«Την Κυριακή όλοι οι αρχηγοί θα μπορούν να ισχυριστούν ότι είναι νικητές. Αλλά θα κάνουν τεράστιο λάθος αν πανηγυρίσουν τις όποιες επιτυχίες τους. Γιατί επακολουθεί και ο δεύτερος γύρος μαζί με τις ευρωεκλογές στις οποίες οι ψηφοφόροι θα μπορούν είτε να τιμωρήσουν είτε και να επιβραβεύσουν τα κόμματα, αναλόγως του πώς ερμήνευσαν την ψήφο τους την πρώτη Κυριακή»!
Την παράδοξη αυτή παρατήρηση κάνουν όλοι οι δημοσκόποι, επισημαίνοντας ότι η διπλή αναμέτρηση που αρχίζει από αύριο είναι μία από τις πιο δύσκολα προβλέψιμες των τελευταίων ετών. Ο λόγος είναι απλός. Οι ειδικοί θυμίζουν ότι στις διαδοχικές εκλογές του 2012, το 1/3 (!) των ψηφοφόρων άλλαξε την προτίμησή του μεταξύ των δύο αναμετρήσεων. Και θεωρούν πολύ πιθανό κάτι τέτοιο να ξανασυμβεί στις προσεχείς δύο Κυριακές, αν οι πολίτες αισθανθούν ότι η ψήφος τους έγινε προϊόν κομματικής εκμετάλλευσης και επικοινωνιακής προπαγάνδας. Πολύ περισσότερο όταν και οι ίδιοι, βέβαια, θα μπορούν να κρίνουν το αυριανό αποτέλεσμα, γεγονός που δεν αποκλείεται να αναδιαμορφώσει την ψήφο τους στις ευρωεκλογές ξέροντας ότι στέλνουν και ένα ευρύτερο πολιτικό μήνυμα.
Η συγκεκριμένη επισήμανση δεν γίνεται τυχαία. Σε όλες ανεξαιρέτως τις δημοσκοπήσεις, η πλειοψηφία των πολιτών, ενώ εκφράζει τη δυσαρέσκειά της για την κυβέρνηση, απαντάει ότι δεν επιθυμεί πρόωρες εθνικές εκλογές. Μοιάζει, δηλαδή, σαν να θέλει να στείλει ένα μήνυμα αποδοκιμασίας στην κυβέρνηση, αλλά χωρίς και να επιθυμεί –επί του παρόντος– την ανατροπή της πολιτικής σταθερότητας.
Η δεύτερη Κυριακή
Αυτός είναι ο λόγος που οι δημοσκόποι σηκώνουν τα χέρια ψηλά όταν τους ζητούνται ασφαλείς προβλέψεις για τις ευρωεκλογές. Οπως λένε χαρακτηριστικά, αν οι πολίτες αισθανθούν στον πρώτο γύρο ότι διακυβεύεται ακόμη και η πορεία της χώρας, δεν αποκλείεται τη δεύτερη Κυριακή να «διορθώσουν» την ψήφο τους. Οπως αντιστρόφως δεν αποκλείουν να τιμωρήσουν την κυβέρνηση στις ευρωεκλογές, αν διαπιστώσουν ότι το μήνυμα που ήθελαν να στείλουν είτε δεν απεδείχθη αρκετά ηχηρό είτε και διαστρεβλώθηκε σκοπίμως.
Υπάρχουν όμως και άλλοι δύο παράγοντες που οι ειδικοί θεωρούν καθοριστικούς για το αποτέλεσμα. Μπορεί να έχει περάσει απαρατήρητο, αλλά περίπου ένας στους τέσσερις πολίτες απαντάει, τον τελευταίο καιρό, ότι βασικό κριτήριο της ψήφου του θα είναι τα πρόσωπα και όχι τα κόμματα. Και μπορεί μεν αυτό να ακούγεται φυσιολογικό για τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, αλλά την ίδια –σε ποσοστό– απάντηση δίνει το 40% των πολιτών και για τις ευρωεκλογές, στις οποίες για πρώτη φορά θα υπάρξει σταυροδοσία. Οι δημοσκόποι αδυνατούν να προβλέψουν πόσοι τελικά εξ αυτών θα επιλέξουν το ψηφοδέλτιο της αρεσκείας τους, αναλόγως των προσώπων και όχι της κομματικής του ταμπέλας. Αλλά, καθώς δεν υπάρχει προηγούμενο σταυροδοσίας ευρωβουλευτών, εκτιμούν ότι και η προσωπική απήχηση των υποψηφίων θα παίξει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του ευρωαποτελέσματος.
Το μέγεθος της αποχής
Ο παράγοντας που καθιστά δύσκολα προβλέψιμες ειδικώς τις ευρωεκλογές είναι η αποχή. Ουδείς μπορεί να προβλέψει το μέγεθός της, όπως και κανείς δεν είναι σε θέση να πει ποιοι θα είναι απέχοντες και πόσο θα επηρεάσουν το αποτέλεσμα. Οχι μόνον γιατί στις τελευταίες ευρωεκλογές (2009) σημειώθηκε ιστορικό ρεκόρ αποχής (48%). Αλλά και γιατί οι ευρωεκλογές συμπίπτουν φέτος για πρώτη φορά με τον δεύτερο γύρο της αυτοδιοικητικής αναμέτρησης στον οποίο έχει διαχρονικά διαπιστωθεί ότι προσέρχονται πολύ λιγότεροι πολίτες σε σχέση με τον πρώτο (το 2010 ψήφισαν τη δεύτερη Κυριακή 1,7 εκατ. λιγότεροι πολίτες και η αποχή εκτινάχθηκε στο 52%).
Βεβαίως, ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ότι πολλοί δήμαρχοι είτε εκλέγονται από τον πρώτο γύρο είτε κλειδώνουν τη νίκη τους (με ποσοστά κοντά στο 50%), γεγονός που καθιστά αδιάφορη στους ψηφοφόρους την επαναληπτική ψηφοφορία. Επιπλέον, μόνον στον πρώτο γύρο «σταυρώνονται» περιφερειακοί και δημοτικοί σύμβουλοι, κάτι που οδηγεί αρκετούς πολίτες στις κάλπες, ενώ στον δεύτερο γύρο η αποχή μεγαλώνει, καθώς για ένα μεγάλο τμήμα ψηφοφόρων δεν έχει κανένα ενδιαφέρον να ψηφίσουν τους δύο εναπομείναντες μονομάχους.
Ας σημειωθεί, επίσης, ότι το 10% των εκλογέων είναι ετεροδημότες και είναι αμφίβολο αν μεσούσης της οικονομικής κρίσης θα ταξιδέψουν και τις δύο Κυριακές στον τόπο τους επωμιζόμενοι το ανάλογο κόστος.
Κυριακή κοντή γιορτή, όμως, θα πείτε για να τα μάθουμε όλα αυτά και μερικές πρακτικές πληροφορίες πάντα είναι χρήσιμες. Η ψηφοφορία αρχίζει στις 7 το πρωί και οι κάλπες κλείνουν στις 7 το απόγευμα. Η συμμετοχή είναι βάσει νόμου υποχρεωτική για όσους έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος και δεν έχουν υπερβεί τα 70. (Εξυπακούεται βέβαια ότι ουδέποτε εφαρμόστηκε ο νόμος στους απέχοντες.) Μπορείτε να ψηφίσετε όχι μόνον με την αστυνομική σας ταυτότητα, αλλά και με το διαβατήριο, την άδεια οδήγησης ή ακόμη και με τα ατομικά βιβλιάρια υγείας που έχουν εκδοθεί από τις αρμόδιες ελληνικές αρχές. «Καλό βόλι»!
Πότε θα μάθουμε τα αποτελέσματα
Η οικονομική κρίση είναι η αιτία που θα αργήσουμε μάλλον αύριο να έχουμε ασφαλή αποτελέσματα. Οπως και στις εθνικές εκλογές του 2012, πέντε δημοσκοπικές εταιρείες θα «συνασπισθούν» για να γίνει το περιβόητο exit poll. Καθώς, ωστόσο, δεν εκδηλώθηκε ιδιαίτερο ενδιαφέρον από τα κανάλια να πληρώσουν ένα αρκετά μεγάλο ποσό που θα χρειαζόταν για να διοργανωθεί η συγκεκριμένη διαδικασία σε όλη τη χώρα, exit poll θα γίνει αύριο μόνον στην Αττική. Συγκεκριμένα η ΝΕΡΙΤ, ο Αντέννα και το Μega θα μεταδώσουν στις 7 ακριβώς την πρόβλεψη του αποτελέσματος για την περιφερειακή μάχη της Αττικής και τον Δήμο Αθηναίων, ενώ ο Αlpha θα μεταδώσει επιπλέον και το αποτέλεσμα για τον Δήμο Πειραιά.
Ετσι, θα χρειαστεί μάλλον να περιμένουμε ώς τις 9 το βράδυ για να πληροφορηθούμε με ασφάλεια τα αποτελέσματα της κάλπης και μάλιστα όχι παντού. Μέσω του συστήματος SRT της Singular Logic (το λογισμικό πρόγραμμα που έχουν σε ειδικά κινητά τηλέφωνα οι δικαστικοί εκπρόσωποι και στέλνουν τα δεδομένα της κάλπης πριν από τη συμβατική αποστολή τους στο υπουργείο Εσωτερικών), θα πληροφορηθούμε πρώτα τα αποτελέσματα στις 13 περιφέρειες της χώρας και ταυτόχρονα σε πέντε μεγαλους δήμους (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πειραιά, Πάτρα, Hράκλειο). Για τους άλλους δήμους ενδεχομένως θα πρέπει να περάσουν ακόμη δύο ώρες για να έχουμε σαφή εικόνα και πολύ περισσότερο όπου η μάχη αποδειχθεί αμφίρροπη.