Την ώρα που η χώρα κρέμεται μεταξύ νέων δανείων και του φόβου της χρεοκοπίας, με τους εταίρους μας στην Ε.Ε. και το ΔΝΤ να ερίζουν για το πώς θα διαχειριστούν το ελληνικό πρόβλημα, είναι άκαιρο να τίθεται σε νέα, σκληρή δοκιμασία η συνοχή της τρικομματικής κυβέρνησης για το ποιος δικαιούται την ελληνική ιθαγένεια. Ισως, όμως, η βεβιασμένη προβολή του ερωτήματος από την κυβέρνηση να αποδειχθεί χρήσιμη – αναγκάζοντάς μας όλους να σκεφτούμε ποιοι είμαστε και πού πάμε. Μπορεί να νομίζουμε ότι η κουβέντα περί ιθαγένειας αφορά μόνο το ποιους αλλοδαπούς θα πολιτογραφήσουμε, αλλά πιο σημαντικό είναι το ότι δεν έχουμε αποφασίσει τι σημαίνει να είσαι Ελληνας σήμερα. Και τι σημαίνει να είσαι Ευρωπαίος.
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια κρίση η οποία θα αλλάξει τα πάντα. Πολλοί αναζητούν επιστροφή σε ένα ανύπαρκτο παρελθόν όπου μόνο Ελληνες ζούσαν εδώ και δεν υπήρχαν προβλήματα. Αλλά εάν δεν αναμετρηθούμε με την πραγματικότητα, εάν συνεχίσουμε να βλέπουμε τον κόσμο όπως θέλουμε και όχι όπως είναι, δεν θα αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις και δεν θα ξεφύγουμε από την παγίδα του χρέους και της εξάρτησης από άλλους. Το ερώτημα είναι: θα κλειστούμε στους εαυτούς μας, φοβισμένοι, καχύποπτοι και διχασμένοι, ή θα ενώσουμε τις δυνάμεις όλων των κατοίκων της χώρας και θα ανοιχτούμε στον κόσμο, επιδιώκοντας νέες κατακτήσεις, όπως έκαναν οι Ελληνες τόσες φορές σε δύσκολα χρόνια;
Ποιοι θα είμαστε; Οι «αγανακτισμένοι» που θα κυνηγούν άλλους –είτε Ελληνες είτε ξένους– ως υπεύθυνους για τα προβλήματά τους; Ή θα λειτουργήσουμε με σχέδιο, με δομές και θεσμούς, αναλαμβάνοντας την ευθύνη να χτίσουμε μια κοινωνία βασισμένη στην τήρηση των νόμων, την ισότητα και την ανάπτυξη; Θα καταλάβουμε, επιτέλους, ότι όλοι όσοι ζούμε σε αυτή τη χώρα έχουμε και ευθύνη και ανάγκη να τη βελτιώσουμε και ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για διχασμούς; Βλέποντας τους κινδύνους της διχόνοιας, θα τους αγνοήσουμε ή θα τους αντιμετωπίσουμε με τη δέουσα αποφασιστικότητα;
Τα προβλήματα που προέκυψαν από τη μακρόχρονη έλλειψη μεταναστευτικής πολιτικής αποτελούν δικαιολογία για μια ακραία αντίδραση από μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας και του πολιτικού κόσμου. Η στροφή αυτή, όμως, οδηγεί σε αδιέξοδο και μας φέρνει σε αντίθεση με ό,τι καλύτερο έχουμε μέσα μας – την ανοχή για το διαφορετικό, για τον άλλον, την ικανότητα να συναναστρεφόμαστε με άλλους λαούς και να κερδίζουμε την εμπιστοσύνη και τη φιλία τους, την όρεξη να δουλέψουμε σκληρά για να αντεπεξέλθουμε στις δυσκολίες.
Οι Ελληνες της διασποράς βασίζονται σε αυτό το ταλέντο και όπου βρέθηκαν, σε χώρες που τους καλωσόρισαν, δημιούργησαν για το καλό το δικό τους και της κοινωνίας. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και εδώ. Το πώς η κυβέρνηση θα χειριστεί το θέμα της ιθαγένειας θα καθορίσει για πολλά χρόνια και την ταυτότητά μας.