Μια ολοκληρωτική χρεοκοπία για την Ελλάδα θα ήταν καταστροφική και για τη χώρα και για τους Ευρωπαίους πιστωτές της και για το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Δεν χρειάζεται να συμβεί κάτι τέτοιο, αλλά με τα σημερινά δεδομένα είναι όλο και πιο πιθανό, εκτός αν οι Ευρωπαίοι ηγέτες επιδείξουν απροσδόκητη πολιτική και οικονομική πυγμή.
Το τελευταίο επεισόδιο σε αυτό το θλιβερό σίριαλ παίχτηκε την περασμένη εβδομάδα. Υπό την έντονη πίεση των ευρωπαϊκών ηγεσιών, η σοσιαλιστική κυβέρνηση της Ελλάδας υπερψήφισε άλλο ένα πακέτο μέτρων λιτότητας, που πνίγει την ανάπτυξη της ήδη ακινητοποιημένης οικονομίας της χώρας. Ανάλογα μέτρα που ελήφθησαν στο παρελθόν προκάλεσαν μεγαλύτερη ζημιά παρά όφελος, αλλά με δεδομένη την απειλή της διακοπής χρηματοδότησης από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης, οι ΕΔλληνες Σοσιαλιστές δεν έβλεπαν να έχουν στη διάθεσή τους άλλη υπεύθυνη επιλογή.
Σε αντάλλαγμα, η Ευρώπη υποτίθεται ότι θα απελευθέρωνε την επόμενη δόση από τα χρήματα του μηχανισμού στήριξης και θα κατέληγε σε ένα νέο σχέδιο μακροπρόθεσμης βοήθειας, το οποίο είναι σχεδιασμένο να δώσει τον απαραίτητο χρόνο στην Ελλάδα για να ανανήψει και να ξεπληρώσει τα χρέη της. Οπως ήταν αναμενόμενο, τα χρήματα της δόσης, τα οποία ήταν άμεσα αναγκαία ώστε να διατηρήσουν τη φερεγγυότητά τους οι γαλλικές και οι γερμανικές τράπεζες, εγκρίθηκαν εύκολα. Η απόφαση όμως για τη μακροπρόθεσμη βοήθεια, η οποία είναι επίσης επειγόντως αναγκαία, για να διατηρήσει τις ελπίδες ανάκαμψης της Ελλάδας ζωντανές, αναβλήθηκε για μετά τις αυγουστιάτικες διακοπές των Ευρωπαίων.
Με την αναμονή δεν επιτυγχάνεται τίποτα. Σε δύο μήνες, το πιθανότερο είναι να έχουν αυξηθεί ακόμη περισσότερο τα χρέη της Ελλάδας, να έχουν γίνει ακόμη πιο νευρικοί οι ιδιώτες επενδυτές και να έχουν επίσης αυξηθεί και τα επιτόκια. Επιπλέον, οι προεκλογικοί υπολογισμοί που κυριαρχούν στις σκέψεις της Γερμανίδας καγκελαρίου Αγκελα Μέρκελ και του Γάλλου προέδρου Νικολά Σαρκοζί θα είναι εντονότεροι, αφού οι ημερομηνίες των αντίστοιχων αναμετρήσεων θα είναι πιο κοντά.
Τα χρέη της Ελλάδας θα μεγαλώνουν, αφού τα επιτόκια παραμένουν πολύ υψηλά και η οικονομική δραστηριότητα αναιμική. Η οικονομία της χώρας συρρικνώνεται για τρίτη συνεχή χρονιά. Η μείωση των επιτοκίων και η αύξηση των ρυθμών ανάπτυξης είναι το κλειδί για την αποφυγή της ελληνικής χρεοκοπίας. Ενας γρήγορος τρόπος για την επίτευξη του πρώτου στόχου είναι η έκδοση ευρωομολόγων για την αναχρηματοδότηση του ελληνικού χρέους. Υπάρχουν και άλλες επιλογές, αλλά όλες εμπίπτουν στη λογική της αναχρηματοδότησης από υπάρχοντες πανευρωπαϊκούς οργανισμούς, όπως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ή από νέους που θα δημιουργηθούν.
Εάν της δοθεί αρκετός χρόνος και αρκετή δημοσιονομική ευελιξία ώστε να αρχίσει πάλι να αναπτύσσεται, η Ελλάδα θα μπορούσε να αποπληρώσει πλήρως το αναχρηματοδοτημένο χρέος της. Η χαλάρωση των ρυθμών δημοσιονομικής προσαρμογής, η ιδιωτικοποίηση δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών, η φορολογική μεταρρύθμιση και η συνέχιση των προσπαθειών για την απελευθέρωση της αγοράς εργασίας στην Ελλάδα είναι πολιτικές που θα μπορούσαν να βοηθήσουν την οικονομία της να αναπτυχθεί αρκετά ώστε να αποπληρώσει τα χρέη της.
Εντούτοις, η κ. Μέρκελ και ο κ. Σαρκοζί δεν σκέφτονται καν το ενδεχόμενο μιας τέτοιας προσέγγισης. Αντιθέτως, επικεντρώνονται στον σχεδιασμό περίπλοκων και αμφιλεγόμενων σχεδίων, με σκοπό να αποκρύψουν τις ζημίες των τραπεζών τους. Επιμένουν σε πείσμα της λογικής και της πραγματικότητας ότι οι ιδιώτες επενδυτές θα συμμετάσχουν εθελοντικά στην αναχρηματοδότηση του ελληνικού χρέους. Αρνούνται να παραδεχθούν ότι η Ελλάδα οδεύει αργά αλλά σταθερά προς τη χρεοκοπία. Τέτοιες στρουθοκαμηλικές προσεγγίσεις δεν βοηθούν την Ελλάδα, αλλά ούτε και θα περιορίσουν τις συνέπειες της χρεοκοπίας της.