Ακόμη και σήμερα πιστοποιείται μια βαθιά διαφωνία για τη διαμόρφωση μιας κοινής αποδοχής στόχων, προκειμένου να ξεκινήσει η ανάπτυξη, η οποία έχει καταντήσει όπως η φωνή του τυφλού «κόσμο ακούω και κόσμο δεν βλέπω». Βρισκόμαστε ακόμη στο δίλημμα «λιγότερο κράτος» ή διατήρηση της «επιχειρηματικής του δραστηριότητος», βελτιωμένης όμως.
Τώρα, πώς μπορεί κανείς να συμβιβάσει την ανάπτυξη, η οποία πρέπει να γίνει μέσα από ένα καθεστώς υγιούς ανταγωνισμού, με τη συνέχιση της μονοπωλιακής παρουσίας του κράτους, που λειτουργεί μέσα σε ένα καθεστώς επιδοτήσεων και ελλειμμάτων, αυτό είναι βέβαια μια άλλη ελληνική παραδοξότητα, που εάν συνδυαστεί και με τη διαφαινόμενη συνέχιση της σταθεροποιητικής πολιτικής και τη «σκληρή δραχμή», τότε μήπως όλα οδηγούν στην απομάκρυνση της τόσο επιθυμητής ανάπτυξης;
Είναι αλήθεια ότι με βάση τα στοιχεία, κάποια ένδειξη ανάπτυξης έχει δρομολογηθεί, αλλά αυτό το φαινόμενο παρουσιάζεται κατά κύριο λόγο στις επιχειρήσεις που εφαρμόζουν την «καινοτομία», η οποία όμως, με τον χρόνο που έρχεται, θα οδηγηθεί σε «κατεστημένο» εάν δεν συνοδευθεί από ένα γενικό αναπτυξιακό κλίμα. Πώς όμως θα δημιουργηθεί αυτό το κλίμα, όταν επανεφανίζονται τάσεις διατήρησης του μεγέθους του κρατικού μονοπωλίου; Ποιος θα θελήσει να «στρέψει τον Ιορδάνη προς τα οπίσω» και να αποφασίσει να «κάνει θυσίες» για χάρη της ανάπτυξης και να έχει τον «κρατισμό» μόνιμα για ανταγωνιστή του; Ποιος θα αποφασίσει την αντικατάσταση του πεπαλαιωμένου μηχανολογικού εξοπλισμού, θυσιάζοντας κεφάλαια και συνάλλαγμα για να συγκατοικήσει με την παρουσία του κράτους;
Ποιος και γιατί; Γιατί άραγε δεν ξεκαθαρίζει ακόμη το τοπίο και αφού δεν «θέλουμε» να το ξεκαθαρίσουμε, γιατί κάνουμε εκκλήσεις για δημιουργία αναπτυξιακών διαθέσεων; Ακούσθηκε στο Money Show ότι κρατική επιχείρηση «καλά κρατεί» και είναι πρώτη… σε κέρδη, αλλά δεν ειπώθηκαν δύο σοβαρά πράγματα: ότι είναι μονοπώλιο και ότι ο πελάτης, εάν πετύχει με τις δέκα προσπάθειές του την εξυπηρέτησή του, θα πρέπει να είναι τυχερός… και δεν ειπώθηκε βέβαια ότι ανάπτυξη δεν γίνεται με δέκα προσπάθειες… και αυτά βέβαια θα ειπώθηκαν για να υποστηριχθεί προφανώς ότι η κρατική επιχείρηση είναι χρήσιμη και ωφέλιμη, δηλαδή ότι η κρατική παρουσία θα είναι στο πλευρό μας… θα ζήσουμε μαζί της την ανάπτυξη.
Ισως για όλα αυτά πρυτανεύει η σκέψη ότι τι μιλάμε για ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα, αφού για να γίνει αυτό χρειάζεται, όπως είναι γνωστό, αντικατάσταση του πεπαλαιωμένου μηχανολογικού εξοπλισμού, αλλά για την αντικατάσταση αυτή χρειάζεται να γίνει εξαγωγή συναλλάγματος. Εχουμε όμως αυτά τα μεγέθη; Δηλαδή, μήπως ξεγελιόμαστε ότι έρχεται η αναπτυξιακή πορεία και ελπίζουμε (καλό πράγμα και η ελπίδα) χωρίς τελειωμό και στρεφόμαστε μέσω της αύξησης της ρευστότητας στην υπερκατανάλωση, που πιστοποιείται και από τη σημαντική μείωση της αποταμίευσης και από τις κινήσεις που κάνει ο επιχειρηματικός κόσμος να καταφεύγει στον δανεισμό και μάλιστα σε σημαντικό ποσοστό, για κεφάλαια κίνησης. Νομίζω ότι έστω και αυτή τη στιγμή, πρέπει να ξεκαθαρίσει το τοπίο και να πιστέψουμε όλοι ότι πρέπει να ανατεθεί επιτέλους η ανάπτυξη στην ιδιωτική πρωτοβουλία, χωρίς παρενέργειες και επικαλύψεις άλλων σκέψεων. Και για να γίνει και να επιτευχθεί αυτό άμεσα και χωρίς εμπόδια, θα πρέπει να προσφερθεί ένα και μόνο κίνητρο:
Είναι αλήθεια ότι σήμερα βρισκόμαστε σε μια καινούργια πραγματικότητα, και αυτή, έτσι τουλάχιστον είναι ανάγκη να την θεωρήσουμε, τόσο όλοι εμείς οι πολίτες, όσο και οι πολιτικοί μας, είναι ότι η νέα κυβέρνηση πρέπει να πιστέψει ότι είναι νέα και δεν έχει «άλλοθι», γιατί εάν εμφανισθεί σαν μία αυτοδημιούργητη, που δεν σέρνει μαζί της το παρελθόν το οποίο θα την δεσμεύει και θα την καθηλώνει, θα έχει «λυμένα τα χέρια» της για να εφαρμόσει μια νέα πολιτική. Μόνο έτσι θα μπορέσει, «ανεξαρτητοποιημένη», να εμφανισθεί στους χειρισμούς και στην αντιμετώπιση των προβλημάτων για να μην έχει την αίσθηση ότι πρέπει να πολιτευθεί με κινήσεις που θα αποβλέπουν σε βραχυχρόνιες ικανοποιήσεις μέτρων, γιατί αυτή η τακτική έχει εφαρμοσθεί μέχρι σήμερα κι έχει δημιουργήσει τόσα αδιέξοδα, όσο και στρεβλώσεις και ψευδαισθήσεις.
Κατά συνέπεια, πρέπει να δει την πραγματικότητα και να αποφύγει να την «κρύψει», γιατί εάν παρασυρθεί από την ανάγκη της «ψεύτικης» εικόνας, θα οδηγήσει σε νέα αδιέξοδα, σε νέους προβληματισμούς και φυσικά στη μεγέθυνση των ήδη σοβαρότατων προβλημάτων που έχουμε μπροστά μας και των οποίων η αντιμετώπιση με τη μέχρι σήμερα πολιτική, όχι μόνο δεν είναι επιτρεπτή, αλλά θα είναι και καταστρεπτική.
Είναι γνωστό ότι τουλάχιστον τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα μας, χρειάζεται να οδηγηθούν σε λύσεις και όχι σε λογιστικές τακτοποιήσεις. Η ιατρική επιστήμη, όταν αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, προχωρεί σε τομές και σε επεμβάσεις αποφασιστικές και δεν εφαρμόζει τη θεραπεία της «ασπιρίνης» στους καρκίνους. Κατά συνέπεια, αυτή τη στιγμή την οικονομία μας πρέπει να τη δούμε ως βαρύτατα ασθενή και να εφαρμόσουμε την αγωγή που χρειάζεται τώρα, η οποία είναι απαραίτητο να αλλάξει τις παραδοσιακές εφαρμογές, γιατί μέχρι σήμερα ό,τι εφαρμόσθηκε, ναι μεν είχε σε αρκετές περιπτώσεις σωστά αποτελέσματα, όπως π.χ. τη μείωση του πληθωρισμού και των επιτοκίων, αλλά δυστυχώς, ούτε την ανεργία μείωσε, αντιθέτως μάλιστα, ούτε και ανάπτυξη εμφανίσθηκε στον οικονομικό ορίζοντά μας, η οποία είναι και το ζητούμενο, που θα μας οδηγήσει και στη λύση πολλών προβλημάτων. Κατά συνέπεια, εκείνο το οποίο νομίζω ότι χρειάζεται η οικονομία της χώρας μας είναι η χάραξη μιας νέας νοοτροπίας, μια νέα σειρά διαρθρωτικών μέτρων που θα αλλάξουν τις παραδοσιακές εφαρμογές, οι οποίες όπως είναι γνωστό «εγκλωβίζουν» και παρεμποδίζουν τις περαιτέρω εξελίξεις και ενεργούν απαγορευτικά στις αναπτυξιακές εξελίξεις. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο και αναγκαίο να ληφθούν τα μέτρα που να έχουν την αποτελεσματικότητα της εξυπηρετήσεως των πραγματικών αναγκών μας. Ετσι, η νέα κυβέρνηση θα είναι καλυμμένη και συνεπής και προς τις προεκλογικές της εξαγγελίες και φυσικά προς τις ανάγκες της οικονομίας.
Τα νέα μέτρα θα πρέπει να στοχεύουν στη μείωση των δημοσίων ελλειμμάτων, τα οποία δυστυχώς παράγουν ετησίως 5 τρισ., παραοικονομικούς τόκους –που σε μεγάλο ποσοστό δημιουργούν οι ατέλειωτες και σε πολλές περιπτώσεις άσκοπες κρατικές δαπάνες– στον περιορισμό της φοροδιαφυγής και ασφαλώς στις ιδιωτικοποιήσεις. Αυτής της κατεύθυνσης μέτρα θα μεταδώσουν και θα δημιουργήσουν κλίμα εμπιστοσύνης, το οποίο στη συνέχεια θα ενθαρρύνει τη δημιουργία αναπτυξιακού κλίματος.
Είναι βέβαιο ότι προς αυτή την κατεύθυνση εάν στραφούν τα νέα μέτρα, θα πείσουν ότι πράγματι η πολιτική βούληση έχει αποφασίσει να οδηγήσει την οικονομία προς την ανάπτυξη και τότε αυτή η πεποίθηση θα μεταλαμπαδευτεί και στον χρηματιστηριακό χώρο, ο οποίος προσμένει και διατελεί σε αναμονή μιας τέτοιας πολιτικής, προκειμένου να επιδείξει τις δυνατότητές του και τον σημαντικό του ρόλο στην καθόλου ανάπτυξη της οικονομίας.
* Ο κ. Αναστάσιος Γεωρ. Σιαφάκας είναι τέως χρηματιστής