Οταν πήγα να γράψω την κόρη μου στον παιδικό σταθμό, το 1995 στη Βόννη, η διευθύντρια μου ζήτησε πιστοποιητικό από γιατρό και μία βεβαίωση ότι είχα πληρώσει ασφάλεια αστικής ευθύνης. Εξεπλάγην από το τελευταίο. «Τι δουλειά έχει ένα δίχρονο παιδί με αστική ευθύνη;», ρώτησα αυτόματα. «Αν πετάξει μία πέτρα και χτυπήσει έναν περαστικό ποιος θα πληρώσει;», με ρώτησε χωρίς περιστροφές. Κατάλαβα, πλήρωσα, γράφτηκε. Η γερμανική ασφαλιστική εταιρεία με έμαθε να «βλέπω» κινδύνους που βλέπει ο μέσος ανθρωπος και άλλους που δεν βλέπει (υγεία, αρρώστια, γηρατειά, αστική ευθύνη, φερεγγυότητα της εταιρείας που σε ασφαλίζει).
Οι ασφαλισμένοι της Ασπίδας προσελκύσθησαν στα προϊόντα της συγκεκριμένης εταιρείας από την πολιτική των τιμών της εταιρείας (χαμηλό ασφάλιστρο, υψηλές πρόσοδοι από επιτόκιο τοποθετήσεων) και το γεγονός ότι ο επικεφαλής του ομίλου Παύλος Ψωμιάδης, ένας από τους πιο δαιμόνιους πωλητές ασφαλειών της γενιάς του, φρόντιζε πάντα να τους κάνει να αισθάνονται «οικογένεια». Δεν είμαι βεβαιος ότι ο Ψωμιάδης ήθελε από το σημείο που παρουσιάστηκαν τα πρώτα ταμειακά του προβλήματα να εξαπατήσει τους δανειστές του. Αλλά στενοί του συνεργάτες βεβαιώνουν σήμερα ότι πολύ νωρίς, από την αρχή αυτής της δεκαετίας, γνώριζε ότι οι ισολογισμοί του αποτύπωναν μία κατάσταση που δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα («Ο μόνος είναι;» θα πει κάποιος κυνικός). Ο Ψωμιάδης από το 2002 – 2003 φαίνεται ότι προσανατολίσθηκε στη στρατηγική too big to fail (πολύ μεγάλη για να χρεοκοπήσει), μια στρατηγική που με συνεχείς εξαγορές μικρότερων ασφαλιστικών εταιρειών στόχευε να κάνει την Ασπίδα τόσο μεγάλη, ώστε ό, τι προβλήματα κεφαλαιακής επάρκειας και αν είχε, το πολιτικό κόστος από την αφαίρεση της άδειάς της να ακύρωνε εκ των προτέρων μια παρόμοια κίνηση από τις εποπτικές αρχές.
Αυτή η «στρατηγική» «δούλεψε» ώς το 2009. Η κρίση ξεγύμνωσε τον δεύτερο μεγαλύτερο ασφαλιστικό όμιλο της χώρας και οδήγησε στην εκκαθάρισή του. Στην αρχή, μετά τον Σεπτέμβριο του 2009, ο Ψωμιάδης, οι δικηγόροι του, αλλά και ορισμένοι από τους συνεργάτες του έκαναν ότι «δεν συνέβη και τίποτε, μία επιχείρηση χρεοκόπησε». Ενας ανώτατος δικαστικός αποφάσισε να διαχωρίσει τις υποθέσεις του Ψωμιάδη για να είναι πιο εύκολες στην έρευνα για τους εισαγγελείς. Οταν συναντηθήκαμε και μου εξήγησε την άποψή του, του είπα ότι έτσι δεν πρόκειται να βρουν ποτέ τα χρήματα. Ο, τι δεν έκανε από την αρχή η Δικαιοσύνη, για να μη γίνει η υπόθεση πολύ σύνθετη, το ανέλαβε στη συνέχεια το δικηγορικό γραφείο που εκπροσωπούσε μερικές εκατοντάδες από τα θύματα του Ψωμιάδη: Να ακολουθήσει το χρήμα, να μπλοκάρει περιουσιακά στοιχεία για να μη μεταβιβαστούν και με τον έλεγχο της προσωπικής εταιρείας του κ. Ψωμιάδη να διαπιστώσει αν υπήρχαν μεταβιβάσεις κεφαλαίων από τον όμιλο των ασφαλιστικών εταιρειών προς την προσωπική εταιρεία του κ. Ψωμιάδη ASPIS Capital. Τα στοιχεία αυτά δόθηκαν στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, στο ΣΔΟΕ και στην εισαγγελία. Για να ακολουθήσει, με 14 μήνες καθυστέρηση, αυτό που θα έπρεπε να έχει γίνει πέρυσι το φθινόπωρο.
Πιθανόν η εξέλιξη αυτής της εβδομάδας να μην υπήρχε αν μια ποινική υπόθεση δεν συνοδευόταν από μια αστική διαφορά με ένα ικανό στη συλλογή στοιχείων δικηγορικό γραφείο για να κάνει τη δουλειά των ελεγκτικών μηχανισμών. Διότι, όπως αποδεικνύει και η υπόθεση Ασπίς, οι ελεγκτικοί μας μηχανισμοί δεν είναι για τους μεγάλους και ισχυρούς παραβάτες, αλλά για τους μικρούς και ανώνυμους· αυτό ισχύει και για τη Δικαιοσύνη, το ΣΔΟΕ, αλλά φυσικά και για τους μηχανισμούς της κρατικής εποπτείας που θα πρέπει να δώσουν λόγο. Οταν αυτοί οι θεσμοί δεν λειτουργούν, είτε γιατί δεν καταλαβαίνουν τον κόσμο είτε γιατί δεν τους αφήνουν να τον… καταλάβουν και στη μέση υπάρχουν χρήματα που έχουν χαθεί από πολλούς, τότε η αυτοδικία είναι σχεδόν προγραμματισμένη.
Υ. Γ. Τα ΜΜΕ που «ευεργετήθηκαν» από τον κ. Παύλο Ψωμιάδη κράτησαν μια διακριτική στάση απέναντι στο πρόβλημά του. Λίγο πιο «διακριτική» από την Εισαγγελία, που εντέλει έκανε εκείνο που θεωρούσε καθήκον της.