Τι σημαίνει για μια κοινωνία «χαμένη γενιά»; Και πόσο η γενιά αυτή, που σύμφωνα με το Διεθνές Γραφείο Εργασίας περιλαμβάνει την ηλικιακή ομάδα μεταξύ 20 και 30 ετών, η οποία παραμένει αποκλεισμένη από την αγορά εργασίας την τελευταία τριετία, μπορεί να απορροφηθεί χωρίς κόστος για το παρόν και συνέπειες για το μέλλον μιας χώρας; Η καταμέτρηση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, που δημοσιοποιήθηκε χθες, εμφανίζει την ανεργία διευρυμένη κατά μισή ποσοστιαία μονάδα στο διάστημα ενός μηνός, αγγίζοντας το 23,1% τον Μάιο από 22,6% τον Απρίλιο και 16,8% τον Μάιο του 2011. Συνολικά 1.147.372 άτομα παρέμεναν τον φετινό Μάιο εκτός αγοράς εργασίας, έναντι 836.331 τον αντίστοιχο μήνα του 2011. Ειδικά στους νέους ηλικίας 15 – 24 ετών η ανεργία ανέρχεται στο 54,9%.
Τι σημαίνει για μια χώρα «γενιά της μεγάλης φυγής»; («Τα Νέα» 10/08). Κατά 10% σε έναν μόλις χρόνο αυξήθηκαν οι Ελληνες που αναζήτησαν δουλειά στη Γερμανία. Συνολικά, υπολογίζεται ότι ο αριθμός των εργαζομένων από τον ευρωπαϊκό Νότο (μαζί με την Ισπανία, την Ιταλία και την Πορτογαλία) στη Γερμανία έφτασε τον Μάιο τους 452.000 μετανάστες.
Εάν η «χαμένη γενιά» είναι ένας χαμένος κρίκος στην κοινωνική αλυσίδα, η διακοπή της συνέχειας, η «τιμωρία» μιας παραγωγικής ηλικιακά δεκαετίας, ο παροπλισμός και η ακύρωσή της, η μετανάστευση μπορεί να έχει και πιο αισιόδοξη ανάγνωση. Δεν είναι μόνο απώλεια και θρήνος. Οι νέοι που φεύγουν κάποτε επιστρέφουν για να συνεισφέρουν, να επενδύσουν, να εμπλουτίσουν με ιδέες και εμπειρίες τον τόπο τους. Αρκεί ο τόπος να προσδοκά και να προετοιμάζει την επιστροφή, να μη ρημάζει στην αυτοκαταστροφική (βλέπε επιθετική) αυτάρκεια και ακινησία. Ομως, σε περίοδο κρίσης οι όροι των μετακινήσεων δεν περιορίζονται στην ενίσχυση της γνώσης, την καλλιέργεια του κοσμοπολιτισμού και τη ζύμωση διαφορετικών αντιλήψεων. Οι συνθήκες είναι σκληρές, ενδεχομένως αφιλόξενες και, πάντως, αβέβαιες.
Οσο βαθαίνει η ανεργία η κρίση γίνεται μη αναστρέψιμη. Και αν μπορούμε να μάθουμε να ζούμε με λιγότερα, κανείς δεν αντέχει για πολύ το επόμενο του «λιγότερα» που είναι το «τίποτα».
Η απόσταση ανάμεσα στη «χαμένη γενιά» και στη «γενιά της μεγάλης φυγής» μπορεί να είναι αμελητέα, μπορεί να είναι όμως και μεγάλη. Οση ανάμεσα στο τέλμα και στην όποια προοπτική, ανάμεσα στην ακινησία και στην (με κόστος έστω) κινητικότητα. Από τη δεύτερη εκδοχή υπάρχουν και καλές ειδήσεις.