Υπάρχει άραγε άλλη χώρα όπου η ένταξη νέων φοιτητών στα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ απασχολεί τόσο πολύ τα μίντια και είναι το πρώτο τους θέμα κάθε χρόνο τέτοια εποχή; Οπου γίνονται αναλύσεις επί αναλύσεων και συγκρίσεις επί συγκρίσεων για τις βαθμολογίες, τις βάσεις, τις σχολές, τον αριθμό των εισακτέων, τις προτιμήσεις; Εξαιρετικά αμφίβολο και πάντως όχι στην Ευρώπη, οπότε βεβαίως προκύπτει το αμέσως επόμενο ερώτημα. Πού οφείλεται η ελληνική ιδιαιτερότητα και σε αυτόν τον τομέα; Πώς εξηγείται δηλαδή αυτή η ευαισθησία και το ενδιαφέρον των Πανελλήνων για τις εισαγωγικές και τα αποτελέσματα στην Ανώτατη Παιδεία;
Η απάντηση δεν είναι εύκολη και σίγουρα έχει πολλές πτυχές ή ερμηνείες. Και το παρόν πόνημα έχει κυρίως στόχο να επισημάνει ακόμη μία ελληνική παραδοξότητα, παρά να δώσει πειστική απάντηση, την οποία άλλωστε δεν έχει. Σε αναζήτηση αυτής της απάντησης παρατηρούνται διάφορες αντιφάσεις. Αντιφάσεις που οδηγούν στο αβίαστο συμπέρασμα ότι γίνεται ένας δυσεξήγητος θόρυβος για μία ετήσια διαδικασία της κοινωνίας που κανονικά θα έπρεπε να περνάει απαρατήρητη, εάν δεν ήταν φορτισμένη με παράλογο κόστος, κόπο, άγχος, αγωνία και προφανείς δυσλειτουργίες του εκπαιδευτικού συστήματος. Και από την άλλη πλευρά, αντιφάσεις που ενδεχομένως να δικαιολογούν τον θόρυβο άνευ ουσίας.
Θα μπορούσε να σκεφθεί κάποιος ότι το παραδοσιακό ενδιαφέρον υποτίθεται του Ελληνα για την παιδεία και τον εξοπλισμό των παιδιών του με γνώση για να έχουν ένα καλύτερο μέλλον συγκρουόταν με την ανοχή του στην εξόφθαλμα μέτρια έως απαράδεκτη κατάσταση που επικρατεί στη μέση και την ανώτατη παιδεία. Ισως γιατί είχε εμπεδωθεί η άποψη ότι έφτανε ένα οποιοδήποτε «χαρτί» για διορισμό στο Δημόσιο ή γιατί το χρήμα που κυκλοφορούσε στην ελληνική επικράτεια επέτρεπε σπουδές δίχως ουσιαστικό αντικείμενο, χαμένα χρόνια χωρίς συνέπειες, παραμονή μακριά από τις εστίες και φυσικά την άνθηση της παραπαιδείας. Ηταν μία πραγματικότητα που βόλευε ακούσια ή εκούσια πάρα πολλούς, αν όχι όλους, ακόμη και τα θύματα… αλλά κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει με πάθος αν άξιζε ή όχι τον θόρυβο, τα ρεπορτάζ και τις φωτογραφίες στα μίντια.
Φέτος όμως ο θόρυβος που προκαλείται από τη δημοσίευση των βάσεων δικαιολογείται κατά μία έννοια, γιατί αλλάζει συνήθειες πολλών ετών. Η οικονομική δυσπραγία έπαιξε φανερά τον ρόλο της και για πολλά παιδιά η επιτυχία και η μετάβαση σε σχολές μακριά από το σπίτι τους ήταν απαγορευτική, προτιμώντας ακόμη και τη φοίτηση σε δεύτερες επιλογές τους. Αυτό αποτυπώνεται φανερά στα αποτελέσματα και δεν αποκλείεται να αποτελεί απαρχή αλλαγών στις συμπεριφορές φοιτητών και γονέων ή αρνητικών συνεπειών για σχολές και τμήματα, καθώς μάλιστα το «χαρτί» δεν σημαίνει διορισμό – κάθε άλλο. Για πρώτη φορά, ίσως, η ανώτατη παιδεία θα αναγκαστεί να προσαρμοστεί στις επιταγές της οικονομίας!