Δεν είναι μόνο τετράγωνης λογικής συμπέρασμα, είναι και «αίσθηση»: βεβαιότητα που συνάγεται από χίλιες δυο εμπειρικές αφορμές. Οτι κάτι τελειώνει. Κάτι πολύ γενικό – το διεθνές «σύστημα» ίσως, το πολιτισμικό «παράδειγμα», ο «τρόπος» της συλλογικότητας.
Ενας ιδιωτικός οίκος αξιολόγησης κρατικών οικονομιών υποβαθμίζει στις εκτιμήσεις του την οικονομία των ΗΠΑ, της υπερδύναμης. Και πανικοβάλλεται ο ολόκληρος ο πλανήτης, με τον πανικό να μετριέται στους δείχτες των χρηματιστηρίων, στην κατακόρυφη πτώση τους. O οίκος είναι ιδιωτικός, δηλαδή κοινωνικά ανεξέλεγκτος: Ισως να υπηρετεί συμφέροντα μαφίας, ίσως να εκφράζει την αμερόληπτη κρίση επιστημονικής και επαγγελματικής εντιμότητας, κρίση ανυπότακτη στη μεθοδική ψευδολογία των κυβερνητικών σκοπιμοτήτων. Οι κυβερνήσεις είναι κοινωνικά ανεξέλεγκτες τόσο όσο και ο οίκος Standard and Poor’ s. Αυτό που έχει από καιρό τελειώσει είναι ο κοινωνικός έλεγχος και της οικονομίας και της πολιτικής – έχει τελειώσει η κοινωνία ως κάτι περισσότερο (σημαντικότερο ή και «ιερότερο») από το άθροισμα των ατόμων που την αποτελούν. H πολιτική και η οικονομία έχουν αυτονομηθεί από τις σχέσεις κοινωνίας αναγκών και στόχων, λειτουργούν με τους όρους του ιδιωτικού συμφέροντος. Για την ικανοποίηση ακόρεστων ατομοκεντρικών ορέξεων. Με υποχείριο το άλλοτε κράτος!
Και η ρηχόμυαλη μάζα, αποχαυνωμένη μεθοδικά, δεκαετίες τώρα, με τον κομματισμό (τάχα πολιτικοποίηση), τον κρετινισμό του ποδοσφαίρου, τον αφιονισμό του κρατικού τζόγου, τη «διασκέδαση» της επιθεωρησιακής σαχλαμάρας, εκτονώνει τον δικό της πανικό με τη γλώσσα της αλογίας: την τυφλή βία. Καταλαβαίνει ενστικτωδώς η μάζα ότι οι θεσμοί έκφρασης της λαϊκής ανάγκης και απαίτησης (καθολική ψήφος, κομματικό σύστημα, εκλογικές διαδικασίες) είναι πια μόνο απάτη, προσχηματικά τεχνάσματα, ψευτιά. Και εκτονώνει τον φιμωμένο πανικό της στην κτηνώδη βία. Κάποτε η φημισμένη βρετανική αστυνομία καυχόταν ότι είχε εξαλείψει ακόμα και τη δημόσια απρέπεια, επειδή τιμωρούσε με πρόστιμο πέντε (5) λιρών το φτύσιμο στον δρόμο! Αλλά σήμερα αποδείχνεται ανίκανη να ελέγξει τον εφιάλτη του μίσους και της καταστροφής που εξαπολύουν οι εξεγερμένοι του περιθωρίου.
Κάτι τελειώνει, είναι φανερό. Και στο αβέβαιο μεσοδιάστημα ως τη γένεση καινούργιου «παραδείγματος» (με τις ωδίνες τοκετού ίσως φριχτές, απροσδιόριστης διάρκειας), είναι παράλογο να επιδιώκουμε νεκρανάσταση ή «βελτίωση» θεσμών και λειτουργιών οριστικά εξαχρειωμένων. Δεν τιθασεύεται η αλογία των αφηνιασμένων συμφερόντων ή της βίας ούτε με καινούργια κόμματα και «αγανακτισμένα» κινήματα ούτε με ευφυέστερους αρχηγούς. Αν κάτι μπορεί να εξασφαλίσει ετοιμότητα κοινωνικής ανασύνταξης είναι να διασωθούν οι προϋποθέσεις κοινωνικής συνοχής: Να σώσουμε τη γλώσσα, την ιστορική συνείδηση, την πολιτισμική ιδιοπροσωπία, την ανάγκη και τη χαρά των σχέσεων κοινωνίας. Μιλώ για όσους απομείναμε ελληνόφωνοι.
Αυτή η διάσωση αποκλείεται να συντελεστεί με συμβιβασμούς και παραχωρήσεις στη λογική του συστήματος που παταγωδώς καταρρέει. Σε τι θα στραφούμε, επομένως, τι μας απομένει σαν θεσμικό όχημα συλλογικής δράσης; Εσκεμμένα ή όχι, τη χαριστική βολή στη θεσμική συνοχή και στον δυναμισμό της ελληνικής κοινωνίας την έδωσαν δυο πολιτικές μεθοδεύσεις, για προσαρμογή στα ευρωπαϊκά πρότυπα, βεβηλώνοντας ονόματα ιερά – «Καποδίστριας» η πρώτη, «Καλλικράτης» η δεύτερη εγκληματική μεθόδευση: Διέλυσαν το κύτταρο της ιστορικής επιβίωσης (τρεισήμισι χιλιάδων χρόνων) του Ελληνισμού, τη μικρή αυτοδιαχειριζόμενη κοινότητα. Για να πετύχουν καλύτερη αξιοποίηση των κονδυλίων της EE!! Και πέτυχαν ξέφρενο πολλαπλασιασμό της διαφθοράς, στυγνότερη θωράκιση της κομματοκρατίας.
Απομένουν δυο θεσμικά μορφώματα, αλλοτριωμένα μεν από την κυρίαρχη στο καταρρέον «παράδειγμα» αντίληψη της συλλογικότητας, αλλά με ανεξέλεγκτη από το κράτος συγκρότηση και λειτουργία. Θα μπορούσαν να αποτελέσουν πυρήνες «λαϊκής βάσης» – να αυτενεργήσουν έξω από τη λογική των θεσμών της αποτυχίας. Είναι το λαϊκό σώμα κάθε εκκλησιαστικής ενορίας και τα επαγγελματικά επιστημονικά σωματεία (των νομικών, των γιατρών, των τεχνολόγων κ.τ.ό.). Ισως μαζί τους και το κορυφαίο επιστημονικό ίδρυμα, η Ακαδημία Αθηνών.
Ναι, μπορούν να οργανώσουν οι ενορίτες στις εκκλησιές νυχτερινά μαθήματα όπου να διδάσκεται η γλώσσα της εκκλησιαστικής λατρείας – η συναρπαστική ποίηση αυτής της γλώσσας μέσα στους αιώνες. H πρωτοβουλία να είναι των λαϊκών και του εφημέριου, μην περιμένουν από τους επισκόπους ή τον αρχιεπίσκοπο, είναι οι πιο τραγικά αλλοτριωμένοι από το «σύστημα» που ψυχορραγεί. Μπορούν και δεύτερη πρωτοβουλία: Να αποκαταστήσουν στους ναούς τον πολιτισμό του εκκλησιαστικού λατρευτικού χώρου – να εξοβελίσουν το κιτσαριό του βλαχαδερού εντυπωσιασμού, τον αισθητικό εκβαρβαρισμό που έχει επιβάλει η αγραμματοσύνη. Εκκλησιαστικό μέλος, εκκλησιαστική Εικόνα, στασίδι, προσκυνητάρι, καντύλι, πολυκάνδυλα. Να ξαναγυρίσει στις εκκλησιές η αρχοντιά των κορυφωμάτων του πολιτισμού που παράγονταν εκεί επί αιώνες.
Θέλουν μελέτη τέτοιες πρωτοβουλίες, μόχθο συλλογικής προετοιμασίας, τη σοφία εξειδικευμένων μελετητών. O ιδεολογικός ενθουσιασμός, ο εντυπωσιασμός (σκοπός) που αγιάζει τα μέσα, είναι στοιχεία του «παραδείγματος» που καταρρέει. Ομως ό,τι μπορούν να πετύχουν οι ενορίτες από μόνοι τους για τη γλώσσα και τον πολιτισμό, μπορούν να το επιχειρήσουν στο πεδίο της δικής τους πρακτικής και οι γιατροί, οι νομικοί, οι τεχνολόγοι, οι οικονομολόγοι, μέσω των επιστημονικών τους συλλόγων: Ομάδες επιτελικής μελέτης των δυνατοτήτων να κοινωνικοποιηθεί το επάγγελμά τους και η άσκησή του, να αναχθούν οι σχέσεις κοινωνίας σε πρώτιστο ζητούμενο ποιότητας της ζωής. Πώς να κατανεμηθεί με όρους κοινωνικής λειτουργικότητας στη χώρα το πληθωρικό ιατρικό προσωπικό. Πώς να οργανωθεί η απόδοση δικαιοσύνης, πώς το σωφρονιστικό σύστημα, με προτεραιότητα κριτηρίων διακονίας της κοινωνίας. Ποια οργάνωση του τραπεζικού συστήματος θα ανταποκρινόταν πληρέστερα στις ιδιαιτερότητες της ελληνικής νοο-τροπίας. Πλήθος τέτοια ζωτικά προβλήματα που ο μεταπρατισμός της ξιπασιάς δεν κατάφερε ποτέ να τα λύσει, να γίνουν πρόκληση εθελοντισμού κοινωνικής προσφοράς για όσους θέλουν την ιστορική επιβίωση του Ελληνισμού.
Ηρθε η στιγμή να θυμηθούν οι επιστημονικοί σύλλογοι (ίσως και η Ακαδημία) τον καταγωγικά κοινωνικό χαρακτήρα τους.