Οι πολίτες έπειτα από μια εξαετή ύφεση που οδήγησε σε απώλεια του ενός τετάρτου του εθνικού εισοδήματος, σε αύξηση της ανεργίας και σε μεγέθυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, αναζητούν την «επιστροφή στην κανονικότητα».
Το ερώτημα βέβαια είναι πώς προσλαμβάνεται από τους πολίτες η έννοια της κανονικότητας. Επιστροφή λοιπόν στην… κανονική κανονικότητα δεν μπορεί παρά να σημαίνει ότι:
1) Προεκλογικά τα κόμματα θα ανταγωνίζονται με προγράμματα και αφού ληφθεί υπόψη η φάση του κύκλου της οικονομίας, θα δεσμεύονται είτε για αύξηση των κοινωνικών και επενδυτικών δαπανών σε συνδυασμό με αύξηση της φορολογίας είτε για μείωση της φορολογίας σε συνδυασμό με μείωση των δαπανών.
Σε διαφορετική περίπτωση, αν δηλαδή αυξάνουμε δαπάνες και μειώνουμε φόρους, θα επιστρέψουμε στις πολιτικές των ελλειμμάτων και στη συσσώρευση χρέους.
2) Οι κρατικοί φορείς θα πραγματοποιούν δαπάνες μόνο όταν θα έχουν στη διάθεσή τους αναγκαίους πόρους και πάντοτε εντός των προβλέψεων του προϋπολογισμού.
Διαφορετικά, αν δηλαδή ο κάθε φορέας αποφασίζει ανεξέλεγκτα, θα επιστρέψουμε στην περίοδο πριν από το 2009, όπου π.χ. τα νοσοκομεία θα συσσωρεύουν οφειλές τις οποίες θα καλείται το ελληνικό Δημόσιο να αποπληρώνει.
3) Θα διασφαλίζεται και θα θωρακίζεται ακόμη περισσότερο η ανεξαρτησία της ΕΛΣΤΑΤ για τη σωστή απεικόνιση των οικονομικών μεγεθών της χώρας, ώστε να γνωρίζουν οι κοινωνικοί εταίροι, τα κόμματα αλλά και οι Ευρωπαίοι εταίροι την πραγματική κατάσταση της οικονομίας.
Διαφορετικά κινδυνεύουμε η ΕΛΣΤΑΤ να ενημερώνει τη Eurostat ή τους πολίτες για τα οικονομικά δεδομένα με βάση τις επιθυμίες του εκάστοτε υπουργού Οικονομικών, όπως γινόταν προ κρίσης.
4) Η νομοθέτηση στη Βουλή θα πρέπει να γίνεται με τη μεγαλύτερη δυνατή διαφάνεια και ακριβή αποτίμηση του κόστους που επωμίζονται οι φορολογούμενοι από τις νομοθετικές παρεμβάσεις.
Διαφορετικά, θα επιστρέψουμε στην πρακτική πριν από το 2009, όταν συντεχνιακές ομάδες πίεσης προωθούσαν, συχνά εν κρυπτώ, τα συμφέροντά τους αποσπώντας οφέλη σε βάρος άλλων κοινωνικών ομάδων.
Αυτή η πρακτική ευθύνεται για τις στρεβλώσεις που αποκαλύφθηκαν τα τελευταία χρόνια στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας το οποίο αναλάμβανε υποχρεώσεις τις οποίες δεν μπορούσε να χρηματοδοτήσει. Ετσι δημιουργήθηκαν και οι στρεβλώσεις στο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων, όπου οι αμοιβές δεν είχαν καμία σχέση με την αποδοτικότητα τους.
5) Το Δημόσιο θα προσλαμβάνει υπαλλήλους με βάση τις ανάγκες που προκύπτουν από σχεδιασμό για το ποιες υπηρεσίες πρέπει να παρέχονται στους πολίτες και μέσω ποιων δομών. Ποιοι είναι κατάλληλοι να τις προσφέρουν και ποιος θα έχει την ευθύνη να κάνει τι. Ετσι, οι δημόσιοι υπάλληλοι θα αξιολογούνται με βάση στόχους και θα αμείβονται ανάλογα με τις επιδόσεις τους.
Διαφορετικά, κινδυνεύουμε να επιστρέψουμε στην περίοδο όπου οι προσλήψεις στο Δημόσιο γίνονταν αλόγιστα χωρίς προγραμματισμό, με διακηρυγμένο στόχο «να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της ανεργίας» και κρυφό «να ενισχυθούν οι πιθανότητες εκλογικής νίκης του κόμματος που έκανε τις προσλήψεις».
6) Το εποπτικό πλαίσιο του χρηματοπιστωτικού τομέα θα ενισχυθεί ώστε η χρήση των αποταμιεύσεων να γίνεται με ελάχιστη διακινδύνευση για τους καταθέτες και με σκοπό τη χρηματοδότηση παραγωγικών επενδύσεων σε τομείς ανταγωνιστικούς και εξωστρεφείς. Οι ιδιώτες θα συμμετέχουν στις τράπεζες με περισσότερα ίδια κεφάλαια σε σχέση με το παρελθόν και θα πληρώνουν πρώτοι στην αντιμετώπιση των προβλημάτων σε περίπτωση μελλοντικής αποτυχίας της τράπεζάς τους.
Διαφορετικά, κινδυνεύουμε να δούμε να επαναλαμβάνεται το φαινόμενο τα κέρδη να τα καρπώνονται οι ιδιώτες και τις ζημίες οι φορολογούμενοι.
7) Μετά την αποκρατικοποίηση πολλών φυσικών μονοπωλίων, οι ρυθμιστικές αρχές έχουν βαρύτατες ευθύνες για την προάσπιση του δημόσιου συμφέροντος αλλά και των καταναλωτών.
Διαφορετικά, οι ιδιώτες θα εκμεταλλεύονται τη μονοπωλιακή τους θέση σε βάρος των καταναλωτών, αλλά και των επενδύσεων σε υποδομές που έχει ανάγκη η οικονομία.
8) Τα κόμματα θα λειτουργούν συλλογικά και δημοκρατικά, σεβόμενα τις εσωτερικές διαδικασίες και θα διεκδικούν την ψήφο των πολιτών με βάση προγράμματα που θα εγκρίνονται από τα συνέδριά τους. Οι οικονομικοί τους πόροι θα είναι απόλυτα διαφανείς και οι δαπάνες τους θα παρακολουθούνται και θα αξιολογούνται από εξωτερικούς ελεγκτές.
Διαφορετικά, τα κόμματα θα εξαρτώνται από αδιαφανή χρηματοδότηση και θα επηρεάζονται από τις επιδιώξεις των χρηματοδοτών τους με όλους τους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται για τη δημοκρατία και το δημόσιο συμφέρον.
9) Η Δικαιοσύνη θα είναι ανεπηρέαστη και ανεξάρτητη. Οχι μόνον από την κυβέρνηση, αλλά και από ισχυρούς παράγοντες της πολιτικής και της οικονομίας. Οι αποφάσεις της πρέπει να αιτιολογούνται με επιχειρήματα, γιατί δίκαιο είναι ό,τι είναι καλά τεκμηριωμένο.
Αυτή είναι η… κανονική κανονικότητα, που πρέπει να αποτελεί βασικό πυλώνα των προγραμματικών θέσεων της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας αλλά και πεδίο για ευρύτερες συναινέσεις στη χώρα. Γιατί αυτή θα προστατέψει τη χώρα και τους πολίτες της από μια επιστροφή στην «κανονικότητα» του 2009, την οποία δεν θα πρέπει να αναπολούμε αλλά να μας υπενθυμίζει πόσο επικίνδυνα ζούσαμε σε βάρος των υγιών παραγωγών, των οικονομικά ασθενέστερων, αλλά και των μελλοντικών γενεών.
* Ο κ. Φίλιππος Σαχινίδης είναι βουλευτής ΠΑΣΟΚ Ν. Λάρισας. Το κείμενο αυτό αφιερώνεται στη μνήμη του Δημήτρη Στεφάνου, ο οποίος έκανε πολλά για την εγκαθίδρυση της ευρωπαϊκής κανονικότητας στη χώρα.