία στην οργάνωση της εργασίας και τις εργασιακές σχέσεις, σε συνδυασμό όμως με ασφάλεια της απασχόλησης. Το έχουν επιτύχει οι σκανδιναβικές χώρες, συνδυάζοντας το αγγλοσαξονικό μοντέλο της απελευθέρωσης της αγοράς εργασίας με υψηλής ποιότητας κοινωνική προστασία. Το τελευταίο δεν εξασφαλίζει βέβαια εγγυημένη εργασία, αλλά βελτίωση της ικανότητας προσαρμογής των εργαζομένων (και των επιχειρήσεων) σε νέες συνθήκες, καθώς και την αύξηση των επενδύσεων στο ανθρώπινο κεφάλαιο, για τη βελτίωση της κατάρτισης των εργαζομένων.
Στο μνημόνιο, ο εκσυγχρονισμός περιορίζεται στην απελευθέρωση: του ορίου απολύσεων, των ωρών εργασίας, των εργασιακών σχέσεων. Είναι εύκολο να δει κανείς τι λείπει: οι επενδύσεις στο ανθρώπινο δυναμικό, που εμφανίζεται φοβισμένο και απαισιόδοξο, ώστε να «απελευθερωθεί» και η δική του δυναμική. Σήμερα, μόλις το 7% βλέπει θετικά την προσωπική του επαγγελματική εξέλιξη. Το υψηλότερο ποσοστό, 12%, εντοπίζεται στις ηλικίες 25-39 ετών. Πρόκειται για ανθρώπους που έχουν ενταχθεί στην αγορά εργασίας, και είναι αρκετά καταρτισμένοι και ευέλικτοι ώστε να είναι απασχολήσιμοι. Στόχος των δράσεων της κυβέρνησης θα πρέπει να είναι να αυξήσει αυτά τα δραματικά χαμηλά ποσοστά. Προς αυτή την κατεύθυνση χρειάζονται μέτρα, και το σχετικό πρόγραμμα του ΕΣΠΑ προβλέπει ήδη 2,4 δισ. ευρώ για την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού. Με δεδομένες τις δυσμενείς εξελίξεις στην αγορά εργασίας, θα είναι θετικό αν η κυβέρνηση, με κάποια ανακατανομή των πόρων, που διαβάζουμε ότι σχεδιάζει, αυξήσει αυτό το ποσό. Ακόμη πιο σημαντικό, όμως, είναι να διασφαλίσει ότι τα κοινοτικά κονδύλια θα έχουν και το ζητούμενο αποτέλεσμα!