Την αίτηση εγγραφής μέλους στο Εθνικό Μητρώο Δωρητών Οργάνων, που μοίρασε στο προχθεσινό υπουργικό συμβούλιο ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Λοβέρδος, υπέγραψαν πολλοί υπουργοί, υφυπουργοί, γενικοί γραμματείς, ενώ έγινε γνωστό και ποια μέλη της κυβέρνησης ήταν ήδη εγγεγραμμένα στο μητρώο. Η κίνηση προκάλεσε αίσθηση, αλλά σίγουρα δεν αρκεί για να κάμψει τη διαδεδομένη δυσπιστία απέναντι στη δήλωση για μετά θάνατον δωρεά οργάνων (οι περισσότεροι, μολονότι συγκινούνται με τις ζωές που σώζονται χάρη στους ακούσιους δωρητές, φοβούνται τη μετατροπή τους από άτομα με άσημη ζωή σε πολυπόθητα «ανταλλακτικά οργάνων»).
Μια δυσπιστία βαθιά ριζωμένη, όχι μόνο στο μυαλό των Ελλήνων, αφού η εικαζόμενη συναίνεση, που ισχύει εδώ και χρόνια σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη, δεν άλλαξε παγιωμένες νοοτροπίες, με αποτέλεσμα την, αν όχι απελπιστική όπως στην Ελλάδα, σίγουρα τεράστια έλλειψη μοσχευμάτων.
Σε άλλες χώρες, όπως στη Βρετανία και τις ΗΠΑ, πολύ συχνά, με δεδομένο το παράνομο εμπόριο οργάνων και τον ανθηρό τουρισμό των μεταμοσχεύσεων, συζητείται η σύσταση μιας νόμιμης αγοράς μοσχευμάτων, από νεκρούς ή ζωντανούς δότες. Ομως, τη συζήτηση σταματούν οι ηθικοί ενδοιασμοί που δημιουργεί ακόμη και η σκέψη της ελεύθερης αγοραπωλησίας μελών του ανθρωπίνου σώματος. Οσο πιεστική κι αν είναι η αποκρουστική πραγματικότητα της αθρόας εκμετάλλευσης των φτωχών χωρών από τους έχοντες τη δυνατότητα να αγοράζουν μόσχευμα, δεν μοιάζει να υπάρχει άλλη λύση -τουλάχιστον στην όχι και τόσο οργανωμένη χώρα μας- από τα ισχύοντα, σύμφωνα με τα οποία τα μοναδικά όργανα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε μεταμοσχεύσεις είναι όσα δωρίζονται από ζώντες συγγενείς ή όσα αφαιρούνται από νεκρούς έπειτα από συναίνεση. Διότι, μια νόμιμη αγορά οργάνων μπορεί ναι μεν να περιόριζε τη μαύρη αγορά στις φτωχές χώρες, αλλά πελάτες της θα ήταν πάλι φτωχοί, και όχι μόνο εκείνοι των φτωχών, αλλά και των πλούσιων χωρών και ίσως θα βλέπαμε να αυξάνονται οι πωλήσεις ανθρωπίνων οργάνων ανάλογα με τον πληθωρισμό και τα χρέη. Το σώμα μας δεν είναι περιουσιακό στοιχείο. Μέσα του κατοικεί ο εαυτός μας. Το σύστημα Υγείας δεν μπορεί να αγοράζει ανθρώπινα όργανα όπως αγοράζει τον ιατρικό εξοπλισμό.
Υπάρχουν επίσης επιστήμονες που θεωρούν ότι θα έπρεπε όλα τα όργανα από τους νεκρούς να διατίθενται προς μεταμόσχευση αυτόματα, χωρίς προηγούμενη συναίνεση. Ομως και αυτή η πρόταση θέτει ηθικά διλήμματα, αφού αποκλείει τη δυνατότητα της διατήρησης ακέραιας της σορού, επιτρέπει στο κράτος να έχει δικαίωμα πάνω στο σώμα μας, που δεν θα ανήκει πλέον σε εμάς, αλλά στην κοινωνία και από την άλλη ενισχύει τους φόβους ότι οι γιατροί θα ενδιαφέρονται λιγότερο για τη σωτηρία των αρρώστων, αν κάποιοι περιμένουν στην ουρά για όργανα…
Η πιο σοβαρή πρόταση ίσως είναι: Δωρητές με κίνητρα. Οπου εισήχθησαν κίνητρα (π. χ. φοροαπαλλαγή), το σύστημα λειτούργησε καλύτερα. Δεν είναι όμως κι αυτό μια μορφή εμπορευματοποίησης; Το πρόβλημα παραμένει εξαιρετικά δυσεπίλυτο και ο δρόμος -μετά τις δημόσιες κινήσεις καλής θέλησης- μακρύς.