Η επιδημία δεν πρόκειται να περιοριστεί χωρίς τη μαζική συστράτευση δυνάμεων. Ιδιαίτερα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) οφείλει να πάρει πιο ενεργό θέση στην πρόκληση αυτή. Παράλληλα, οι κυβερνήσεις που διαθέτουν τους απαραίτητους ιατρικούς και υλικοτεχνικούς πόρους πρέπει να κάνουν ένα βήμα πέρα από τις υποσχέσεις για χρηματοδότηση και να αποστείλουν άμεσα εξειδικευμένο προσωπικό για μολυσματικές ασθένειες και βασικά είδη ανάγκης που είναι απαραίτητα για την ανακούφιση των περιοχών.
Πρόσθετοι πόροι απαιτούνται προκειμένου να χαρτογραφηθεί κατάλληλα η επιδημία, να εφαρμοστούν καθολικά και αποτελεσματικά μέτρα υγιεινής σε όλους τους ιατρικούς και δημόσιους χώρους, να λειτουργήσουν ασφαλή κέντρα θεραπείας, να εντοπίζονται άμεσα τα ύποπτα κρούσματα, να εκπαιδευτούν οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας, να δημιουργηθεί ένα λειτουργικό σύστημα επαγρύπνησης και παραπομπών και, κυρίως, να ενημερωθούν με ακρίβεια οι άνθρωποι για το πώς μπορούν να προστατεύσουν τον εαυτό τους από τη μόλυνση.
Εξίσου σημαντική είναι η καταπολέμηση του φόβου. Η καραντίνα και η απαγόρευση της μετακίνησης το μόνο που θα καταφέρουν είναι να αναπαραγάγουν περισσότερο φόβο. Οι άνθρωποι πρέπει να έχουν πρόσβαση στην πληροφόρηση, διαφορετικά θα αυξηθεί η δυσπιστία προς τους εργαζομένους της υγείας και θα προκληθούν περισσότερα περιστατικά βίας. Οι κοινότητες και οι κυβερνήσεις πρέπει να συνεργαστούν για να θέσουν υπό έλεγχο την επιδημία και να περιθάλψουν τους ασθενείς τους.
Το στοιχείο της ανθρωπιάς πρέπει επίσης να ενισχυθεί στον αγώνα κατά του ιού Εμπολα.
Ως γιατροί, έχουμε αναγκαστεί να παρέχουμε μόλις κάτι περισσότερο από καταπραϋντική φροντίδα, εξαιτίας του μεγάλου αριθμού των ατόμων που έχουν μολυνθεί και της έλλειψης διαθέσιμης θεραπείας. Τα ακραία μέτρα που απαιτούνται για την προστασία των εργαζομένων της υγείας, συμπεριλαμβανομένων των ασφυκτικών προστατευτικών στολών που πρέπει να φορούν, δεν μας επιτρέπουν να παραμένουμε στο προσκεφάλι των ασθενών για να ανακουφίσουμε τον πόνο τους ή να επιτρέψουμε στα μέλη της οικογένειάς τους να το πράξουν. Κατά τις τελευταίες τους ώρες, πολλοί άνθρωποι πεθαίνουν μόνοι.
Ενώ προσπαθούμε να βρούμε κάθε φορά τρόπους ώστε να μπορούν οι οικογένειες να επικοινωνούν με τους άρρωστους συγγενείς τους, θα πρέπει τουλάχιστον να μπορούν να συμμετέχουν με ασφάλεια στους ενταφιασμούς των αγαπημένων τους. Αυτό θα βοηθήσει επιπλέον στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μεταξύ των τοπικών κοινοτήτων και όσων προσπαθούμε να περιορίσουμε την επιδημία.
Την ίδια στιγμή, η πρόσθετη στήριξη αποτελεί μονόδρομο προκειμένου να αποτραπεί η περαιτέρω κατάρρευση των συστημάτων υγείας στη Λιβερία και τη Σιέρα Λεόνε. Υστερα από χρόνια εμφυλίου πολέμου, οι χώρες αυτές αγωνίζονται για να καλύψουν τις βασικές ανάγκες υγείας του πληθυσμού τους, πόσο μάλλον να αντιμετωπίσουν μια επείγουσα ανάγκη δημόσιας υγείας τέτοιου μεγέθους. Στη Σιέρα Λεόνε και τη Λιβερία, για παράδειγμα, αντιστοιχούν μόλις 0,2 και 0,1 γιατροί ανά 10.000 άτομα, αντίστοιχα (ποσοστό 240 φορές μικρότερο από αυτό που ισχύει στις Ηνωμένες Πολιτείες).
Την περασμένη εβδομάδα, όλα τα νοσοκομεία της Μονρόβια έκλεισαν. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει διαθέσιμη χειρουργική φροντίδα σε ολόκληρη τη Λιβερία. Δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί επείγουσα καισαρική τομή στις εγκύους γυναίκες. Είναι επιτακτική ανάγκη οι δομές υγείας να ανοίξουν εκ νέου ή να δημιουργηθούν νέες για τη θεραπεία κοινών ασθενειών. Διαφορετικά θα έρθουμε αντιμέτωποι με ένα δεύτερο καταστροφικό κύμα για την υγεία.
Η επιβράδυνση και στη συνέχεια ο τερματισμός αυτής της επιδημίας απαιτούν πολύ περισσότερα από χρήματα και εξαγγελίες. Ο μόνος τρόπος για τον περιορισμό του ιού Εμπολα είναι να αυξηθεί η ικανότητα αντιμετώπισης της επιδημίας στις πληγείσες περιοχές. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να συμβεί με το κλείσιμο των συνόρων και την αναστολή των αεροπορικών ταξιδιών.
Η ουσιαστική και συντονισμένη δράση είναι, λοιπόν, απαραίτητη, αν δεν θέλουμε να περιοριστούμε απλά στην καταμέτρηση των νεκρών για πολλές εβδομάδες ακόμα, είτε λόγω του ιού Εμπολα ή άλλων πολύ λιγότερο απειλητικών ασθενειών.
* Η δρ Τζοάν Λιου είναι η διεθνής πρόεδρος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό TIME, στις 21 Αυγούστου 2014. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ανταποκρίνονται από τον Μάρτιο στην καταπολέμηση του ιού Εμπολα στη Δυτική Αφρική. Αυτή τη στιγμή, διαθέτουν περισσότερα από 1.100 άτομα προσωπικό, τα οποία εργάζονται στη Γουινέα, τη Σιέρα Λεόνε και τη Λιβερία.
Περισσότερες πληροφορίες στο www.msf.gr.