Να συμφωνήσουμε ότι «ο πολιτισμός είναι αντίδοτο στην οικονομική κρίση», όπως υποστηρίζει ο νέος αναπληρωτής υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού Κώστας Τζαβάρας. Κοντολογίς, ο νέος οικοδεσπότης του ΥΠΠΟ, βουλευτής της Ν.Δ., ξεκινάει τη θητεία του με μια γενικόλογη ρήση με την οποία δύσκολα θα μπορούσε να διαφωνήσει κανείς. Οπως και με αρκετά από τα δέκα σημεία στα οποία αναφέρθηκε στην ομιλία του στη Βουλή. Προφανή ίσως και αυτονόητα, αλλά καλό είναι να τονίζονται. Οπως: η προτεραιότητα στη διασφάλιση ανοιχτών μουσείων, η επίλυση του πολυέξοδου στεγαστικού ζητήματος του υπουργείου, η μεταρρύθμιση του νόμου για την πολιτιστική χορηγία κ.ά. Βέβαια, παρεισέφρεαν και διάφορα δυσερμήνευτα, όπως τα περί προβολής και αξιοποίησης της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς ή διάδοση «των μηνυμάτων που μεταφέρει ανά τους αιώνες η ελληνική γλώσσα». Αλλά ας μην είμαστε εξαρχής καχύποπτοι.
Ενώ όμως αποφεύγαμε φιλότιμα κάθε συμπέρασμα, ήρθε η χθεσινή συνέντευξη Τύπου του κ. Τζαβάρα να πυκνώσει τα σύννεφα. Πρώτον, με την απόφασή του να ανταμείψει την κ. Λαμπράκη-Πλάκα με ανανέωση της 20ετούς θητείας της στη διεύθυνση της Εθνικής Πινακοθήκης ύστερα, μάλιστα, από την τραγελαφική κλοπή του περασμένου Ιανουαρίου. Ενα ακόμη ενδιαφέρον μήνυμα στη χώρα της γενικευμένης ατιμωρησίας, όπου η αξιολόγηση ενός προσώπου δεν εξαρτάται από το έργο του, αλλά από τις φροντισμένες σχέσεις και επαφές του.
Δεύτερον, με την «αλλαγή προς το καλύτερο» που ανήγγειλε του νέου νόμου για τον κινηματογράφο (ψηφίστηκε επί Γερουλάνου). Χωρίς να διευκρινίσει τι εννοεί καλύτερο και σε τι πλαίσιο. Ασφαλώς κανείς νόμος δεν είναι τέλειος και ο κινηματογραφικός (που παραμένει και ουσιαστικά ανενεργός) επιδέχεται αλλαγών. Ως προς το πνεύμα του όμως; Δηλαδή, την διοίκηση των οργανισμών από τους οποίους είχαν εξορισθεί οι εκπρόσωποι των σωματείων; Ή ως προς τον τρόπο χρηματοδότησης; Μα, ο ειδικός φόρος ενίσχυε, θεωρητικά τουλάχιστον, τους μικρούς παραγωγούς και τις μικρές αίθουσες. Εξού και φανατικοί πολέμιοι του νόμου ήταν οι μεγάλες εταιρείες και τα multiplex.
Κάτι μας λέει ότι στόχος των «αλλαγών» είναι να επιστρέψουν οι εκπρόσωποι των σωματείων, έστω και μειοψηφικά, στο χαμένο τους βασίλειο. Ετσι το κοινό, πλέον, υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού θα μπορέσει να γιορτάσει τη συνένωσή του, ακυρώνοντας δύο νόμους, για τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και για τον Κινηματογράφο, και επαναφέροντας θριαμβευτικά τη συντεχνιακή λογική. Στην οπισθοδρόμηση, οι αντιστάσεις είναι αμελητέες και ο δρόμος ανοιχτός. Οσο και ολισθηρός.