«I eulogize the archons of the Panethnic Numismatic Thesaurus and the Oecumenical Trapeza for the orthodoxy of their axioms methods and policies, although there is an episode of cacophony of the Trapeza with Ηellas».
Αντέγραψα με λίγο άγχος από τον φόβο λάθους το παραπάνω απόσπασμα. Είναι από την ιστορική, μεγαλοφυή σε σύλληψη ομιλία του Ξενοφώντα Ζολώτα, το 1957 στις ΗΠΑ, με ακροατήριο αφρόκρεμα οικονομολόγων. Ο σοφός Ελληνας μίλησε στα αγγλικά χρησιμοποιώντας λέξεις με ελληνικές ρίζες. Ολοι κατάλαβαν: «Επαινώ τους άρχοντες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Οικουμενικής Τράπεζας για την ορθοδοξία των αξιωμάτων, μεθόδων και πολιτικών τους, αν και υπάρχει ένα επεισόδιο κακοφωνίας της Τράπεζας με την Ελλάδα». Δύο χρόνια αργότερα, ο Ζολώτας το επιχείρησε πάλι, προκαλώντας τα ανακλαστικά των τεχνοκρατών: «…In an epoch characterized by monopolies, oligopolies, monopolistic antagonism and polymorphοus inelasticities our policies have to be more orthological». Το αγγλόφωνο ακροατήριο βρήκε και αυτή την ομιλία του Ελληνα αξιωματούχου λιτή και μεστή.
Το 1963 απονέμεται στον Γιώργο Σεφέρη το Νομπέλ Λογοτεχνίας που στη συνέχεια παραλαμβάνει όλη η Ελλάδα. Ο ποιητής ευχαριστεί και λέει στην ομιλία του: «…Ανήκω σε μια χώρα μικρή. Ενα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τον αγώνα του λαού του, τη θάλασσα και το φως του ήλιου. Είναι μικρός ο τόπος μας αλλά η παράδοσή του είναι τεράστια και το πράγμα που μας χαρακτηρίζει είναι ότι μας παραδόθηκε χωρίς διακοπή. Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ της να μιλιέται. Δέχτηκε τις αλλοιώσεις που δέχεται κάθε τι ζωντανό αλλά δεν παρουσιάζει κανένα χάσμα. Αλλο χαρακτηριστικό αυτής της παράδοσης είναι η αγάπη της για την ανθρωπιά· κανόνας της είναι η δικαιοσύνη… Σ’ αυτόν τον κόσμο που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους τους άλλους. Πρέπει ν’ αναζητήσουμε τον άνθρωπο, όπου κι αν βρίσκεται». Το 1979 η Ελλάδα αισθάνεται εκ νέου εθνικά περήφανη για ανάλογο γεγονός. Ο Οδυσσέας Ελύτης παραλαμβάνει το Νομπέλ Λογοτεχνίας και βιώνουμε το μυστήριο ότι απονέμεται σε όλους μας. Σε μια στροφή της ομιλίας του ο ποιητής παρατηρεί: «…Λέμε και το διαπιστώνουμε κάθε μέρα ότι ζούμε σ’ ένα χάος ηθικό. Κι αυτό, τη στιγμή που ποτέ άλλοτε η κατανομή των στοιχείων της υλικής μας ύπαρξης δεν έγινε με τόσο σύστημα, τόση στρατιωτική θα έλεγα τάξη, τόσον αδυσώπητο έλεγχο. Η αντίφαση είναι διδακτική. Οταν σε δύο σκέλη το ένα υπερτροφεί, το άλλο ατροφεί. Μια αξιέπαινη ροπή να συνενωθούν σε ενιαία μονάδα ο λαοί της Ευρώπης, προσκόπτει σήμερα στην αδυναμία να συμπέσουν τα ατροφικά και υπερτροφικά μέλη του πολιτισμού μας. Οι αξίες μας ούτε αυτές δεν αποτελούν μια γλώσσα κοινή»…
Εχουμε φτωχύνει δραματικά και από ανθρώπους που το παγκόσμιο χωριό ακούει με προσοχή και σεβασμό.