Η εγχώρια συζήτηση για το ευρωομόλογο μπορεί να συνοψιστεί σε μια ωραία ελληνική παροιμία: «Τα ψάρια στο γιαλό, το τηγάνι στη φωτιά». Θυμίζει δε εκείνους τους τζογαδόρους που κάθονται στο καφενείο και συζητούν τι θα κάνουν τα λεφτά του τζακ-ποτ που η θεά Τύχη τους χρωστάει.
Το βασικό πρόβλημα με το ευρωομόλογο δεν είναι η αβεβαιότητα ύπαρξής του. Χρειάζεται για να προχωρήσει η ευρωπαϊκή ενοποίηση, αλλά κι αυτή δεν είναι σίγουρη πλέον. Υπάρχουν δυνάμεις στην Ευρώπη -ευτυχώς όχι ακόμη πλειοψηφικές- που βρίσκονται στη γραμμή του κ. Λαφαζάνη: «Καλύτερα χώρια με τα νομίσματά μας, παρά να μπερδευόμαστε με ελλείμματα ανταγωνιστικότητας, πολύπλοκους κοινοτικούς κανονισμούς κ. λπ.». Βέβαια, αυτοί, σε αντίθεση με εμάς, έχουν ισχυρές παραγωγικές οικονομίες, αλλά αυτά είναι λεπτομέρειες για τον κ. Λαφαζάνη.
Το μεγαλύτερο ζήτημα που δεν συζητάμε καθόλου στη χώρα είναι ότι το ευρωομόλογο δεν θα έρθει τζάμπα. Δεν γίνεται σε μια ενότητα χωρών να είμαστε στα δάνεια μαζί και στις δαπάνες χώρια. Δεν θα δανείζονται, π. χ., οι Ολλανδοί για να επιδοτούνται όσοι δημόσιοι υπάλληλοι προσέρχονται εγκαίρως στην εργασία τους ούτε θα ανεβάσουν το κόστος χρέους τους οι Γερμανοί για να έχει διοικητικό συμβούλιο το ΚΑΠΗ Κερατσινίου. Η οικονομική διακυβέρνηση, που τόσο ποθούμε, σημαίνει κοινή πολιτική σε πολλά επιμέρους θέματα που τώρα τα έχουμε γούστο και καμάρι μας. Σημαίνει κοινούς ως επί το πλείστον φορολογικούς συντελεστές, αλλά και όμοιες αποδόσεις των φορολογικών μηχανισμών. Η φοροδιαφυγή θα πάψει να επιδοτεί αυτήν την εκτεταμένη μικρή επιχειρηματικότητα της Ελλάδας και οι εταιρείες θα πρέπει να βρουν τρόπους να ανταγωνίζονται με τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους, αντί να ψάχνουν πώς θα κλέψουν την εφορία.
Η γεωγραφική θέση της χώρας κάνει στρατηγική επιλογή τη βαθύτερη ευρωπαϊκή ενοποίηση και την ενσωμάτωση της Ελλάδας στον σκληρό πυρήνα της Ευρώπης. Οχι γιατί πρέπει να είμαστε παραγωγικοί, αλλά γιατί πρέπει να είμαστε ασφαλείς. Η ευρωπαϊκή επιλογή απαλείφει ένα μεγάλο βραχνά που έχει η χώρα από την εποχή της ανεξαρτησίας της. Αυτή η επιλογή, όμως, έχει ένα κόστος προσαρμογής στα ευρωπαϊκά πρότυπα. Κανένας εκσυγχρονισμός της ελληνικής οικονομίας ή και κοινωνίας δεν είναι τζάμπα. Πρέπει να αλλάξει ο τρόπος που κάνουμε τα πράγματα· από τη διαχείριση των σκουπιδιών μέχρι τη μείωση των ελλειμμάτων.
Αυτό που δεν κατανοούμε είναι ότι η χώρα δεν έχει ένα πρόβλημα, αλλά έχει πολλά που φούσκωσαν και τώρα σκάνε. Ακόμη και στον στενό οικονομικό τομέα το ευρωομόλογο, αν φτιαχτεί, θα αφορά τη διευθέτηση του χρέους ή μελλοντικές επενδύσεις υποδομών. Καλό θα είναι, αλλά κανείς δεν πρόκειται να μας δώσει λεφτά για να συνεχίσουμε απρόσκοπτοι τη δημιουργία ελλειμμάτων. Αυτά πρέπει να μειωθούν, όπως ακριβώς προβλέπει το Μνημόνιο. Θα πρέπει επίσης να μειωθούν ακόμη κι αν αύριο το γενικότερο πρόβλημα χρέους οδηγήσει σε κατάρρευση την ευρωένωση κι εμείς «απαλλαγούμε» από το Μνημόνιο. Μόνο που τότε δεν θα υπάρχει το μαξιλάρι των 200 δισ. για να γίνει η μετάβαση σταδιακά και ομαλά.
Γι’ αυτό όσοι εν όψει ευρωομολόγου τροχίζουν μαχαιροπίρουνα -και ειδικά κάποιοι «ευαίσθητοι υπουργοί- να τα αφήσουν στην άκρη και να πιάσουν δουλειά. Το ευρωομόλογο, αν και όταν έρθει, θα είναι για άλλη δουλειά· όχι για την αναπαραγωγή του υπάρχοντος μοντέλου.